11. Για να μη χάνεσαι στη γειτονιά, του Patrick Modiano, εκδόσεις Πόλις

Το τηλέφωνο χτυπά επίμονα στο σπίτι του ηλικιωμένου συγγραφέα Ζαν Νταραγκάν. Ένας άγνωστος θέλει να του επιστρέψει τη χαμένη του ατζέντα.

Ο Νταραγκάν θα συναντήσει τον άγνωστο σε κάποιο καφέ και από εκείνη τη στιγμή θα ξεκινήσει μια πορεία προς το παρελθόν. Η μνήμη θα τον γυρίσει στην επαύριο της Κατοχής με τη σκοτεινή ατμόσφαιρα, όπου ο επτάχρονος τότε Ζαν Νταραγκάν, παρατημένος από τη μητέρα του, ζει χάρη στις φροντίδες ενός κύκλου μικροκακοποιών, τζογαδόρων και κοριτσιών των παριζιάνικων καμπαρέ, κυρίως όμως της εικοσιδυάχρονης Αννί Αστράν, κοριτσιού των περιθωριακών νυχτερινών κέντρων, που θα στοιχειώσει τη ζωή του με ένα ατελείωτο παιχνίδι απωθήσεων το οποίο αρχίζει τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 και τελειώνει το καλοκαίρι του 2013.

Η σκηνογραφία φιλμ νουάρ και το Παρίσι δεν λείπουν κι απ’ αυτό το βιβλίο του Πατρίκ Μοντιανό, όπως επίσης το βασανιστικό αίσθημα μιας ασυνείδητης ενοχής που κολλάει σαν μεταδοτική αρρώστια πάνω στο παιδί που μεγάλωσε στις παρυφές της Ιστορίας και νανουρίστηκε από μισόλογα δωσίλογων, παριζιάνων φτωχοδιάβολων και μαφιόζων με τρυφερή καρδιά.

Τα στοιχεία, οι χρονολογίες, τα τοπωνύμια, τα ονόματα των δρόμων που παρατίθενται, δεν αρκούν για να αναδυθεί ολοκληρωμένο το παρελθόν, και η βιωμένη πραγματικότητα παραμένει αβέβαιη, μυστηριώδης, κάποτε απειλητική. Όμως ο Μοντιανό το είχε πει προκαταβολικά: “Δεν μπορώ να δώσω την πραγματικότητα των γεγονότων, μπορώ να παρουσιάσω μόνο τη σκιά τους”.

12. «Ο δόκτωρ Ψ και οι ασθενείς του», του Σωτήρη Παστάκα, εκδόσεις Μελάνι

Ένας ψυχίατρος που αποφεύγει την παρέα των συναδέλφων του (τους οποίους ωστόσο παρατηρεί αμείλικτα και καταγράφει τα τικ και τις συμπεριφορές), και προτιμάει τη φιλία με μουσικούς, ζωγράφους, ποιητές, ηθοποιούς, πρεζάκια, φυλακόβιους και θεότρελους. Ένας ψυχίατρος που γράφει ποιήματα μας μιλάει με χιούμορ και αυτοσαρκασμό για τα μείζονα ψυχιατρικά θέματα: την απώλεια, τον έρωτα, τη φιλία , το σεξ, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά,  την αυτογνωσία και συνταγογραφεί ανύπαρκτα φάρμακα. Στα αλήθεια και στα ψέματα των παραπάνω σειρών ο αναγνώστης θα ανακαλύψει από μόνος του αυτό που ήξερε ήδη από τον τίτλο: τον ψεύτη και τον Ψυχίατρο Δρ. Ψ.

13. Θιβετιανή Ροδακινόπιτα, του Tom Robbins, εκδόσεις Αίολος

Το καλύτερο μυθιστόρημα του Τομ Ρόμπινς είναι εδώ και είναι η ίδια του η ζωή. Ο Τομ Ρόμπινς, μας υποδέχεται στα ιδιαίτερά του, φιλεύοντάς μας μ’ ένα κομμάτι θιβετιανής ροδακινόπιτας. Μόνο αφού τη φάμε, καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι μια κοινή ροδακινόπιτα. Το ευφάνταστο χιούμορ του, η αστείρευτη λογοθήκη του, η ασταμάτητη «τρελή σοφία» του ξεχύνονται μέσ’ απ’ την αφήγησή του και μας κατακλύζουν, μας εντυπωσιάζουν, μας διασκεδάζουν και μας κάνουν να πιστέψουμε, εν τέλει, πως ε, ναι! πίσω από τα μυθιστορήματα που λατρέψαμε δεν θα μπορούσε να βρίσκεται παρά μόνος κάποιος με μια τέτοια ζωή, τη ζωή του Τομ Ρόμπινς. Ιδού, λοιπόν, ο συγγραφέας. Αν τον πιστέψουμε, η ζωή θα μας φανεί ένα ατέλειωτο αστείο.

14. Αίμα στο χιόνι, Jo Nesbo, εκδόσεις Μεταίχμιο

Η πλοκή:Ένας πληρωμένος δολοφόνος ερωτεύεται τη γυναίκα του πελάτη του, η οποία τυχαίνει να είναι ο στόχος της αποστολής που αναλαμβάνει.

Οι ήρωες: Ούλαφ Γιόχανσεν: Πληρωμένος δολοφόνος που δεν αντέχει τα  ναρκωτικά, δεν έχει την παραμικρή ικανότητα στις ληστείες, δεν μπορεί με τίποτα να χρησιμοποιήσει αυτοκίνητο για να διαφύγει -πάντα κάτι γίνεται και τον καταλαβαίνουν- και δεν μπορεί να αναμειχθεί στην πορνεία, γιατί πολύ
απλά ερωτεύεται τις γυναίκες. Ζει μόνος του σε ένα μικρό διαμέρισμα του Όσλο  και του αρέσουν πολύ οι ιστορίες. Η ζωή του όλη θα ανατραπεί όταν το
αφεντικό του θα του αναθέσει να σκοτώσει τη σύζυγό του. Κορίνα Χόφμαν: Πανέμορφη ξανθιά με βάδισμα αιλουροειδούς,  μια μοιραία γυναίκα, που έχει μάθει πάντα να κερδίζει.

Ο πρώτος τόμος της νέας διλογίας του διάσημου Νορβηγού συγγραφέα.

15. Αντι-Ζυστίν, του Restif de la Bretonne, εκδόσεις Μεταίχμιο

Μια μνημειώδης οδύσσεια σωματικών απολαύσεων και ηθικής απελευθέρωσης, εμπνευσμένη από τις σεξουαλικές περιπέτειες του ίδιου του συγγραφέα της, η Αντι-Ζυστίν γράφτηκε σε αντιδιαστολή προς την περίφημη Ζυστίν του Mαρκήσιου ντε Σαντ, τον οποίο ο Ρεστίφ ντε λα Μπρετόν απεχθανόταν βαθιά. Χαριτωμένο, αθυρόστομο και αναίσχυντο, το αφήγημα δίνει το μέτρο της ελευθεριότητας της εποχής των γάλλων λιμπερτίνων, που σκανδάλισαν τον λογοτεχνικό 18ο αιώνα.

16. Ο θαμμένος γίγαντας, του Kazuo Isiguro, εκδόσεις Ψυχογιός 

Σ’ ένα απομονωμένο χωριό στην Αγγλία, την εποχή των θρύλων, λίγο μετά τον θάνατο του βασιλιά Αρθούρου, ζει ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Βρετανών, ο Αξλ και η Μπέατρις. Οι αναμνήσεις τους είναι θολές, όπως και όλων των κατοίκων, λόγω μιας μυστηριώδους ομίχλης που προκαλεί ένα είδος φθοράς. Παρά την αρρώστια της Μπέατρις, το ζευγάρι αποφασίζει να αφήσει την ασφάλεια του σπιτιού του με σκοπό να ταξιδέψει μακριά και να βρει τον γιο του, που έχει να δει εδώ και χρόνια.

Άλλοτε άγριο και άλλοτε συγκινητικό, το καινούργιο μυθιστόρημα του Ισιγκούρο είναι ένα παραμύθι για τις χαμένες μνήμες, την αγάπη, την εκδίκηση και τον πόλεμο.

17. Φύλλο μηδέν, του Uberto Eco, εκδόσεις Ψυχογιός

Ένα συνονθύλευμα δημοσιογράφων μιας καθημερινής εφημερίδας που δε νοιάζεται τόσο για την πληροφορία όσο για εκβιασμούς, λασπολογίες και φτηνές ιστορίες. Ένας παρανοϊκός συντάκτης που αναβιώνει πενήντα χρόνια Ιστορίας υπό το φως μιας σατανικής πλεκτάνης με επίκεντρο το πτώμα ενός ψευτο-Μουσολίνι σε αποσύνθεση. Στις σκιές παραμονεύει η μυστική δεξιά Επιχείρηση Gladio, η μασονική Στοά P2, η υποτιθέμενη δολοφονία του Πάπα Ιωάννη Παύλου Ι, το πραξικόπημα του πρίγκιπα Τζούνιο Βαλέριο Μποργκέζε, η CIA, και είκοσι χρόνια σφαγής και συγκάλυψης. Μια χλιαρή ιστορία αγάπης ανάμεσα σε έναν αποτυχημένο αφανή συγγραφέα και ένα ενοχλητικό κορίτσι το οποίο, για να βοηθήσει την οικογένειά του, έχει παρατήσει το πανεπιστήμιο και ασχολείται με τα ροζ κουτσομπολιά. Ένα τέλειο εγχειρίδιο κακής δημοσιογραφίας, όπου ο αναγνώστης αρχίζει σιγά σιγά να αναρωτιέται αν πρόκειται για μυθοπλασία ή πιστή αποτύπωση της πραγματικότητας. Μια ιστορία που εκτυλίσσεται το 1992 –χρονιά που προοιωνίστηκε πολλά μυστήρια και απερισκεψίες των επόμενων είκοσι ετών– ακριβώς τη στιγμή που οι δύο πρωταγωνιστές νόμιζαν ότι ο εφιάλτης είχε τελειώσει. Ένα πικρό και γκροτέσκο επεισόδιο που λαμβάνει χώρα στην Ευρώπη κατά την περίοδο μετά τη λήξη του πολέμου και φτάνει μέχρι το σήμερα – ένα επεισόδιο που θα κάνει τον αναγνώστη να αισθανθεί τόσο χαμένος όσο και οι δύο πρωταγωνιστές.

18. Βερολίνο, του Χρήστου Ξανθάκη, εκδόσεις Ιωλκός

Summertime V

Μοναχικό σύννεφο

στον ουρανό

σε δίνει βροχή

σε φτιάχνει σκιά.

Μοναδικό σύννεφο στον ουρανό

σέρνω τη σκάλα μου

να πιάσουμε κουβέντα

Είκοσι ποιήματα του δημοσιογράφου Χρήστου Ξανθάκη για το καλοκαίρι, τη Θεσσαλονίκη, το Βερολίνο και την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων.

19. Η κοπανιστή, το χθες, το αύριο και 43 συνταγές, του Δημήτρη Ρουσουνέλου, εκδόσεις Scala Gallery

 Η κοπανιστή είναι ένα τυρί που μοιάζει πολύ με το περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκε και αγαπήθηκε περισσότερο. Τον αισθάνεσαι έντονα τον βράχο που ταλαιπώρησε τα ζωντανά που αρμέχτηκαν. Διακρίνεις μέσα της τον λυτρωτικό βοριά, το φως που λούζει τις Κυκλάδες ολοχρονίς, τον πλούτο και τη νοστιμιά της χλωρίδας τους. Αισθάνεσαι την αναγκαιότητα που τη δημιούργησε: να διατηρηθεί το πλεονάζον τυρί, να αρτυθεί η ζωή των ανθρώπων που στερούνται τη δυνατότητα να αντλούν από το κέρας της Αμάλθειας. Σε αυτό το περιπετειώδες ταξίδι με στόχο να δαμάσουμε ένα δύσκολο υλικό συμμετείχαν με επιτυχία δίνοντας πρωτότυπες συνταγές τους φίλοι επαγγελματίες μάγειρες και φίλοι που μαγειρεύουν σπίτι τους.

20. Οι πρωτόπλαστοι, του Σωφρόνη Σωφρονίου, εκδόσεις το Ροδακιό

Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα, γεγονότα ή καταστάσεις δεν είναι συμπτωματική: στο μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου Σωφρόνη Σωφρονίου διασταυρώνονται οι βίοι αληθινών και φανταστικών προσώπων και η δράση ταξιδεύει στο χώρο (Κύπρος, Άμστερνταμ, Νέα Υόρκη) και στο χρόνο (21ος, 20ός, 19ος, 16ος αιώνας). Η ταχύτητα είναι ιλιγγιώδης, ο ιστός της πλοκής σφίγγει τα πρόσωπα, ο ερωτισμός μάχεται την ασκητική, η ιστορία γίνεται το υπέδαφος της λογοτεχνίας και η λογοτεχνία καταθέτει ψήγματα ιστορίας.

Την έγνοια και τον προβληματισμό του συγγραφέα για τον τόπο του ενσαρκώνει ο κεντρικός ήρωας Αντώνιος Λεοντίου (1896-1947), μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου. Στη ροή της τρικυμισμένης ζωής του παρεμβαίνουν ο Αρθρούρος Ρεμπώ, ο Φρανσουά Βιγιόν, ο απόστολος Παύλος, ο Ιερώνυμος Μπος, η Μαρίκα Παπαγκίκα, ο εθνομουσικολόγος Άλαν Λόμαξ, ο λαϊκός μουσικός Αλή Πεσκέ, διάφορες σέκτες, το ανώνυμο πλήθος και ο ίδιος ο δολοφόνος του.

Στο μεταίχμιο φαντασίας και ιστορίας οι άνθρωποι διδάσκονται με τη βία προσπαθώντας να ανακαλύψουν αν οι πράξεις τους καθορίζονται από τη βούλησή τους ή αν επιβάλλονται από εξωτερικούς παράγοντες. Πανταχού παρούσες η ποίηση, η μουσική, η ζωγραφική.