Το 2013 ήταν η καλύτερη «τηλεοπτική» μου χρονιά. Έκλεισα την τηλεόραση. Ντρέπομαι κάπως, που το ομολογώ, αλλά αυτό που προβάλλεται σε αυτό τον τόπο ως τηλεόραση, λυπάμαι αλλά δεν είναι. Είναι κάτι άλλο. Μια «μηχανή του χρόνου» ίσως, που επιστρέφει το κοινό της διαρκώς στις πιο κακόγουστες τηλεοπτικές του εποχές. Ενα παράδοξο τηλεοπτικό matrix, μια ψευδαίσθηση τηλεόρασης που χρησιμοποιεί μεν την τεχνολογία και το τελετουργικό παραγωγής αλλά το περιεχόμενο δεν έχει ουδεμία σχέση ούτε με τον τόπο, ούτε με τον χρόνο.
Όπως θέλουμε μπορούμε να το πούμε αυτό που εκπέμπουν οι οθόνες σαν τηλεοπτικό πρόγραμμα, αλλά τηλεόραση του 21ου αιώνα δεν το λες. Και το πρόβλημα δεν είναι η κρίση. Είναι οι ιδέες. Άλλωστε φυτρώνουν κανάλια σαν μανιτάρια το «E-entertainment» τάχα αντιγραφή του αμερικανικού αντίστοιχου λαιφστιλιστικού, trashάτου καναλιού, αλλά ούτε καν αυτό είναι. Και το «Action 24» που φιλοδοξεί να είναι ένα εναλλακτικό σαν το παλιό «Seven X» (πόσοι το θυμούνται άραγε;) που μεταλλάχθηκε σε Alter, που και αυτό σε λίγο δεν θα το θυμάται κανείς.
Πως θα επιβιώσουν όλα αυτά τα κανάλια με την διαφήμιση πλέον μετρημένη, την αγορά «στεγνή» από χρήμα και τα περιθώρια για καινούργιες μιντιακές «φούσκες» στενά; Άγνωστο. Γιατί τόση πρεμούρα να αποκτήσει ο καθένας και από ένα κανάλι; Γιατί έτσι μάθαμε και γιατί έχουμε συνδέσει την τηλεοπτική λειτουργία με την πολιτική επιρροή. Μπορεί το μοντέλο να επιβιώσει της κρίσης, αλλά τηλεόραση κανονική δεν θα αποκτήσουμε ποτέ με αυτό τον τρόπο.
Άλλωστε φυτρώνουν κανάλια σαν μανιτάρια το «E-entertainment» τάχα αντιγραφή του αμερικανικού αντίστοιχου λαιφστιλιστικού, trashάτου καναλιού, αλλά ούτε καν αυτό είναι. Και το «Action 24» που φιλοδοξεί να είναι ένα εναλλακτικό σαν το παλιό «Seven X» (πόσοι το θυμούνται άραγε;) που μεταλλάχθηκε σε Alter, που και αυτό σε λίγο δεν θα το θυμάται κανείς.
Κορυφαίο βέβαια, γεγονός της χρονιάς ήταν το κλείσιμο της ΕΡΤ και το αιφνίδιο «μαύρο» στην οθόνη. Αδιανόητο μεν για οποιοδήποτε δημοκρατικό μυαλό, αλλά εξ ίσου αδιανόητος για την δημοκρατία ήταν και ο τρόπος λειτουργίας της, βαθύτατα διαβρωμένος από το πελατειακό καθεστώς. Πάντως ως τηλεθεατές είχαμε τουλάχιστον την εναλλακτική μας επιλογή στα τελευταία της, έτσι για να θυμόμαστε την σημασία να υπάρχει δημόσια τηλεόραση. Προλάβαμε να δούμε τους πρώτους τρείς κύκλους του έξοχου Downton Abbey και τους πρώτους δύο του κορυφαίου ευρωπαϊκού σίριαλ όλων των εποχών του δανέζικου «Borgen»– ελπίζουμε, όταν με το καλό ανοίξει η ΝΕΡΙΤ να προβάλλει και τους επόμενους δυο κύκλους- που έκανε και τους αμερικανούς να υποκλιθούν στον δημιουργό του Άνταμ Πράις και να αγοράσουν τα δικαιώματα. Αυτή μάλιστα, είναι τηλεόραση!
Άλλωστε αν σου αρέσει η καλή τηλεόραση την βρίσκεις. Έτσι λίγο πριν εκπνεύσει η χρονιά, οι φανατικοί του downloading, απολαύσαμε το συγκλονιστικό φιναλε της πιο αντισυμβατικής σειράς όλων των εποχών του «Breaking Bad», το οποίο υποτίθεται πρόβαλε και το Mega, αλλά δεν τόβλεπε κανείς. Οι «φαν» το είχαμε δει. Οι υπόλοιποι; Είναι προφανές ότι το κοινό ενός καναλιού που βλέπει δέκα απανωτές επαναλήψεις του γλυκερού «Ευτυχισμένοι μαζί» παθαίνει πολιτισμικό σοκ με σειρές, οι οποίες ξεφλουδίζουν τα περί «οικογενειακής ευτυχίας», ενώ ο οικογενειάρχης κεντρικός ήρωας παίζει στην κόψη του ξυραφιού μεταξύ Καλού και Κακού. Απορούμε γιατί το κανάλι, δεν προτίμησε να αγοράσει την απίθανη σαπουνοπερική υπερπαραγωγή «Revenge» (μόλις ξεκίνησε ο 5ος κύκλος της στο Foxlife), που έχει γκλάμουρ, πλούσιους που ζουν σε υπερπολυτελείς παραλιακές βίλες στα Χάμπτονς και τρελή ίντριγκα. Είναι περισσότερο στα μέτρα του. Απορεί κανείς πως σκέφτονται στα γραφεία των καναλιών. Ίσως δεν σκέφτονται καν, ίσως απλώς έχουν εγκαταλειφθεί στον πανικό τους.
Όχι δεν θα αναφερθώ, στα πρωινάδικα, σαν αυτό του Mega με παρουσιαστή έναν ηλικιωμένο κύριο που νεάζει και σε πιάνει θλίψη, ούτε του Αντ1 με το ζεύγος που προσπαθεί να κρατηθεί στην τηλεόραση γεννοβολώντας κάθε σεζόν, όπως έκανε κάποτε η Μενεγάκη, ούτε θα αναφερθώ σε σίριαλ σαν «Το σπίτι της Έμμας» ή «Με τα παντελόνια κάτω», που είναι του προηγούμενου αιώνα αντίληψη και αισθητική. Θα είναι σαν να κλέβω εκκλησία. Εξ αιτίας τους έκλεισα άλλωστε την τηλεόραση.
Κάπως έτσι ολοκληρώνεται αυτή η πικρή μεν για την εγχώρια τηλεόραση χρονιά, λαμπρή δε, για την τηλεοπτική παραγωγή στον υπόλοιπο κόσμο. Να ευχηθούμε και για μας τα καλύτερα με την ελπίδα που πεθαίνει τελευταία.
Η Πόπη Διαμαντάκου αρθρογραφεί στην εφημερίδα Καθημερινή
