Ένα πολλά υποσχόμενο αποκλειστικό μουσικό φεστιβάλ, συνδιοργανωμένο από έναν τύπο χωρίς εμπειρία και έναν ράπερ. Μία επιθετική διαφημιστική καμπάνια με πρωταγωνιστές δημοφιλείς influencers και μοντέλα. Ένα «ιδιωτικό» νησί στις Μπαχάμες, που τελικά όχι μόνο ιδιωτικό δεν είναι, αλλά αποτελεί και δημοφιλές τουριστικό θέρετρο. Ένα βουνό από ψέματα σε επενδυτές. Αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα που κάνουν λόγο για διαλυμένα σάντουιτς και σκηνές που ξέμειναν από τον τυφώνα Matthew. Και ένα τσούρμο από μεθυσμένους εικοσάχρονους στη μέση του πουθενά. Αυτά ήταν πάνω-κάτω τα συστατικά για το μεγαλύτερο φιάσκο της δεκαετίας.
Η υπόθεση του Fyre Festival επανήλθε και πάλι στη δημοσιότητα μέσα από δύο ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησαν πρόσφατα στις streaming πλατφόρμες, Netflix και Hulu.
Λίγο μετά την ανακοίνωση της παραγωγής του Netflix, “Fyre: The Greatest Party That Never Happened”, το Hulu κυκλοφόρησε το δικό του πόνημα με τίτλο “Fyre Fraud”, φροντίζοντας να κάνει γνωστό πως στην αντίστοιχη παραγωγή του ανταγωνιστή του υπήρχε ξεκάθαρη σύγκρουση συμφερόντων, αφού η εταιρεία Jerry Media, η οποία μαζί με το Vice ανέλαβε την παραγωγή του “The Greatest Party That Never Happened”, οργάνωσε στην προώθηση του Fyre Festival στα κοινωνικά δίκτυα.
O Billy McFarland αριστερά και ο Ja Rule δεξιά.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η ιστορία του Fyre Festival ξεκινά πίσω στο όχι και τόσο μακρινό 2013, όταν ο Billy McFarland παρατά το κολέγιο μετά από δέκα μήνες φοίτησης και λανσάρει την Magnises, μία start-up που περιλαμβάνει μεταλλικές πιστωτικές κάρτες ειδικά για millennials και πρόσβαση σε μία μεζονέτα στο Μανχάταν για networking. Μία πρώην εργαζόμενη της εταιρείας παρομοιάζει το εργασιακό περιβάλλον με το “The Office”, «χωρίς τα θετικά». Παράλληλα, μαζί με τον ράπερ και συνεργάτη του Ja Rule, ιδρύει την Fyre Media, Inc. Επρόκειτο για μία εφαρμογή, η οποία θα έπετρεπε το «κλείσιμο» μεγάλων ονομάτων για εκδηλώσεις χωρίς την παρουσία μεσάζοντα. Για την προώθησή της θα διοργανωνόταν ένα μεγάλο φεστιβάλ.
Το 2017, το Fyre Festival υποσχόταν μία μοναδική εμπειρία για τους παρευρισκόμενους, οι οποίοι θα είχαν την ευκαιρία να συγχρωτιστούν με μοντέλα, να συμμετέχουν σε ένα κυνήγι θησαυρού πάνω σε τζετ σκι και να απολαύσουν live από πρωτοκλασάτα ονόματα της μουσικής βιομηχανίας σε ένα απομονωμένο, ιδιωτικό νησί στις Μπαχάμες που κάποτε ανήκε στον Pablo Escobar. Προοριζόταν να γίνει το επόμενο Coachella ή Burning Man.
Για την προώθησή του, πασίγνωστα μοντέλα όπως η Emily Ratajkowski και η Bella Hadid βρέθηκαν στις Μπαχάμες, όπου γυρίστηκε το πολυσυζητημένο διαφημιστικό σποτ. Λίγες εβδομάδες πριν την έναρξη του φεστιβάλ, εκατοντάδες influencers «έσπασαν» το ίντερνετ, αναρτώντας ταυτόχρονα την ίδια πορτοκαλί εικόνα με το hashtag #fyrefestival.
https://www.youtube.com/watch?v=mz5kY3RsmKo
Ο McFarland δεν είχε καμία προϋπηρεσία στη διοργάνωση φεστιβάλ και το Fyre δεν ήταν ένα απλό φεστιβάλ. Προϋπέθετε για αρχή την εκ του μηδενός κατασκευή μίας ολόκληρης πόλης. Το εγχείρημα ήταν απολύτως μη ρεαλιστικό. Η διοργάνωση ενός φεστιβάλ είναι μία μακρά διαδικασία που απαιτεί πολλούς μήνες σχεδιασμού και εργασιών. Όλα έδειχναν πως ο χρόνος δεν θα επαρκούσε, όμως ο McFarland αγνοούσε πεισματικά κάθε προειδοποίηση, κάθε κώλυμα που έκανε την εμφάνισή του.
Καταρχάς, το Norman’s Cay, το «νησί του Pablo Escobar» που επιλέχθηκε αρχικά για να φιλοξενήσει ήταν πολύ μικρό για να χωρέσει τον αναμενόμενο κόσμο. Η επιχείρηση μεταφέρθηκε τελικά στο Great Exuma, ένα δημοφιλές τουριστικό θέρετρο, όπου ταυτόχρονα με το Fyre Festival θα λάμβανε χώρα η βασική ατραξιόν του νησιού, μία ετήσια οικογενειακή λεμβοδρομία. Οι διοργανωτές του φεστιβάλ τροποποίησαν τον χάρτη του νησιού για να δώσουν την ψευδαίσθηση ότι ήταν πράγματι ιδιωτικό. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο μία εγκαταλελειμμένη έκταση που έμοιαζε περισσότερο με τσιμεντένιο πάρκινγκ παρά με ειδυλλιακό venue.
Στο Twitter, ο χρηματοοικονομικός σύμβουλος Calvin Wells, ο οποίος εμφανίστηκε και στα δύο ντοκιμαντέρ, προσπαθούσε να ξεσκεπάσει μέσα από τον λογαριασμό @FyreFraud αυτό που ήδη έμοιαζε με μία τεράστια απάτη. Ταυτόχρονα, οι διαχειριστές των social media του φεστιβάλ είχαν λάβει εντολή να διαγράφουν όλα τα αρνητικά σχόλια κάτω από τις αναρτήσεις τους.
Το βράδυ πριν την επίσημη έναρξη του φεστιβάλ, και ενώ οι εργασίες δεν είχαν ολοκληρωθεί, ξέσπασε μία μεγάλη καταιγίδα η οποία κατέστησε τις σκηνές μη κατοικήσιμες (και έκανε τους εργαζόμενους να βάλουν τα κλάματα). Σε λίγες ώρες θα κατέφταναν τα πρώτα αεροπλάνα από το Μαϊάμι.
Αυτό που αντίκρισαν οι πρώτοι αφιχθέντες τους έκανε να παρακαλούν να γυρίσουν πίσω. Αφού πρώτα στοιβάχτηκαν σε σχολικά (!) λεωφορεία, συνειδητοποίησαν πως οι «πολυτελείς» σκηνές που θα τους φιλοξενούσαν ήταν στην πραγματικότητα προορισμένες για την προσωρινή στέγαση πληγέντων από φυσικές καταστροφές, ενώ η «αυθεντική, υψηλής ποιότητας» γαστρονομική εμπειρία περιορίστηκε σε θλιβερά σάντουιτς με τυρί και δωρεάν αλκοόλ.
Πολύ σύντομα, ο κόσμος κατάλαβε ότι Fyre Festival καπούτ. Οι καλλιτέχνες, κάποιοι από τους οποίους δεν είχαν πληρωθεί σύμφωνα με το συμβόλαιό τους, αποσύρθηκαν κακήν κακώς από το lineup. Σύντομα επικράτησε το απόλυτο χάος, καθώς οι παρευρισκόμενοι προσπαθούσαν να φύγουν από το νησί με κάθε τρόπο. Τα όσα ακολούθησαν μοιάζουν βγαλμένα από το μυθιστόρημα “The Lord of the Flies”. Το μεγαλύτερο μουσικό φεστιβάλ της δεκαετίας σύντομα εξελίχθηκε σε σίκουελ του Woodstock ’99.
«Κόσμος έκλεβε κρεβάτια από τις άλλες σκηνές», αναφέρει η Shivi Kumar, η οποία κατέφτασε στο νησί με την παρέα της, προσδοκώντας την ειδυλλιακή εμπειρία για την οποία είχε καταβάλει 3.500 δολάρια. «Ήταν απλά χαοτικά. Κανείς δεν ήρθε για να γίνει το τσεκ ιν στο κατάλυμά μας, αν μπορείς να το αποκαλέσεις κατάλυμα, οπότε δεν είχαν ιδέα ποιος ήταν εκεί και ποιος όχι». Στο ντοκιμαντέρ του Netflix, ένας άλλος παρευρισκόμενος, ο Justin, εξηγεί πως εξελίχθηκαν τα πράγματα όταν έπεσε το φως του ήλιου: «Δεν θέλαμε γείτονες. Η στρατηγική μας από εκεί και πέρα ήταν να λεηλατήσουμε όλες τις σκηνές γύρω μας. Αρχίσαμε να ανοίγουμε τρύπες και να αναποδογυρίζουμε τα στρώματα. Ο φίλος μου κατούρησε σε μερικά από τα κρεβάτια».
Στις σκηνές δεν υπήρχαν κλειδαριές, ενώ τα κρεβάτια και τα σκεπάσματα ήταν υγρά από μία καταιγίδα που είχε συμβεί την προηγούμενη μέρα. Οι αποσκευές κατέφθασαν το βράδυ σε κοντέινερ: «Όλοι έψαχναν τη δική τους μαύρη βαλίτσα σε μία θάλασσα από μαύρες βαλίτσες και αν έπρεπε να ανέβουν πάνω σου και να σε πατήσουν για να πάρουν τις αποσκευές τους, ας είναι». Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το φεστιβάλ είχε διαφημιστεί ως “cashless event” και στον κόσμο είχαν δοθεί οδηγίες να «ανεβάσουν» χρήματα (τουλάχιστον 300 δολάρια για κάθε μέρα) σε ψηφιακά βραχιολάκια, αφήνοντάς τους ουσιαστικά άφραγκους και χωρίς διαφαινόμενη διαφυγή. Όσοι κατάφεραν να φτάσουν στο αεροδρόμιο του νησιού, παρέμειναν μέχρι το επόμενο πρωί.
Μετα-αποκαλυπτικές σκηνές στο Fyre Festival. Πηγή: The Daily Beast
Για τον McFarland, ο οποίος είχε καταφέρει να μείνει ψύχραιμος μέχρι τότε, εκείνη η μέρα ήταν η πιο δύσκολη της ζωής του, όπως ο ίδιος παραδέχτηκε. Αλλά τα χειρότερα δεν είχαν έρθει ακόμα. Την κατάρρευση του φεστιβάλ ακολούθησαν οκτώ αγωγές. Ένα μήνα μετά τα συμβάντα, στον ίδιο και τον Ja Rule κατατέθηκε μήνυση έναντι 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Το Μάρτιο του 2018, ο McFarland δήλωσε ένοχος σε δύο κατηγορίες απάτης σε ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης και παραδέχτηκε πως χρησιμοποίησε ψευδή έγγραφα για να προσελκύσει επενδυτές στην εταιρεία του.
Μπορεί το Fyre Festival να είχε πλέον εξελιχθεί σε meme και ο McFarland σε περίγελο, όμως το μικρόβιο της εξαπάτησης δεν τον είχε εγκαταλείψει ακόμα. Ενώ ήταν ελεύθερος με εγγύηση και ζούσε σε ένα πολυτελές ρετιρέ στη Νέα Υόρκη, ο McFarland προετοίμαζε το επόμενο εγχείρημά του, το NYC VIP Access.
Όσοι βρίσκονταν στην λίστα του Fyre Festival άρχισαν να λαμβάνουν email από κάποιον ονόματι Frank Tribble, ο οποίος υποσχόταν VIP εισιτήρια για φεστιβάλ όπως το Burning Man και το Coachella, αλλά και για εκδηλώσεις όπως το Met Gala και το σόου της Victoria’s Secret, για τις οποίες φυσικά δεν πωλούνται εισιτήρια. Άλλη μία απάτη δηλαδή. Τελικά, τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, ο McFarland καταδικάστηκε σε εξαετή φυλάκιση σε ομοσπονδιακή φυλακή.
Όσο για τον Ja Rule, αρνείται πεισματικά την ανάληψη ευθύνης για το φιάσκο και συνεχίζει να κυνηγά το όραμα της εφαρμογής Fyre μέσα από το νέο του εγχείρημα, το ICONN. Τι μπορεί να πάει στραβά;
Σχεδόν δύο χρόνια μετά τα συμβάντα στο νησί Great Exuma, τα δύο ντοκιμαντέρ επιχειρούν να αναδείξουν τις αθέατες πλευρές, όσα δεν κατάφεραν να συλλάβουν οι αναρτήσεις και τα memes. Το φιάσκο του Fyre Festival ήταν κάτι πολύ παραπάνω από τα τραγελαφικά ποστ των μεθυσμένων και ηλιοκαμένων millennials που αφέθηκαν στην τύχη τους σε έναν μισοτελειωμένο καταυλισμό.
Υιοθετώντας διαφορετικές υφολογικές προσεγγίσεις, οι δημιουργοί σκιαγραφούν μία θλιβερή ιστορία απερισκεψίας και εκμετάλλευσης, η οποία στοίχισε πάρα πολλά κυρίως στον πληθυσμό του νησιού και δεν μπορεί να διαχωριστεί από τον σχεδόν αποικιακό τρόπο με τον οποίο οι επενδυτές αντιμετωπίζουν τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Ένας μεγάλος αριθμός ντόπιων εργατών προσλήφθηκαν για να βοηθήσουν με τις απαραίτητες εργασίες, δουλεύοντας μέρα-νύχτα για να φέρουν σε πέρας το καταδικασμένο όραμα ενός κακομαθημένου απατεώνα από το Νιου Τζέρσεϊ. Δεν πληρώθηκαν ποτέ. Η Maryann Rolle, ιδιοκτήτρια ενός τοπικού εστιατορίου που είχε αναλάβει την τροφοδοσία του φεστιβάλ, έχασε 50.000 δολάρια από τις οικονομίες της (πρόσφατα δημοσιεύματα υποστηρίζουν πως μετά από crowd funding μαζεύτηκαν 100.000 δολάρια και παραδόθηκαν στην Maryann).
Λίγο πριν την ταλαιπωρία.
Αποκλεισμένος φεστιβαλιστής στο αεροδρόμιο.
Η επίγευση που αφήνουν τα δύο ντοκιμαντέρ είναι επίσης μία εύλογη απορία. Πώς είναι δυνατόν όλοι όσοι ενεπλάκησαν στην διοργάνωση και προώθηση του φεστιβάλ να μην αντιλήφθηκαν πως επρόκειτο για μία εξόφθαλμη απάτη; Τι ήταν αυτό που ώθησε τον διοργανωτή εκδηλώσεων Andy King να πάει στο γραφείο του προϊσταμένου του τελωνείου του νησιού, πλήρως έτοιμος να του προσφέρει σεξουαλική χάρη προκειμένου να σώσει το φεστιβάλ; (Σπόιλερ αλέρτ: Δεν το έκανε.) Πώς πείστηκε μία ομάδα φαινομενικά ικανών και έξυπνων ανθρώπων να παραμείνει σε ένα ναυάγιο εν εξελίξει, σε πείσμα των συνθηκών;
Oι άνθρωποι των οποίων η δουλειά είναι κυριολεκτικά να ασκούν επιρροή δεν είναι τίποτα περισσότερο από μαριονέτες του εκάστοτε brand που προωθούν.
Για κάποιους, οι εκατοντάδες influencers οι οποίοι διαφήμισαν το Fyre Festival στα κοινωνικά δίκτυα, μεταξύ των οποίων και μερικά από τα πιο επιτυχημένα μοντέλα του κόσμου που ταξίδεψαν μέχρι τις Μπαχάμες για να συμμετάσχουν στο διαφημιστικό σποτ, είναι άμοιροι ευθυνών, εφόσον ούτε οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της Fyre Media είχαν εικόνα της πραγματικότητας. Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει πως οι άνθρωποι των οποίων η δουλειά είναι κυριολεκτικά να ασκούν επιρροή δεν είναι τίποτα περισσότερο από μαριονέτες του εκάστοτε brand που προωθούν.
Όταν η Kendall Jenner βγάζει 250.000 δολάρια με μία ανάρτηση στο Instagram και έχει την πολυτέλεια να αφήσει αυτό το «στιγμιαίο λάθος» πίσω της, ενώ εκατοντάδες ντόπιοι εργάτες διεκδικούν ακόμα τα δεδουλευμένα τους, δεν γίνεται να χαρακτηριστεί απλώς ένα ανίδεο θύμα εξαπάτησης.
Σε έναν κόσμο όπου λιγοστοί προνομιούχοι έχουν τη δυνατότητα να διαδώσουν σε όλο τον κόσμο τους καρπούς τον προνομίων τους, η επιθυμία του μέσου ανθρώπου να τους γευτεί διογκώνεται. Αυτή η επιθυμία βρισκόταν στη βάση του Fyre Festival, της Magnises και του NYC VIP Access. Η υπόσχεση της αποκλειστικής πρόσβασης σε μία εμπειρία άπιαστη για τους περισσότερους ήταν ικανή, μέσα και από το επιθετικό μάρκετινγκ της Jerry Media, να πείσει χιλιάδες κόσμου να ξοδέψουν έως και 25 χιλιάδες δολάρια για να παρευρεθούν ένα πρωτοεμφανιζόμενο φεστιβάλ.
Το “Fyre Fraud” και το “Fyre: The Greatest Party That Never Happened” τσεκάρουν όλα τα κουτάκια στο ψυχαγωγικό κομμάτι, αλλά αποτυγχάνουν σε κάποια πολύ βασικά σημεία. Η εκδοχή του Ηulu εντάσσει την αποτυχία του Fyre στο ευρύτερο χρονοδιάγραμμα απάτης του McFarland (το οποίο ξεκινάει από την «επιχείρηση» επισκευής κηρομπογιών που ίδρυσε στο δημοτικό), αλλά τελικά μοιάζει περισσότερο με διατριβή για τις παθολογίες των millennials, βασισμένη σε ένα παρωχημένο αφήγημα για εθισμένους στα social media εικοσάχρονους που ζουν στο υπόγειο των γονιών τους και το μόνο που τους νοιάζει είναι πώς θα ικανοποιήσουν το FOMO τους. Η γενιά των millennials είναι η γενιά της επισφάλειας και του burnout και η αναπαράστασή της στο “Fyre Fraud” μοιάζει περισσότερο με το ασυνάρτητο παραλήρημα ενός baby boomer παρά με κάποια συνεκτική ανάλυση.
Από την άλλη, το εμβυθιστικό “The Greatest Party That Never Happened”, ναι μεν τοποθετεί το κοινό στη μέση της δράσης την ώρα που εκτυλίσσεται, δίνοντας μας πρόσβαση στα παρασκήνια της διοργάνωσης, αλλα ουσιαστικά λειτουργεί ως μεγάλου μήκους διαφήμιση για την εταιρεία που προώθησε την φάρσα του Fyre Festival.
Αν μη τι άλλο, αν υπάρχει κάποιο δίδαγμα στις δύο αυτές παραγωγές είναι πως όσο μειονεκτικά και αν νιώσετε, κατά πάσα πιθανότητα καμία αποτυχία σας δεν θα είναι τόσο παταγώδης και τόσο αξιομνημόνευτη όσο εκείνη του Fyre Festival.
