Afterimage: Κλασάτο και δηκτικό αντίο απ’ τον Αντρέι Βάιντα

Powidoki (Afterimage) (3,5/5)

Βιογραφικό δράμα σε σκηνοθεσία Andrzej Wajda και σενάριο Andrzej Mularczyk, με τους Boguslaw Linda, Aleksandra Justa, Bronislawa Zamachowska κ.ά., διάρκειας 98 λεπτών, σε διανομή Weird Wave.

Εμβληματική φυσιογνωμία των τεχνών της ανατολικής Ευρώπης της δεκαετίας του ’30 και ’40, ο Wladyslaw Strzeminski στοχοποιήθηκε μέχρι θανάτου από το σταλινικό καθεστώς στην μεταπολεμική Πολωνία, λόγω της αντίδρασής του στη στράτευση των καλλιτεχνών από τη σοσιαλιστική προπαγάνδα. Παρέδωσε όμως, μαζί με την ψυχή του, και το The Theory of Vision – μια απ’ τις επιδραστικότερες μελέτες που εκδόθηκαν ποτέ, για την σχέση τέχνης, επιστήμης και κοινωνικής προόδου.

https://www.youtube.com/watch?v=6rfzPErD1C0

Η λέξη afterimage υποτιτλίζεται κατά τη διάρκεια της ταινίας ως μετείκασμα: «μετεικάσματα των εικόνων, είναι τα ανεστραμμένα είδωλα των πραγμάτων, που μένουν στο μάτι όταν σταματάμε να τα κοιτάμε», λέει στους μαθητές του ο Wladyslaw Strzeminski, σακατεμένος απ’ τον πόλεμο ζωγράφος και θεωρητικός της Τέχνης, όσο είναι ακόμη καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών της – απελευθερωμένης απ’ τους σοβιετικούς σοσιαλιστές- Πολωνίας. Ως μετείκασμα του σοσιαλιστικού ιδεώδους λοιπόν, ξεδιπλώνεται και το καθεστώς που εγκαταστάθηκε στην Πολωνία, απορροφημένη πια απ’ την ΕΣΣΔ, ή τουλάχιστον την όψη του καθεστώτος που με την χαρακτηριστική του ευθύτητα εικονογραφεί για άλλη μια φορά ο ασυμβίβαστος φακός του Andrzej Wajda: ένα πλήρως ανελεύθερο, επιθετικά δεσποτικό, αριστερόστροφο αντίγραφο του πρόσφατου καταπιεστικού παρελθόντος της βίαια αφομοιωμένης χώρας.

Η ανεστραμμένη καταπίεση παραμένει καταπίεση ωστόσο, με τον ίδιο τρόπο που η αριστερή καταστολή είναι εξίσου επώδυνη με την δεξιά, αν όχι και πιο επώδυνη ακόμη, αφού εκτός απ’ τους σωματικούς μώλωπες των κλομπ, αφήνει και τους ψυχικούς της προδοσίας: προδοσία θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει και την επιχείρηση εξόντωσης που αναγκάστηκε να υπομείνει ο Strzeminski, εμβληματική φυσιογνωμία των τεχνών της ανατολικής Ευρώπης της δεκαετίας του ’30 και ’40, που στοχοποιήθηκε μέχρι θανάτου από το σταλινικό καθεστώς, το οποίο βάλθηκε να εξαφανίσει κάθε ίχνος του άλλοτε εκλεκτού καλλιτέχνη της σοσιαλιστικής επανάστασης, απ’ τη στιγμή που ο ίδιος αποφάσισε να αντισταθεί στην επιβολή στράτευσης απάντων των καλλιτεχνών στις προπαγανδιστικές υπηρεσίες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού.

Κλασάτο σινεμά, κομψό στη φόρμα και δηκτικό στο περιεχόμενο, το κύκνειο άσμα του Βάιντα είναι ένας πένθιμος παιάνας στην υποχρέωση της τέχνης να λειτουργεί ως εργαλείο και σύμβολο της ελευθερίας απέναντι σε οποιαδήποτε ανελεύθερη και καταπιεστική ιδεολογία, και κόντρα σε κάθε προσπάθεια χειραγώγησης και υπόδειξης απ’ όποια πλευρά του πολιτικού φάσματος κι αν προέρχεται. Σ’ αυτήν που έμελλε να είναι η τελευταία του ταινία, ο εμβληματικός Πολωνός σκηνοθέτης δεν θα μπορούσε να ευλογηθεί με καλύτερο πρωταγωνιστή από τον Boguslaw Linda: παλιός γνώριμος του Wajda, ο σπουδαίος ηθοποιός παραδίδει μια στοιχειωτική ερμηνεία στεγνή από μανιερίστικες φιοριτούρες και συναισθηματικές τυμπανοκρουσίες, παραδομένη στο δράμα μιας μεσσιανικής φιγούρας της ανατολικοευρωπαϊκής τέχνης, μέσα στην πορεία της οποίας ο ηθοποιός εντοπίζει κι αναδεικνύει όχι μόνο τη δραματουργική βαρύτητα του Strzeminski και της τραγικής ιστορίας του, αλλά και τη βαθιά ηθική του αφοσίωση στις αξίες που αντιπροσώπευε το σοσιαλιστικό ιδεώδες, πριν το αναλάβουν οι εκδικητικοί χαρτογιακάδες και οι εξουσιομανείς οπορτουνιστές.

Life (3/5)

Θρίλερ επιστημονικής φαντασίας σε σκηνοθεσία Daniel Espinosa και σενάριο Rhett Reese και Paul Wernick, με τους Jake Gyllenhaal, Rebecca Ferguson, Olga Dihovichnaya, Ariyon Bakare, Hiroyuki Sanada και Ryan Reynolds, διάρκειας 104 λεπτών, σε διανομή της Feelgood Entertainment.

Ακαθόριστη μορφή ζωής μετατρέπει τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό σε σκηνικό για το επόμενο Alien.

https://www.youtube.com/watch?v=32mLfk2GKYs

Ζόρικο θρίλερ με απλόχερες αναφορές στις καλύτερες στιγμές του είδους, και αμέτρητα χρωστούμενα στην επιτομή του διαστημικού τρόμου που είναι το Alien, αυτή η φουλ ευθύβολη και πλήρως αποδοτική μεταγραφή της κλασικής ταινίας του Ridley Scott από τον Daniel Espinosa παραδίδει όλα αυτά που σου υπόσχεται και κάτι παραπάνω, χωρίς να προσπαθεί να πλασαριστεί για κάτι περισσότερο απ’ ό,τι είναι: με έξυπνη χρήση της ατμόσφαιρας και ακόμη περισσότερο των δυνατοτήτων των ηθοποιών του, σου δένει το στομάχι κόμπο από νωρίς, και διατηρεί την αγωνία του ατόφια για να την ανεβάσει ακόμη περισσότερο, όσο σιγά-σιγά σε βάζει στην πορεία της αποκάλυψης όχι μονάχα της απειλής που κρύβεται στη γωνία, αλλά και του αγνού, ωμού και αιμοβόρικου ενστίκτου επιβίωσης που κρύβεται πίσω απ’ την φρικαλέα, πολυπλόκαμη ανατομία της. Με τον Espinosa να αφομοιώνει αποτελεσματικά προσεγγίσεις και ιδέες διαστημικού φιλμαρίσματος απ’ τον Alfonso Cuaron και την ρευστή χορογραφία της κάμεράς του στις συνθήκες μηδενικής βαρύτητας του Gravity, ο Σουηδός σκηνοθέτης ξεπερνά τον εαυτό του και το περιορισμένου βεληνεκούς κινηματογραφικό του παρελθόν, υποβοηθούμενος ιδανικά απ’ το κείμενο που συνυπογράφουν Rhett Reese και Paul Wernick. Το δίδυμο πίσω απ’ το Deadpool (ο πρωταγωνιστής του οποίου, Ryan Reynolds, παρά την περιορισμένη διάρκεια του ρόλου του, προλαβαίνει να πρωταγωνιστήσει σε μια σκηνή πανέμορφης φρίκης, προορισμένη για τα χρονικά του είδους), παραδίδει ένα σενάριο που, παρ’ ότι χρειάζεται ένα σύννεφο από γενικευμένες ασάφειες επιστημονικίστικου και τεχνολογικίστικου τύπου για να συγκρατήσει τη δομή του, καταφέρνει να ξεπεράσει τα λογικά άλματά του ακριβώς επειδή διατηρεί τον ρυθμό του σε ιλιγγιώδη επίπεδα, και το σασπένς του πιο πηχτό κι απ’ το σκοτάδι του διαστήματος που περιβάλλει τους ήρωές του. Απαιτητικό για τα πιο αδύναμα στομάχια, που πιθανότατα θ’ αρχίσουν κωλοτούμπες στις πιο ζόρικες σκηνές του, το καλογυαλισμένο κι αποτελεσματικό αυτό B-movie φτάνει το πλήρες του δυναμικό με το φινάλε του, το οποίο εγγυάται τη σαδιστική ικανοποίηση που αποζητά η αιμοβόρική σου φύση, όσο κι αν το ενδεχόμενο ενός sequel που δεν θα μπορέσει ποτέ να φτάσει ούτε στα οριακά επίπεδα του πρωτότυπου, κάνει τα δόντια σου να τρίζουν.

Tour de France / Μια Βόλτα στη Γαλλία (2,5/5)

Κοινωνικό δράμα σε σκηνοθεσία και σενάριο Rachid Djaidani, με τους Gérard Depardieu και Sadek, διάρκειας 95 λεπτών, σε διανομή της One from the Heart.

Κωλοπετσωμένος ράπερ που γλιτώνει παρά τρίχα τις σφαίρες ανταγωνιστή του στις παριζιάνικες συνοικίες, φυγαδεύεται στην γαλλική ύπαιθρο την οποία θα πρέπει να διασχίσει με τον γκρινιάρη πατέρα του ατζέντη του, σε ένα ιδιότυπο προσκύνημα στα χνάρια του ζωγράφου Joseph Vernet.

https://www.youtube.com/watch?v=a2qaCKF4CDE

Στιβαρή, δυναμική σκηνοθεσία με αυτοπεποίθηση που αντανακλά τον τσαμπουκά των κεντρικών του χαρακτήρων, ο Rachid Djaidani υπογράφει ένα απ’ τα πιο ενδιαφέροντα φιλμ που βγάζει φέτος η Γαλλία, παρακολουθώντας δυο χοντρόπετσους βετεράνους της ζόρικης ζωής στους δρόμους και τις αλάνες των διακρίσεων και των διεκδικήσεων. Με ζουμερό ερμηνευτικό comeback από τον Gerard Depardieu και γεμάτο υποσχέσεις ντεμπούτο απ’ τον ράπερ Sadek, αλλά χωρίς να αποφεύγει τα κρεσέντο πολιτικού διδακτισμού, αυτό το ιδιότυπο road movie με υπόβαθρο τον σκοτεινό κόσμο της underground ματαιοδοξίας, προσπαθεί να ζυγίσει τη βαρύτητα που μπορεί να έχει η έννοια της ενσωμάτωσης στην πατρίδα της αποικιοκρατίας, πόσο χώρο έχει για αποδοχή η γενέτειρα του σωβινισμού, και τι απήχηση μπορεί να έχει η ανοχή της διαφορετικότητας, σε μια χώρα ζαλισμένη απ’ την μακρά προεκλογική περίοδο της ανόδου του φασισμού, της ξενοφοβίας, και της γενικευμένης καχυποψίας.

Sangue del mio Sangue (Blood of my Blood) / Αίμα από το Αίμα μου (2/5)

Δραματική κομεντί υποψήφια για Χρυσό Λέοντα και βραβευμένη απ’ την FIPRESCI στο Φεστιβάλ Βενετίας, σε σκηνοθεσία και σενάριο του Marco Bellochio, με τους Roberto Herlitzka, Pier Giorgio Bellocchio, Alba Rohrwacher κ.ά., διάρκειας 106 λεπτών, σε διανομή της Ama Films.

Στη Βόρεια Ιταλία του 17^ου αιώνα μια καλόγρια που κατηγορείται για μαγεία αποπλανεί τον νεαρό εξομολογητή της, στο ίδιο σημείο όπου, αιώνες μετά, ένας αειθαλής κόμης με αδυναμία στο ανθρώπινο αίμα και αλλεργία στο φως του ήλιου προσπαθεί να κρατήσει την ηγετική του θέση στην κορυφή της επαρχιακής μαφίας πολιτικών και κοινωνικών ταγών του τόπου.

https://www.youtube.com/watch?v=kS-RqI3ws_Y&feature=youtu.be

Δύστροπο και απαιτητικό, το νέο φιλμ του Marco Bellochio ισορροπεί ατσούμπαλα ανάμεσα στην αναπολογητική πρωτοπορία και την γεροντική άνοια, έχοντας εικόνες αδιαμφισβήτητης εικαστικής μεγαλοπρέπειας να επιβεβαιώνουν την εικονοπλαστική δεινότητα του σχεδόν 80άρη σκηνοθέτη, αλλά κι αφηγηματικές ακροβασίες που θέτουν εν αμφιβόλω την ευκρίνεια του βλέμματός του. Επώδυνη εμπειρία για τους λιγότερο εξοικειωμένους με φιλμογραφία του σκηνοθέτη και τις υφολογικές του αναφορές, αυτό το απροσδόκητο πάντρεμα κινηματογραφικών υφών, που μπορεί να θεωρηθεί κι ως αποχαιρετισμός στη συνοχή από πολλούς, χρειάζεται μεγάλες ποσότητες καλής διάθεσης απ’ τη μεριά του θεατή, για να κρατηθεί απ’ τα ισχνά αγκίστρια κοινωνικής σάτιρας που παρέχει ο σκηνοθέτης, κανιβαλίζοντας τις τάσεις ηθικής αδράνειας και παρακμής που έρχονται διαχρονικά συνυφασμένες με τη φύση της ανθρώπινης ψυχής.

Πέντρο Νούλα / Pedro Noula (1/5)

Δράμα μυστηρίου σε σκηνοθεσία και σενάριο Κάρολου Ζωναρά, με τους Κωνσταντίνο Ασπιώτη, Katia O’ Wallis, Παύλο Ευαγγελόπουλο κ.ά., διάρκειας 98 λεπτών, σε διανομή της New Star.

Νεαρός άνδρας που σώζεται εκ θαύματος από θανατηφόρο τροχαίο, προσπαθεί να βρει τη χαμένη μνήμη και ταυτότητά του, ακολουθώντας τα πενιχρά στοιχεία που βρίσκει στο σακάκι του, και ύστερα στους επικίνδυνους δρόμους της νυχτερινής Αθήνας.

https://www.youtube.com/watch?v=CrQ9KHOHRXY

Κακοφωτογραφημένο, κακοηχογραφημένο, κι αραφινάριστα έως κακότεχνα σκηνοθετημένο, ετούτο το φιλόδοξο αστικό νεο-νουάρ έχει μεν κοφτερές ατάκες στη φαρέτρα του να τιμούν την κινηματογραφική κληρονομιά που προσπαθεί να τιμήσει, υποφέρει όμως τόσο απ’ την χοντροκομμένη του πλοκή, που καταλήγει να έχει ως μεγαλύτερο μυστήριό του το αν είναι οι ερμηνείες του τόσο κακές όσο φαίνονται, ή οι απαιτήσεις της παραγωγής τόσο χαμηλές όσο το budget της. Η ανέχεια που ξεκινά απ’ τα κοστούμια και τα σκηνικά επεκτείνεται σε όλο το φάσμα του post production, τίποτε απ’ αυτά όμως δεν θα πείραζε, αν είχε έστω ένα υποτυπώδες σασπένς για να στηρίξει την ατμόσφαιρα που με τόσο κόπο προσπαθεί να απλώσει ο σκηνοθέτης. Αυτό όμως, όπως δεν αγοράζεται, έτσι δεν γεννιέται κι από μόνο του.

https://www.youtube.com/watch?v=6_IinBB5bH0

United States of Love / Ηνωμένες Πολιτείες της Αγάπης (1,5/5)

Μονοδιάστατη, λυγμόλαλη κι εξαντλητική σε διάρκεια, πλην όμως καλογυρισμένη μελοδραματική σκιαγράφηση των επιπτώσεων της ξαφνικής κοινωνικής και πολιτικής ανατροπής που έφερε στην Πολωνία των ‘90s το πέρασμα απ’ τον σοσιαλιστικό νάρθηκα στην ελεύθερη αγορά, μέσα από τις ιστορίες τεσσάρων γυναικών που βρίσκονται άξαφνα αντιμέτωπες με μια πρωτόγνωρη ελευθερία, η νέα ταινία του Tomasz Wasilewski επιβεβαιώνει τη φήμη του ως παιδί-θαύμα του Πολωνικού σινεμά, λόγω του νεαρού της ηλικίας του όμως περισσότερο, παρά της αφηγηματικής του ωριμότητας. Κοινωνικό δράμα εποχής βραβευμένο με Αργυρή Άρκτο Σεναρίου στο Φεστιβάλ Βερολίνου, σε σκηνοθεσία και σενάριο Tomasz Wasilewski, με τις Julia Kijowska, Magdalena Cielecka, Dorota Kolak κ.ά., διάρκειας 106 λεπτών, σε διανομή της StraDa Films.

Επίσης στις αίθουσες:

Ares / Κίνδυνος στο Παρίσι
Σε ένα μέλλον που δεν μοιάζει πια καθόλου μακρινό, ο υπερπληθυσμός της Γαλλίας έχει μετατρέψει τη χώρα σε μια απ’ τις φτωχότερες του κόσμου, βυθίζοντας την πολιτική και οικονομική της ηγεσία σε απόλυτη διαφθορά, κι ωθώντας τον ηθικό της δείκτη σε ανεξέλεγκτη καταβαράθρωση. Με τον γενικό πληθυσμό να παλαντζάρει ανάμεσα στην αιματηρή επανάσταση και την ολοκληρωτική παραίτηση, τη λύση για τον έλεγχο των μαζών φέρνει ένα αποχαυνωτικό αιματοβαμμένο τηλεοπτικό θέαμα, όπου υπερβίαιες σώμα με σώμα συγκρούσεις μέχρι τελικής πτώσης, ανάμεσα σε ανεξέλεγκτα ντοπαρισμένους μαχητές, γίνονται το απόλυτο όπιο του λαού. Περιπέτεια φαντασίας σε σκηνοθεσία και σενάριο του Jean-Patrick Benes, με τους Ola Rapace, Micha Lescot, Thierry Hancisse κ.ά., διάρκειας 80 λεπτών, σε διανομή της Odeon.

Rock Dog / Μπάντι, ο Ροκ Σταρ
Όταν τρώει ένα ραδιόφωνο κατακέφαλα, ο Μπάντι αποφασίζει να γίνει ροκ σταρ, και δεν πρόκειται να αφήσει κανένα μούλικο να του μπει εμπόδιο. Οικογενειακή περιπέτεια κινουμένων σχεδίων, σε σκηνοθεσία και σενάριο Ash Brannon, με τις φωνές των Luke Wilson, Eddie Izzard, J.K. Simmons κ.ά, διάρκειας 90 λεπτών, σε διανομή της Tanweer.

Norman: The Moderate Rise and Tragic Fall of a New York Fixer / Ο Κος Τίποτα
Η άνοδος και η πτώση ενός νεοϋορκέζου καταφερτζή, που δεν τα καταφέρνει και τόσο καλά στο τέλος. Δραματική κομεντί σε σκηνοθεσία και σενάριο Joseph Cedar, με τους Richard Gere, Lior Ashkenazi, Michael Sheen κ.ά., διάρκειας 117 λεπτών, σε διανομή της Tanweer.

El Bosco: el Jardin de los Suenos / Τα Μυστήρια του Ιερώνυμου Μπος
Ντοκιμαντέρ για τον εμβληματικό πίνακα Ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων, το πιο φιλόδοξο και χαρακτηριστικό έργο του πρώιμου υπερρεαλιστή Ολλανδού ζωγράφου Ιερώνυμου Μπος. Ντοκιμαντέρ υποψήφιο για βραβείο Goya, σε σκηνοθεσία José Luis López-Linares και σενάριο Cristina Otero, διάρκειας 90 λεπτών, σε διανομή της Neo Films.

Night will Fall / Θα Πέσει η Νύχτα
Ερευνητές ανακαλύπτουν οπτικοακουστικό υλικό από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, το οποίο αποδεικνύεται πως προέρχεται από πολυθρύλητο ντοκιμαντέρ υπό την επίβλεψη του Sidney Bersntein και του Alfred Hitchcock, γυρισμένο το 1945. Ντοκιμαντέρ βραβευμένο με Peabody, σε σκηνοθεσία και σενάριο Andre και Lynette Singer, σε αφήγηση των Helena Bonham Carter και Jasper Britton, διάρκειας 75 λεπτών, σε διανομή του Filmcenter Τριανόν.