Στο Faded που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης από 12 έως 14 Απριλίου, ο Γιάννης Μανταφούνης, χορευτής με κλασική παιδεία, αλλά με θητεία σε διεθνούς φήμης ομάδες σύγχρονου ρεπερτορίου, επιστρέφει στην «πρώτη αγάπη» του, το μπαλέτο, αποτίνοντάς του έναν ύστατο φόρο τιμής.
Στην τελευταία του υπόκλιση, παίζει με την τετριμμένη συγκίνηση του αποχαιρετισμού των étoiles, των μεγάλων αστέρων του μπαλέτου, χωρίς όμως να στερείται ο ίδιος συγκινήσεων, αλλά και χιούμορ. Άλλωστε μπορεί να αποχαιρετά τη σκηνή ως χορευτής, όχι όμως ως χορογράφος.
Λειτουργεί το Faded ως απολογισμός; Και εάν ναι, τι περιλαμβάνει αυτός ο απολογισμός; Το έργο Faded δεν είναι απολογισμός ούτε της καριέρας μου, ούτε της ζωής μου πραγματικά, είναι απλώς το έργο με το οποίο θέλω να αποχαιρετήσω τη σκηνή, το κοινό που με στήριξε τόσα χρόνια.
Γι’ αυτό το έργο απευθύνθηκα σε ανθρώπους και οργανισμούς (για παράδειγμα στην Ελλάδα στη Στέγη και στο Κέντρο Έρευνας Χορού Duncan της Αθήνας), που είχαν μεγάλη συμβολή την πορεία μου, οργανισμοί και άνθρωποι που με πλαισίωσαν σε όλη μου την καριέρα.
Ήθελα να χορέψω για τελευταία φορά γι’ αυτούς, με αυτούς και να τους ευχαριστήσω για την τόσο σημαντική υποστήριξη. Α δείτε προσεκτικά στα credits του έργου, θα δείτε πως όλοι οι συμπαραγωγοί, τα μέρη που κάναμε residencies και που θα χορέψουμε περιοδικά το έργο αυτό έχουν μια ιδιαίτερη σημασία. Είναι, λοιπόν, το ευχαριστώ που θέλω να τους πω.
«Ευχαριστήθηκα την κάθε στιγμή, χόρεψα ακριβώς με τους χορογράφους που ήθελα και δεν χρειάστηκε να δουλέψω πολύ για αυτούς που δεν ήθελα. Ταξίδεψα σε όλο τον κόσμο, μπορεί και περισσότερο από ότι άντεχα».
Γιατί επιλέξατε στο γκραν φινάλε να επιστρέψετε στην «πρώτη αγάπη», το μπαλέτο; Η αλήθεια είναι πως δε το διάλεξα εγώ αυτό το φινάλε. Φυσικά και θέλω να κατέβω από τη σκηνή και αυτό μου ανήκει αλλά ο τρόπος με τον οποίο γίνεται, το συγκεκριμένο έργο, αυτά δεν ήρθαν από μένα. Συζητώντας με τη μάνατζερ μου, την Mélanie Fréguin, με την οποία έχουμε χτίσει την ομάδα μας, έχουμε κάνει περιοδείες σε όλο τον πλανήτη και έχουμε ζήσει όλα τα ευχάριστα και τις δυσκολίες του επαγγέλματός μας εδώ και 10 χρόνια, κατάλαβα ότι δε θα ξεμπέρδευα έτσι απλά με τη σκηνή.
Μου είπε πως αν τελειώσω με την σκηνή πρέπει να κάνω ένα αποχαιρετιστήριο έργο. Όλοι γύρω μου με πίεζαν για να κάνω σόλο, επίσης. Ε με τα πολλά μιας και δεν με ενδιέφερε καθόλου να είμαι μόνος επί σκηνής, δεν ήθελα να με χορογραφήσει κάποιος άλλος χορογράφος γιατί ήμουν ερμηνευτής άλλων, και δόξα τον Θεό, μεγάλων χορογράφων για πολλά χρόνια, δεν ήθελα ούτε να αυτοχορογραφηθώ γιατί επίσης το κάνω σε κάθε έργο μου τα τελευταία 15 χρόνια και δεν θα άλλαζε τίποτα από την καθημερινότητά μου, έμενε μια λύση. Δεν μου είχε παραμείνει παρά να ανατρέξω στο παρελθόν μου, στο παρελθόν του πολύ παλαιού κλασικού ρεπερτορίου το οποίο είχα εντελώς ξεχάσει και δεν πίστευα ποτέ πως θα επανέλθει στη ζωή μου.
«Έτσι λοιπόν μου ήρθε η ιδέα του να βάλω στον εαυτό μου την τελευταία πρόκληση της επί σκηνής χορευτικής μου καριέρας. Να χτίσω έναν μαραθώνιο (το οποίο δεν έχει ξαναγίνει στην ιστορία του χορού από όσο ξέρω) με όσα περισσότερα σόλο (variation) ανδρικά μπορώ να χωρέσω μέσα σε 50 λεπτά, ώσπου να μην αντέχω πια.»
Πώς λειτουργεί το Faded ως καταγραφή πορείας του σώματος μέσα από μια χορευτική διαδρομή χρόνων; Η πορεία μου όπως ξέρετε ήταν: πρώτα κλασική παιδεία, ύστερα πολύ γρήγορα χόρεψα νεοκλασικούς χορογράφους και στη συνέχεια σύγχρονους∙ θα έλεγα ότι ήταν αυτοσχεδιαστική η πορεία μου. Πέρασα τα περισσότερα χρόνια της καριέρας μου δουλεύοντας συνειδητά για να αναιρέσω και να αποβάλλω κάθε μορφή χορευτικής φόρμας από το σώμα μου ψάχνοντας μόνο την ουσία της λειτουργικότητας της κίνησης, του σώματος και της παρουσίας του ερμηνευτή επί σκηνής και εν κινήσει. Επίσης, το ίδιο έκανα και σε χορογραφικό επίπεδο. Όπως καταλαβαίνετε το Faded είναι ακριβώς το αντίθετο αυτής της πορείας. Επιστρέφω και χορεύω μέσα στη φόρμα, την πιο δύσκολη και πιο στυλιζαρισμένη που μπορώ να σκεφτώ. Αλλά αυτό έκανα μια ζωή. Αυτό που προσωπικά με κινούσε πάντα ήταν να μην κάνω δύο έργα ίδια ή να μην ερμηνεύσω δυο φορές την ίδια κίνηση. Γι’ αυτό εξειδικεύτηκα στον αυτοσχεδιαστικό τρόπο ερμηνείας και χορογραφίας. Είναι το trademark μου, αν θέλετε.
Αλλά και η λέξη αυτοσχεδιασμός δεν είναι, ούτε αυτή, σωστή. Θα το ονόμαζα “Live Choreography” γιατί αυτό είναι το ζητούμενο όταν χορεύεις αυτοσχεδιαστικά και άλλο είναι να αποδίδεις αυτοσχεδιαστικά κάθε βράδυ ένα χορευτικό/χορογραφικό έργο το οποίο να είναι τόσο συνειδητό που να φαίνεται σε κάθε παράσταση σταθερά γραμμένο. Χωρίς κανένα απολύτως προσχέδιο, ούτε καν γνωστό εργαλείο. Σε αυτό εξειδικεύτηκα και αυτό πρεσβεύω τόσα χρόνια μέσω των έργων που χορογραφώ με την ομάδα μου. Τα επόμενα χρόνια έχω βάλει ως στόχο να μεταφέρω την μεθοδολογία μου με διάφορες μορφές (γραπτώς, σε περφόμανς, σε διδασκαλίες) σε όσο το μεγαλύτερο δυνατόν αριθμό καλλιτεχνών. Αν αυτοί θελήσουν, φυσικά. Το Faded είναι μια παρένθεση στην ιστορία της ομάδας μας.
«Η Αντιγόνη (Φρυδά) για μένα είναι ο πυρήνας του έργου. Αντιπροσωπεύει την ελευθερία, την ανεμελιά, την ομορφιά της πρώτης συνάντησης αλλά και το βάθος των συναισθημάτων που ζούμε».
Πώς αποδίδεται στη σκηνή η συγκίνηση αλλά και το χιούμορ λίγο πριν από τον αποχαιρετισμό; Με τον πιο αναμενόμενο και απλό τρόπο. Το Faded δεν είναι έργο, είναι μια αποχαιρετιστήρια βραδιά. Άρα όποια ανθρώπινη συμπεριφορά μπορέσουμε να έχουμε επί σκηνής τόσο πιο απτή θα είναι η συγκίνηση.
Ποιος ο ρόλος της Αντιγόνης Φρυδά και πώς συμβάλλει στο δρώμενο; Η Αντιγόνη για μένα είναι ο πυρήνας του έργου. Αντιπροσωπεύει την ελευθερία, την ανεμελιά, την ομορφιά της πρώτης συνάντησης αλλά και το βάθος των συναισθημάτων που ζούμε. Η Αντιγόνη ερμηνεύει επίσης μουσικά όλα τα σόλο (variation) με το φλάουτο της.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σας, το πιο έντονο συναίσθημα λίγο πριν το μεγάλο φινάλε; Δεν είναι και πολύ μεγάλο το φινάλε, ας μην υπερβάλλουμε. Επί σκηνής δεν έχω άλλες αγωνίες οφείλω να ομολογήσω. Ευχαριστήθηκα την κάθε στιγμή, χόρεψα ακριβώς με τους χορογράφους που ήθελα και δεν χρειάστηκε να δουλέψω πολύ για αυτούς που δεν ήθελα. Ταξίδεψα σε όλο τον κόσμο, μπορεί και περισσότερο από ότι άντεχα. Στάθηκα και τυχερός καλλιτεχνικά αλλά φυσικά και κυνήγησα την τύχη μου. Τελειώνω αυτή τη φάση της ζωής μου με την καρδιά γεμάτη και πολλές εμπειρίες στο σακί μου. Αν σας περιέγραφα μια αγωνία θα ήταν τότε το επόμενο βήμα ως χορογράφος όντας εκτός σκηνής. Θα πρέπει να μείνω καθιστός και να παρατηρώ. Αυτό, πιστεύω, θα είναι το δυσκολότερο μάθημα απ’ όλα.
«Είμαι πολύ περίεργος να δω πώς όλα όσα έχω αποκομίσει πλέον θα τα χρειαστούν άλλοι ερμηνευτές επί σκηνής. Εγώ θα τρώω τα νύχια μου βλέποντας τους όταν δε θα πηγαίνουν τα πράγματα όπως θα ήθελα αλλά εκείνη τη στιγμή δε θα μπορώ να σηκωθώ να ανέβω στη σκηνή και να λύσω το πρόβλημα.»
Ποιος είναι για εσάς ο ορισμός της θριαμβευτικής εξόδου; Αυτό το κρίνουν οι άλλοι, όχι αυτοί που εξέρχονται. Εμείς απλά θα ελπίζουμε πως κάναμε αυτό που έπρεπε να κάνουμε, πριν τελειώσει η παράσταση. Αλλά σε γενικές γραμμές, νομίζω ο θάνατος είναι ο ορισμός για μένα και αυτό γιατί δεν ξέρουμε τι μας περιμένει από την άλλη πλευρά. Εκεί μιλάμε για τον απόλυτο αυτοσχεδιασμό∙ και τρομακτικό αλλά και πολύ συναρπαστικό μάλλον.
