45 Χρόνια (45 Years) *****
Ηνωμένο Βασίλειο, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Andrew Haigh
Πρωταγωνιστούν: Charlotte Rampling, Tom Courtenay, Geraldine James
Διάρκεια: 95’
Λίγο πριν σβήσουν κεριά για τα 45 χρόνια που είναι μαζί, ο Geoff και η Kate ζουν ένα αναπάντεχο γεγονός. Ένα γράμμα από την Ελβετία καταφθάνει στο σπίτι τους και ενημερώνει τον Geoff σχετικά με την εύρεση του πτώματος της εξαφανισμένης πρώην του. Το νέο θα δημιουργήσει σύγχυση στο ζευγάρι και θα ανατρέψει τα όσα πίστευαν για το γάμο τους. Πιστή στην εσωτερίκευση και τον υπαινιγμό, με σαφείς αναφορές στον ύστερο Bergman, η νέα ταινία του Andrew Haigh τον βρίσκει να αναζητά το θάνατο των ευκόλως εννοούμενων και να πειραματίζεται με μια ολοένα κλιμακούμενη ένταση. Ίσως η κορυφή του μέχρι στιγμής σκηνοθετικού του όρους.
Τελικά πόσο καλή είναι η πλήρης, άκρατη ειλικρίνεια μέσα σε μια ερωτική σχέση; Ή, για να το θέσω ορθότερα, μέχρι ποιο σημείο μοιραζόμαστε τις προσωπικές μας αλήθειες με τον σύντροφό μας; Τα υπόλοιπα τι τα κάνουμε; Τα ξεχνάμε; Τα μετατρέπουμε σε λευκά ψέματα; Τα κρύβουμε επιμελώς κάτω από το χαλί, έως ότου μετατραπεί σε ένα λοφίσκο πτωμαΐνης; «Είμαι ο μεγαλύτερος έρωτας σου;» «Μ’ αγαπάς/είσαι ερωτευμένος μαζί μου ακόμα;» «Τι σου λείπει από το να είσαι ελεύθερος;». Τελικά όλα αυτά λέγονται για να ξέρουμε καλύτερα ποιος είναι αυτός στην άλλη πλευρά του κρεβατιού ή οι δικαιολογίες εξόδου; Θα πήγαινες πίσω για να ξαναζήσεις αυτόν τον έρωτα που σε όρισε; Θα αντέξεις το ράγισμα; Πολλά τα ερωτήματα και μόνο εν μέρει σχετικά με την αποκαθήλωση της ιδεατής νηνεμίας όπως αυτή προβάλλεται στα 45 Χρόνια (45 Years).
Το μυστήριο, όπως αυτό αναπτύσσεται στην ταινία, καταλήγει ένας επίγονος τον παραπάνω ερωτημάτων, όπως και της προσπάθειας συνέχειας μιας ζωής παρά τη γνώση του ότι τίποτα δεν είναι το ίδιο με πριν. Η βαρύτητα ηθελημένα πέφτει στη γυναίκα του ζευγαριού, αυτή που βιώνει έμμεσα τις ραγδαίες αλλαγές σε ένα πεδίο που μέχρι πρότινος θεωρούσε ασφαλές και που προσπαθεί να κρατήσει τη δυναμικότητά της σταθερή παρά τα όσα δείχνουν να κλονίζουν τα πιστεύω της, με πρώτη τη συμπεριφορά του άντρα της. Αυτό, ωστόσο, δε σημαίνει ότι πρόκειται για μια πολωμένη ταινία, δεν μπορούμε να πούμε πως ο Geoff (εκπληκτικά ενσαρκωμένος στο πρόσωπο του Tom Courtenay, το αρσενικό κομμάτι ενός άριστου πρωταγωνιστικού διδύμου) είναι αχάριστος ή πως βασανίζει τη σύζυγό του. Τα χρόνια πέρασαν, το «παραμύθι» μπορεί να βγήκε ως επί το πλείστον πραγματικό, αλλά η υπέρτατη δοκιμασία είναι αυτή που θα καθορίσει τη συνέχεια, λίγο πριν την αναπόφευκτη έκρηξη.
Κεντρικό μοτίβο της ταινίας, ο χρόνος. Κατοικεί παντού και κάνει έκδηλα τα σημάδια της παρουσίας του, από τις ρυτίδες των πρωταγωνιστών, μέχρι τους ήχους των δεικτών του ρολογιού. Το συγκεκριμένο μοτίβο έχει δύο υπαρκτές αναγνώσεις: από τη μια το έκδηλο πέρασμά του και το υποσυνείδητο νόημα των πόσων έχουν κρυφτεί όλα αυτά τα χρόνια, με τις επιπτώσεις να είναι προ των πυλών. Και δευτερευόντως (αλλά ισάξια ως ανάγνωση), την τρέλα του χρονομετρητή που προλογίζει την επερχόμενη έκρηξη μιας βόμβας μεγατόνων. Η οποία βόμβα επί του προκειμένου μπορεί να είναι ελεγχόμενης καταστροφής ως προς την έκταση της κατεδάφισης που θα δράσει (θα παραμείνει στο ζευγάρι), αλλά δε θα σταματήσει να απειλεί με συθέμελο γκρέμισμα.
Σκηνοθετικά μιλώντας, είτε στα καίρια σημεία της ταινίας είτε στις μικρές στιγμές (που από τη δεύτερη προβολή κι έπειτα ενδεχομένως να αποκτούν άλλο νόημα), διέπεται από μια χαρακτηριστική γκριζάδα, όχι απαραίτητα εικαστική, αλλά σίγουρα σε επίπεδο ατμόσφαιρας και διάθεσης. Η συγκεκριμένη γκριζάδα αποκτά είτε μελαγχολικούς είτε ζοφερούς τόνους, υπονοώντας το ανεμοδαρμένο ψυχικό κλίμα των πρωταγωνιστών. Μεγάλη σημασία παίζει και ο ήχος στο σύνολο της ταινίας, όταν οι σιωπές σπάνε οι λέξεις ακούγονται εκκωφαντικές, όσο χαμηλόφωνα και να ειπωθούν, ανάμεσα σε μια συρραφή ήχων άλλων, σίγουρα –ή και όχι- ευτυχέστερων, εποχών. Και σε ορισμένα από αυτά τα μελαγχολικά, αργόσυρτα πλάνα έγκειται η συγγένεια με τον Bergman και τις αναζητήσεις του στην Τρίτη ηλικία, όπως αυτές εκφράζονται στο Sarabande και μερικώς στις Άγριες Φράουλες. Όταν τελικά μετράμε το τι έγινε.
Καθόλου ευχάριστο αλλά σίγουρα λεπτομερές και εκτελεστικά άρτιο, το συγκεκριμένο φιλμ απευθύνεται σε όσους ψάχνουν μια απάντηση στα υποθετικά σενάρια της ζωής τους. Που αναρωτιούνται πως θα είναι τα πράγματα σε μερικά χρόνια, ακόμα και αν μοιραστούν ποτέ κοινά περιστατικά και καταστάσεις με τους πρωταγωνιστές. Γι’ αυτούς που το μυαλό τους βασανίζεται από τη φύση της αγάπης αλλά μπορούν να αναγνωρίσουν την επίπονή της πλευρά.
Το Δικαστήριο (Court) ***1/2**
Ινδία, 2014, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Chaitanya Tamhane
Πρωταγωνιστούν: Usha Bane, Vivek Gomber, Pradeep Joshi
Διάρκεια: 116’
Το πτώμα ενός αυτόχειρα εργάτη στους υπονόμους της Βομβάης οδηγεί στη σύλληψη ενός υπερήλικα μουσικού. Ο λόγος της σύλληψής του οφείλεται στην πιθανότητα της αυτοκτονίας του θύματος έπειτα από την ακρόαση ενός τραγουδιού του μουσικού με έντονα επαναστατικό χαρακτήρα. Η δίκη που θα καθορίσει την έκβαση της υπόθεσης ξεκινά και το νομικό σύστημα της Ινδίας αρχίζει να ξεδιπλώνεται. Ο σκηνοθετικός ρεαλισμός καταλήγει σε μια ταινία όχι ξεκάθαρα καταγγελτική, καθώς απ’ ότι φαίνεται ο σκοπός της είναι η παρατήρηση πρωτίστως και τα συμπεράσματα καταλήγουν να γίνονται με ευθύνη του θεατή. Περισσότερο αποτελεί ένα πολύπλευρο δράμα με κέντρο τη νομοθεσία και τις ζωές των εμπλεκόμενων στην υπόθεση νομικών προσώπων που μπορεί να κουράσει αυτούς που κυνηγούν το πιο προφανές και όχι το αργόσυρτο, αλλά τους υπομονετικούς τους ανταμείβει. Λογική η οσκαρική υποψηφιότητα Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Forget Me Not **1/2***
Ελλάδα, 2014, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Γιάννης Φάγκρας
Πρωταγωνιστούν: Γιάννης Στάνκογλου, Αλίκη Δανέζη-Knutsen, Ηλίας Μωραΐτης
Διάρκεια: 102′
Ζώντας μια έκλυτη ζωή στη Νέα Ορλεάνη, ο δύτης Άλεξ θα ξεκινήσει ένα θαλάσσιο ταξίδι προς την Αλάσκα, προς αναζήτηση ενός θησαυρού που τον περιμένει κάτω από τους πάγους. Η Δάφνη, η κοπέλα που έμελλε να είναι η γυναίκα της κάποτε ζωής του ξεκινά κι αυτή ένα ταξίδι με προορισμό εκείνον. Παρά τις γενναίες φιλοδοξίες του, ο Φαγκράς παρασύρεται από την εικονοποιία περισσότερο από τη θέληση του υπαρξιακού υπόβαθρου που υποτίθεται πως είναι και το εφαλτήριό του. Συνθέτει μεν εικόνες αιώνιων τοπίων με ποίηση, αλλά ως προς το σημαινόμενό τους μοιάζουν αποκεντρωμένες. Αν μπορείτε απλά να πραγματοποιήσετε το ταξίδι, τολμήστε το, αν αναζητάτε τη βαθύτερη νοηματική του δημιουργού, δε θα τη βρείτε ξεκάθαρα αποτυπωμένη.
Μαριονέτες * 1/2****
Ελλάδα, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Παντελής Καλατζής
Πρωταγωνιστούν: Αλέξης Γεωργούλης, Γιούλικα Σκαφιδά, Γιώργος Κιμούλης
Διάρκεια: 109’
Η ζωή ερημίτη που ακολουθεί ο δημοσιογράφος Φίλιππος διακόπτεται με τη δολοφονία του κολλητού και συναδέλφου του, Στέργιου, την οποία αποφασίζει να διαλευκάνει. Επιστρέφοντας στο κλεινόν άστυ ανακαλύπτει πως ο θάνατος του συνδέεται με μια έρευνα που είχαν πραγματοποιήσει πριν από χρόνια. Οι επιπρόσθετες πληροφορίες που του δίνονται από τρίτους, τον οδηγούν όλο και πιο κοντά στην αιτία, αλλά πολλές φορές ο κίνδυνος που συνοδεύει την ανακάλυψη της αλήθειας είναι μεγάλος. Είναι δεδομένο πως ο ελληνικός εμπορικός κινηματογράφος προσπαθεί να ξεφύγει από τα στεγανά του και να αγγίξει επίπεδα και σενάρια αντίστοιχα του εξωτερικού, αλλά στο μεταξύ οφείλει να παρατηρήσει και τα υπόλοιπα στοιχεία που τον διαχωρίζουν από τους «αλλοδαπούς συγγενείς» του. Γιατί με τις υπερβολικές του ερμηνείες, το «μιμητικό» σε θεωρίες συνωμοσίας και δολοπλοκίες με μεγάλο βαθμό γραφικότητας σενάριο και η δυσκολία σύμπραξης σεναρίου-σκηνοθεσίας, καταστρέφει την ατμόσφαιρα που σε άλλες περιπτώσεις θα μπορούσε να αξιοποιήσει ως μια άριστη επικάλυψη για τα ελαττώματά του. Όπως ακριβώς γίνεται και με τέτοιες ταινίες στο εξωτερικό. Για παγκόσμιας κλάσης κινηματογράφου παρόμοιας υφής, επιμένουμε στο Τετάρτη 04:45 και την άριστη νυχτόβια πλοκή του.
Χωρίς Διέξοδο (No Escape) *****
ΗΠΑ, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: John Erick Dowdle
Πρωταγωνιστούν: Owen Wilson, Pierce Brosnan, Lake Bell
Διάρκεια: 101’
Ο διπλωμάτης Jack Dwyer μετακομίζει με την οικογένειά του σε μια (ανώνυμη) χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας που μαστίζεται από κοινωνικές αναταραχές λόγω του σαθρού πολιτικού της υπόβαθρου. Όταν οι αντάρτες εισβάλλουν στην πόλη και τα πράγματα φτάσουν στο απροχώρητο, ο Jack θα αναγκαστεί να αναζητήσει ασφάλεια εν μέσω των αιματοχυσιών και των διαρκών πογκρόμ. Ας μην πούμε το προφανές και να μιλήσουμε για την «κακόμοιρη Αμερική» που κυνηγιέται από τους βάρβαρους αντάρτες οι οποίοι δεν την πάνε. Ας σταθούμε στην βαρετή απεικόνιση του ιδανικού της οικογένειας και της διαρκούς αντιμετώπισης των «αλλόθρησκων» ως βάρβαρων καταδιωκτών που απειλούν εν μέσω υπερβολικών αιματοχυσιών την εξόντωση των δυτικών. Πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, λοιπόν, με επίγευση ναπάλμ που έσκασε στο Βιετνάμ. Εμετικά πράγματα, δηλαδή.
Ο Τελευταίος Κυνηγός Μαγισσών (The Last Witch Hunter) *****
ΗΠΑ, 2015, Έγχρωμο
Σκηνοθεσία: Breck Eisner
Πρωταγωνιστούν: Vin Diesel, Elijah Wood, Rose Leslie
Διάρκεια: 98’
Σε έναν σύγχρονο κόσμο γεμάτο μάγισσες που επιδιώκουν την εξάπλωση της πανούκλας, ομάδες προσπαθούν να σταματήσουν την απειλή τους με αποκλειστικό σκοπό την εξαφάνισή τους. Ένας από τους κατεξοχήν ικανούς κυνηγούς, ο Kaulder, ζει την αιωνιότητα έπειτα από την κατάρα που του έριξε η Βασίλισσα των Μαγισσών όταν αυτός την εξόντωσε και συνεχίζει το έργο του μοναχικά. Αιώνες μετά, η Βασίλισσα ανασταίνεται και αναζητά τον φονιά της. Από μια ταινία δράσης το ζητούμενο είναι (τι άλλο;) η αδρεναλίνη, προκαλούμενη από το συνδυασμό του ρυθμού, του σεναρίου και της σκηνοθεσίας των επίμαχων σκηνών. Όχι η βαριεστημένη εκτέλεση ενός τυπικού έως αηδίας σεναρίου που δεν αφήνει το πρότυπο του macho, Vin Diesel, να κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα. Νύστα.
