Η παράσταση ανεβαίνει υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Βασίλη Βασιλάκη.
«Κι έτσι σκυμμένοι στην άβυσσο, νογούμε σύγκορμα, σύψυχα, να μας κυριεύει τρόμος. Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει η ποίηση», γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στο Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά. Σε εκείνο το σημείο της ιστορίας, οι δύο ήρωες καθισμένοι σε μια παραλία τη νύχτα, εξερευνούν τα όρια της ύπαρξης και της φιλοσοφίας, μέσα από ένα διάλογο που προσπαθεί να ενώσει τον ουρανό με τη γη. Ο Καζαντζάκης έγραψε για υπερβατικά οράματα και για τον μικρό άνθρωπο, συλλαμβάνοντας νοήματα που ξεπερνούν τη δυναμική του λόγου. Η ιδέα να προσεγγισθούν οι ιδέες του με διαφορετικές μορφές τέχνης, που πέρασε στην πράξη με την πρόσφατη θεατρική απόδοση της Ασκητικής, επιστρέφει στο Ίδρυμα Κακογιάννη την Δευτέρα 23 και την Τρίτη 24 Μαρτίου. Αυτή τη φορά, λόγος, χορός και μουσική συνδιαλέγονται δημιουργικά υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση του Βασίλη Βασιλάκη, σε μια δραματοποίηση-φόρο τιμής στα έργα του Καζαντζάκη «Καπετάν Μιχάλης«, «Βραχόκηπος» και «Ζορμπάς» με τίτλο Ο λόγος του Καζαντζάκη εν χορώ και οργάνοις.
Οι δεξιοτέχνες χορευτές Γιάννης & Γιώργος Μεγαλακάκης.
Πως αποφασίσατε να καταπιαστείτε με το εν λόγω εγχείρημα; Ξεκίνησε από πρόταση του χορευτή Γιάννη Μεγαλακάκη, όταν πριν δύο χρόνια είδε την Ασκητική και του άρεσε πολύ. Ήρθε και μου πρότεινε να συνεργαστούμε πάνω στον λόγο του Καζαντζάκη σε συνδυασμό με το χορό. Μου φάνηκε ενδιαφέρουσα και εφικτή ιδεά, ήταν κάτι που με απασχολούσε κι εμένα και έτσι η πρόταση με βρήκε σχεδόν έτοιμο.
Με ποιό κριτήριο επιλέχθηκαν τα έργα; Επηρεασμένος από την Ασκητική που είναι ένα φιλοσοφικό του έργο, ήθελα να θέσω δύο άξονες, να υπάρξει ένας Καζαντζάκης φιλοσοφικός και ένας Καζαντζάκης λογοτέχνης. Ο καπετάν Μιχάλης ας πούμε είναι μια πιο λογοτεχνική μορφή του Καζαντζάκη με βαθιές αναφορές στην Κρήτη, ενώ τα κομμάτια από τον Βραχόκηπο και το Ζορμπά που έχω επιλέξει εκπροσωπούν τη φιλοσοφική του ματιά.
Πως ήταν η διαδικασία δραματοποίησης του κειμένου με μουσική και χορό; Δεν είναι τόσο αποξενωμένα μεταξύ τους όπως μπορεί να φαίνεται σε μια πρώτη σκέψη.Ξαφνικά ανακαλύπτει κανείς ότι οι συνδέσεις αυτές, ειδικά αν πρόκειται για το λόγο του Καζαντζάκη, ή για κρητικούς χορούς και κρητικά χορευτικά μέρη, έχουν από μόνες τους ένα στοιχείο, έναν αέρα που τα ενώνει. Από την άλλη, ένα θέμα περισσότερο τεχνικό είναι να υπάρχουν ισορροπίες μέσα στην παράσταση, ώστε τα τρία ξεχωριστά στοιχεία του λόγου, του χορού και τις μουσικής να συνυπάρχουν χωρίς κανένα να λειτουργεί εις βάρος του αλλου.
Στην παράσταση συνυπάρχουν 9 χορευτές, 4 μουσικοί, ένας αφηγητής και οι τραγουδίστριες Γεωργία Νταγάκη (23/3) και Καλλιόπη Βέττα (24/3). Πώς ήταν το να ενώνονται τρεις καλλιτεχνικοί κόσμοι στις πρόβες;Οι τέχνες από μόνες τους είναι συνδυαστικές, το θέμα είναι να βρεθούν οι άνθρωποι. Οι τέχνες έχουν την ελευθερία και την πλαστικότητα να ενσωματώνονται η μία μέσα στην άλλη. Το θέμα είναι οι άνθρωποι να ξεπεράσουμε τα ταμπού, τις εμμονές και τις ανασφάλειες που φέρουμε σε σχέση με τη δουλειά μας και να αντιμετωπίζουμε αυτό που φέρει ο άλλος χαλαρά και με αγάπη.
Φιλική συμμετοχή στο τραγούδι: Γεωργία Νταγάκη
Είναι επίκαιρος ο Καζαντζάκης σήμερα; Πιστεύω ότι όσο υπάρχει άνθρωπος, ο Καζαντζάκης δεν μπορεί να μην είναι επίκαιρος. Ένας άνθρωπος που έχει «σκάψει» και δουλέψει τόσο πολύ πάνω σε αυτό το στοιχείο, που ασχολείται τόσο βαθιά και ουσιαστικά με τον άνθρωπο, είναι επίκαιρος. Μπορείς να έχεις διαφωνίες μαζί του, αλλά δεν γίνεται να μην σου μιλήσει όταν γράφει για τη δύναμη και τις δυνατότητες, το μεγαλείο αλλά και τη μικρότητα του ανθρώπου, για το θέμα της βίας, του ρατσισμού, του έρωτα, το πώς αντιμετωπίζουμε τη φύση, τη θέση της γυναίκας. Επίσης, συνήθως κάνουμε λόγο για τη φιλοσοφία του Καζαντζάκη ή για τη σκληρότητά του. Όσο περνάνε τα χρόνια,πιστεύω ότι ο Καζαντζάκης είναι ένας άνθρωπος βαθιά ποιητικός και τρυφερός. Διαβάζοντας, τον ανακαλύπτω προς αυτή την κατεύθυνση, βλέπω μια ποιητική ματιά του στα πράγματα.
Με τι συναίσθημα θα θέλατε να φύγει ο θεατής από την παράσταση; Για μένα το πιο όμορφο πράγμα θα ήταν να ψυχαγωγηθούν οι άνθρωποι, να σκεφτούν «τι ωραίο αυτό που είδα σήμερα, αλλά πώς το έλεγε εκείνο ο Καζαντζάκης;» και να ανατρέξουν στο βιβλίο μόλις γυρίσουν σπίτι. Ή να αναρωτηθούν από που προέρχεται αυτή η διαφορετική φιγούρα που είδαν στο πεντοζάλι του Μεγαλακάκη. Αυτού του είδους οι ερωτήσεις που μπορεί να βάλει κανείς στον εαυτό του ή μια ψυχική ευφορία που μπορεί να του δημιουργήσει, για μένα είναι ένα κέρδος. Το σίγουρο πάντως είναι ότι μέσα στον θεατή θα έχουν ενσταλλαχτεί δύο φράσεις του Καζαντζάκη, πράγμα το οποίο αναγνωρίζω ως κέρδος. Μη φαντάζεστε ότι βλέποντας μια παράσταση μας μένει το σύνολό της. Θα μας μείνει μια φράση, ένα κοίταγμα, ένα άγγιγμα, λίγα πράγματα αλλά σημαντικά. Μια φράση μπορεί να σε οδηγήσει στον Καζαντζάκη. Δεν είναι λοιπόν το πολύ, είναι το λίγο.
Δευτέρα 23 και Τρίτη 24 Μαρτίου, 21.00, Θέατρο Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
