Ήξερε καλύτερα από τους περισσότερους μυθιστοριογράφους της εποχής του πώς να χτίζει ένα θρίλερ, να ξετυλίγει το μυστήριο και να εντείνει την αγωνία, να δημιουργεί μία διαβρωτική αίσθηση τρόμου, μέχρι την τελευταία σελίδα. Μάλιστα, στις αφηγήσεις του δεν δίσταζε να χρησιμοποιεί μοτίβα και τεχνικές παρμένες από τη λαϊκή λογοτεχνία και τα συνήθη περιπετειώδη μυθιστορήματα. Αλλά κάτω από την επιφανειακή τους ευκολία, τα μυθιστορήματα του Γκράχαμ Γκρην (1904- 1991) είναι έργα προσεκτικά επεξεργασμένα, με την κάθε γραμμική -συνήθως- αφήγηση να παίρνει τη μορφή ενός λαβυρίνθου, όπως ακριβώς εκείνες οι εικόνες που υπήρχαν στα παλιά περιοδικά και που σε καλούσαν να σχεδιάσεις με μολύβι μια δαιδαλώδη διαδρομή που να οδηγεί στο κέντρο.
Σε κάθε περίπτωση, η «τεχνική της άποψης» την οποία χρησιμοποιούσε ο Άγγλος συγγραφέας -επηρεασμένος από τον Χένρι Τζέιμς και τον Τζόζεφ Κόνραντ- ήταν ένας τρόπος να περιγράφει ένα πρόσωπο μέσα από ό,τι το περιβάλλει: έναν διάκοσμο, μια κατοικία, έναν συνομιλητή και φυσικά τις κινήσεις και τις πράξεις. Αυτήν την τεχνική, ο Γκρην την ελέγχει απόλυτα σε όλα του σχεδόν τα μυθιστορήματα – κυρίως εκείνα όπου το θέατρο δράσης μοιάζει να καθορίζει απολύτως την εξέλιξη των πρωταγωνιστών της υπόθεσης. Και, βέβαια, οι ιστορίες του -κατά κανόνα- είναι θρίλερ, ένας απολογισμός για ειδεχθή εγκλήματα και νοσηρές ίντριγκες, μία σειρά κατασκοπικών και μυστηριωδών κινήσεων και ακόμη, κυνηγητά και αποδράσεις, φόνοι και βίαιοι θάνατοι. Υπάρχους φορές, όμως, που η διάθεση του Γκρην βρίσκει καταφύγιο στη φάρσα – όπως στο κλασικό, πια, «Ο άνθρωπός μας στην Αβάνα» όπου το μελόδραμα και η κωμωδία γίνονται ένα.
Ο χώρος και ο χρόνος του μυθιστορήματος είναι η Κούβα, πριν την κατάληψη της εξουσίας από τον Φιντέλ Κάστρο, με τον ψυχρό πόλεμο να μαίνεται ανηλεής. Εκεί, ένας Βρετανός μικροέμπορος ηλεκτρικών ειδών, στρατολογείται από τις Βρετανικές Μυστικές Υπηρεσίες, για να παρέχει πληροφορίες για τη χώρα που τον φιλοξενεί. Εξαιτίας της απουσίας πραγματικών χρήσιμων πληροφοριών και για να διατηρήσει το παχυλό του εισόδημα, ο μαθητευόμενος κατάσκοπος θα επινοήσει ένα ολόκληρο δίκτυο πρακτόρων και μία πληθώρα ψευδών πληροφοριών. Ώσπου, τα πράγματα περιπλέκονται επικίνδυνα. Σταδιακά, πάντως, τα ηθικά διλήμματα θα κατακλύσουν τα έργα του χαρισματικού συγγραφέα, με τους χαρακτήρες του να πασχίζουν να βρουν μία διέξοδο μέσα σε ένα σφιχτό και εσκεμμένα κλειστοφοβικό χώρο δράσης – όπως συμβαίνει με το φημισμένο μυθιστόρημά του «Ο ήσυχος Αμερικάνος»: Ο Βρετανός δημοσιογράφος Φάουλερ ζει στη Σαϊγκόν, έχει μια όμορφη Βιετναμέζα ερωμένη, περιφέρει τον ευρωπαϊκό σκεπτικισμό του και αφουγκράζεται τη βουή της πόλης. Και τότε εμφανίζεται ένας νεαρός, ευγενικός, ιδεαλιστής και ηθικολόγος Αμερικανός, ο Πάιλ, πράκτορας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Αν και συνδέεται φιλικά με τον Φάουλερ, του αποσπά την ερωμένη, την οποία σκοπεύει να παντρευτεί για να τη σώσει από την παρακμή. Αλλά αυτός ο καλός, ο ήσυχος Αμερικανός δεν διστάζει να οργανώσει μια τρομοκρατική βομβιστική επίθεση στην καρδιά της Σαϊγκόν με πολλά θύματα, ανάμεσά τους και παιδιά. Είναι η στιγμή που ο Φάουλερ αποφασίζει να εγκαταλείψει την επιθυμητή ουδετερότητά του και να έρθει σε συνεννόηση με τους αντάρτες. Κεντρικό θέμα για τον Γκρην γίνεται -στο εξής- μία κάθε άλλο παρά βολική διαπίστωση: ότι κάποτε η ίδια η ζωή μας αναγκάζει να πάρουμε θέση και να αντιμετωπίσουμε -με οποιοδήποτε κόστος- τις αναπόφευκτες συνέπειες του κακού, της ανευθυνότητας, της αδικίας, της ατιμίας- κάτι που συμβαίνει και στο περίφημο μυθιστόρημά του «Ο τρίτος άνθρωπος».
Η υπόθεση και εδώ μοιάζει σχετικά απλή: ο Ρόλο Μάρτινς, Αμερικανός συγγραφέας φτηνών μυθιστορημάτων, κανονίζει να συναντήσει στη Βιέννη τον Χάρι Λάιμ, έναν παιδικό του φίλο. Όταν, ωστόσο, καταφτάνει στην πόλη, πληροφορείται ότι ο τελευταίος είναι νεκρός. Ο Μάρτινς δεν πιστεύει την επίσημη εκδοχή, σύμφωνα με την οποία υπήρξε θύμα τροχαίου δυστυχήματος, και αποφασίζει να ερευνήσει αυτή την ιστορία. Αρχίζει, λοιπόν, να συναντά φίλους, γείτονες και την ερωμένη του φίλου του, ώσπου ένας από αυτούς θα τον πληροφορήσει ότι εκείνοι που μετέφεραν το πτώμα του Λάιμ από τον χώρο του δυστυχήματος δεν ήταν μόνο δύο -όπως πίστευε η αστυνομία- αλλά τρεις. Έπειτα από αυτό ο Μάρτινς αναζητά αυτόν τον «τρίτο άνθρωπο», για να αντιμετωπίσει τρομακτικά ηθικά διλήμματα με σκηνικό τη μισοκατεστραμμένη Βιέννη του 1948, η οποία μαστιζόταν από τη διαφθορά, το λαθρεμπόριο, την κοινωνική και ηθική κατάπτωση.
Όσο για το «Ο ανθρώπινος παράγοντας» είναι ένα από τα πλέον σημαντικά μυθιστορήματα του Γκράχαμ Γκρην. Με αυτό επιστρέφει στον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών, έναν κόσμο γεμάτο μοναχικούς ανθρώπους που ζούνε μέσα στην καχυποψία και την ανασφάλεια.
Και, πράγματι, οι βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου αρχίζουν να διαμορφώνονται όταν, μέσα σε μια γεμάτη ένταση και υποψίες ατμόσφαιρα, διενεργείται ένας συνηθισμένος έλεγχος ασφαλείας με αφορμή τη «διαρροή» μιας σχετικά ασήμαντης πληροφορίας σε ένα μικρό υποτομέα της Υπηρεσίας Πληροφοριών. Μία «διαρροή» που πυροδοτεί -εν τέλει- ένα κλίμα καχυποψίας και αυξανόμενης ανησυχίας. Τα πρόσωπα εμφανίζονται σταδιακά στη σκηνή: Ο Μορίς Κάσελ, ένας ήσυχος και διακριτικός πράκτορας που εγκατέλειψε το πεδίο δράσης του στην Αφρική για να αποσυρθεί στα κεντρικά γραφεία του Λονδίνου. Η γυναίκα του Σάρα, μαύρη, από τη Νότια Αφρική, που διέφυγε με τον γιο της στη Βρετανία καταδιωκόμενη από το καθεστώς του απαρτχάιντ. Ο Ντέιβις, βοηθός του Κάσελ, που, για να ξεχάσει τους αποτυχημένους έρωτές του, βυθίζεται στον τζόγο και το αλκοόλ. Και ο κλοιός μοιάζει να σφίγγει γύρω από τον Κάσελ! Είναι εκείνος ο διπλός πράκτορας;
Ο Γκρην επιστρέφει στον κόσμο των κατασκόπων και της προδοσίας για να δείξει ότι η αδιάλλακτη και άκαμπτη εφαρμογή των κανόνων ενός παιχνιδιού που παραμερίζει τον ανθρώπινο παράγοντα, ενίοτε αποδεικνύεται μία τρομακτική συνθήκη, κάποιες φορές αναπόδραστη, μοιραία, με τραγική κατάληξη. Παράλληλα, όμως, εναλλάσσει με θαυμαστή αναλογία δόσεων το σασπένς, το χιούμορ, την αστυνομική περιπέτεια και το κατασκοπικό μυστήριο. Και όλα αυτά, συνιστούν ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο, επικίνδυνο μείγμα το οποίο αναμένεται να πάρει φωτιά, από στιγμή σε στιγμή, και να εκραγεί – στα χέρια του αναγνώστη…
Γκράχαμ Γκρην
«Ο ανθρώπινος παράγοντας»
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Εκδόσεις: Πόλις
Σελίδες: 384
Χρίστος Κυθρεώτης
«Εκεί που ζούμε»
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 440
Λίγο καιρό πριν εγκαταλείψει την Ελλάδα, ο Αντώνης Σπετσιώτης έχει να αντιμετωπίσει µια δύσκολη επαγγελματική υπόθεση, να συναντήσει τον πρώτο του έρωτα και να συνοδεύσει τον πατέρα του στο τελευταίο του δρομολόγιο πριν βγει στη σύνταξη -όλα στη διάρκεια της ίδιας καλοκαιρινής ημέρας του 2014. Ένα εικοσιτετράωρο που ξεκινάει στα δικαστήρια, συνεχίζεται σε µια καφετέρια στα Πατήσια, σε ένα οικόπεδο στο Χαλκούτσι και σε ένα πάρκινγκ στον Ορχομενό, πριν τελειώσει απρόβλεπτα τα ξημερώματα στους δρόμους της Αθήνας. Ένα μυθιστόρημα για τον μικρό άθλο να είσαι ο εαυτός σου κάθε μέρα από την αρχή, για µια εποχή ανάμεσα σε πράγματα που έχουν τελειώσει και σε άλλα που δεν έχουν αρχίσει, για όλα όσα συμβαίνουν αφού πούμε όσα είχαμε να πούμε.
Μετάφραση: Βαγγέλης Γιαννίσης
Εκδόσεις: Διόπτρα
Σελίδες: 664
Ένας ψυχοπαθής τρομοκρατεί την Κοπεγχάγη. Σε κάθε αιματοβαμμένο τόπο εγκλήματος αφήνει την “κάρτα” του: έναν καστανάνθρωπο, μια χειροποίητη κούκλα φτιαγμένη από σπίρτα και δύο κάστανα. Εξετάζοντας τις κούκλες, η Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών βρίσκεται μπροστά σε μια συγκλονιστική ανακάλυψη: ένα αποτύπωμα το οποίο ανήκει σε ένα κορίτσι, την κόρη μιας υπουργού, που είχε απαχθεί και δολοφονηθεί έναν χρόνο πριν. Τραγική σύμπτωση ή κάτι πολύ πιο διεστραμμένο; Προκειμένου να σωθούν αθώες ζωές, ένα ζευγάρι ντετέκτιβ θα πρέπει να κάνει στην άκρη τις διαφορές του, ώστε να αρχίσει να συνδέει τα αποτρόπαια στοιχεία που αφήνει πίσω του ο καστανάνθρωπος. Γιατί ένα πράγμα είναι απόλυτα ξεκάθαρο: o δολοφόνος βρίσκεται σε αποστολή που το τέλος της φαίνεται ότι απέχει πολύ…
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Σελίδες: 608
Εράν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς. 766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται και τους παντρεύουν με τη βία. Κρύβουν και οι δύο επτασφράγιστα μυστικά, τα οποία θα σημαδέψουν τις ζωές τους κι εν πολλοίς θα τις καθορίσουν κατά την οδύσσειά τους. Και όλα αυτά με φόντο την Εικονομαχία και την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Θράκη. Οι πρωταγωνιστές φτάνουν στα άκρα, ερωτεύονται παράφορα, ζουν ανέμελα, δίνονται στη ζωή και τους δίνεται, ταπεινώνονται, συνθλίβονται, ανακάμπτουν, ξαναπέφτουν στον βούρκο. Έχουν να αντιμετωπίσουν συκοφαντίες, πολέμους, ραδιουργίες, θανάσιμους εχθρούς, έναν έρωτα, εφιάλτη και όνειρο μαζί και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.
