H Annie Sloan είναι γλυκύτατη, με αυτοσαρκαστική και φλεγματική αίσθηση του χιούμορ. Βρετανίδα ατόφια θα έλεγε κανείς αν δεν ήξερε ότι έχει γεννηθεί στην Αυστραλία από Σκοτσέζο μπαμπά, μαμά από τα Φίτζι, ενώ η ίδια έχει μεγαλώσει, μεταξύ άλλων, στη Ζιμπάμπουε και η αγαπημένη της χώρα είναι η Νότια Αφρική. Είναι δύσκολο να φανταστώ την κομψή αλλά απλή κυρία που κάθεται απέναντι μου και που μιλάει για τις τεχνικές βαφής μιας συρταριέρας στα νιάτα της ντυμένη με προκλητικά κοστούμια να αποτίει φόρο τιμής στον ντανταϊσμό και να ζητούν να περιοδεύσει με το συγκρότημα της μαζί με τους Pink Floyd στις ΗΠΑ. Γελάει όταν τα θυμάται όλα αυτά αλλά τώρα πια είναι σε τελείως διαφορετική φάση. Ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, προωθώντας τη Chalk Paint® βαφή και τα χρώματα, που η ίδια δημιούργησε ενώ πρόσφατα για να γιορτάσει τα 25 χρόνια της παρουσίας της στο χώρο μεταμόρφωσε 25 χώρους κοινωφελούς σκοπού σε όλο τον κόσμο. Αυτές τις ημέρες βρίσκεται στην Ελλάδα, καλεσμένη από το Wood Picker της οδού Βουλής ενώ το προσεχές Σάββατο 22/10 θα τη βρείτε στη Χειροτέχνικα 2016, στο Εκθεσιακό Κέντρο Περιστερίου.
Πρώτη φορά ήρθα στην Ελλάδα πριν 29 χρόνια. Είχα επισκεφθεί την Κρήτη μαζί με την οικογένεια μου, θυμάμαι το απίστευτο φαγητό, το ψωμί που μόλις είχε βγει από τον ξυλόφουρνο, τα ορεινά χωριουδάκια, τη Κνωσό.
Έφτασα χθες στην Ελλάδα και σε ένα σύντομο περίπατο είδα τα ερείπια ενός αρχαίου ναού να ξεπροβάλλει στο πουθενά. Και στην Αγγλία θα δεις ερείπια, αλλά είναι μόλις του 18ου αιώνα. Εδώ είναι το αληθινό πράγμα.
Έχω γεννηθεί στο Σίδνεϊ, ο πατέρας μου Σκωτσέζος η μητέρα μου από τα Φίτζι, μεγάλωσα εκεί μέχρι τα δέκα μου και είχα αρκετούς Έλληνες συμμαθητές. Μετά μετακομίσαμε στην Αγγλία, ταξιδέψαμε πολύ στην Ευρώπη και ύστερα βρεθήκαμε για ένα διάστημα στην Ζιμπάμπουε.
Λόγω της δουλειάς μου ταξιδεύω πολύ στην Αμερική, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στην Ευρώπη. Πρόσφατα βρέθηκα στη Νότια Αφρική, μια χώρα που αγαπώ πολύ γιατί μου θυμίζει την Αυστραλία αλλά είναι πιο πολυδιάστατη. Έχει το ολλανδικό στοιχείο, έχει πολλούς Ασιάτες, στο Kέιπ Τάουν υπάρχουν πολλοί Άραβες και φυσικά έχει έντονο το αφρικανικό στοιχείο. Αγαπώ αυτή τη μείξη πολιτισμών και χρωμάτων και το τόσο πόσο δημιουργικές είναι οι γυναίκες εκεί, φτιάχνου σχεδόν τα πάντα μόνες τους.
Ο πατέρας μου διακοσμούσε το σπίτι μας με πίνακες και θυμάμαι τον εαυτό μου ως παιδί να τον ακούει με τις ώρες να μιλάει για την τέχνη και την ιστορία της. Δεν νομίζω ότι έγινα καλλιτέχνης μετά από σκέψη, απλώς ένιωσα ότι θέλω να είμαι ένας από αυτούς. Με πήγε στο σπίτι ενός φίλου του που ζωγράφιζε, ήταν γεμάτο πίνακες και αμέσως τον ρώτησα τι κάνει αυτός ο άνδρας στη ζωή του κι όταν μου απάντησε «Είναι καλλιτέχνης» αμέσως σκέφτηκα ότι αυτό είναι υπέροχο.
Θυμάμαι στο σχολείο σε έναν καλλιτεχνικό διαγωνισμό μόλις έμαθα ότι δεν πήρα το πρώτο βραβείο είπα «τιιιιι;». Τον κέρδισε μια συμμαθήτρια μου που ζωγράφιζε άλογα πολύ καλά, πολύ ρεαλιστικά. Από τότε όμως ήξερα ότι αυτό δεν είναι τέχνη. Τέχνη δεν είναι να αναπαριστάς πιστά την πραγματικότητα, αυτό το κάνει η φωτογραφία. Τέχνη είναι να δίνεις μια νέα οπτική, το να δώσεις σε κάποιον τη δυνατότητα να ανακαλύψει κάτι καινούριο. Ναι, η τέχνη σε βοηθάει να κατανοήσεις κάτι νέο σε σχέση με κάποιο θέμα, με οποιοδήποτε θέμα.
Σπούδασα επί επτά χρόνια στην Σχολή Καλών Τεχνών, τότε ήταν που μπήκε η μουσική στη ζωή μου. Όλοι στην παρέα μου τραγουδούσαμε κι έτσι κλείσαμε το πρώτο live.
Είχαμε μια μπάντα τις Hoodies, επτά κορίτσια κι ένα αγόρι. Θα έλεγα ότι ήμασταν πανκ πριν καν εμφανιστεί το πανκ, στις αρχές των 70ς. Στη ζωή μου είμαι πολύ απλή, στη σκηνή έβαζα τα πιο εξωφρενικά ρούχα και βαφόμουν όσο πιο υπερβολικά μπορούσα. Σπουδάζαμε όλοι στην Καλών Τεχνών, αγαπούσαμε τον ντανταϊσμό, μας ενδιέφερε ο σουρεαλισμός και αυτό έβγαινε στην αισθητική μας και λόγω αυτών των κινημάτων κάναμε ό, τι κάναμε. Η αλήθεια είναι ότι καμία μας δεν μπορούσε να τραγουδήσει, ήμασταν όμως πραγματικά προκλητικές και ναι, ασυνήθιστες για την εποχή μας.
Μια συναυλία μας άνοιξαν οι Roxy Music, ήταν το πρώτο τους gig. Αυτό έγινε στο Ρέντινγκ, εκεί που σπουδάζαμε δηλαδή, ένας από τους Roxy σπούδαζε εκεί μουσική. Όταν παίξαμε στο Λονδίνο ήρθε να μας δουν, μεταξύ άλλων, ο Μικ Τζάγκερ και ο Μάλκολμ Μακλάρεν τον οποίο γνώριζα από την Καλών Τεχνών.
Είχαμε προτάσεις για δισκογραφία αλλά ήμασταν νέες και δεν το παίρναμε στα σοβαρά όλο αυτό. Μας ζητούσαν να πάμε σε συναντήσεις και εμείς ήμασταν «έχω να φτιάξω τα μαλλιά μου ή είμαι κουρασμένη». Κάποια στιγμή, το 1974, γυρίσαμε ένα φιλμ στο Βερολίνο. Δεν μου άρεσε καθόλου, ένιωσα ότι προσπαθούσαν από τη μουσική βιομηχανία να μας ελέγξουν. Έτσι ξαναγύρισα σε αυτό που σπούδασα, στη ζωγραφική.
Αποφάσισα να ξεφορτωθώ όλο το art παρελθόν των σπουδών μου και να μπω στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Έτσι άρχισα να βάφω τα σπίτια τους και τα έπιπλα τους και να διαβάζω και να μαθαίνω το πώς οι άνθρωποι έβαφαν στη διάρκεια των αιώνων. Πολύ βασικό για όλο αυτό είναι το είδος βαφής που χρησιμοποιείς, έψαξα για το πόσο πρακτικό μπορεί να γίνει όλο αυτό και κατέληξα να δημιουργήσω τη δική μου βαφή, τα δικά μου χρώματα. Με ενδιέφεραν οι τεχνικές, η διαδικασία, το πώς μπορεί να γίνει εύκολο, προσιτό και ταυτόχρονα δημιουργικό όλο αυτό για τον καθένα.
Το ότι δημιούργησα ένα νέο είδος βαφής δεν νομίζω ότι είναι σπουδαίο από μόνο του, θεωρώ ότι το σημαντικό είναι ότι αυτή η βαφή είναι τόσο ευκολόχρηστη που μπορεί ο καθένας να βάψει. Ξέρετε κάτι; Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι δημιουργικοί άνθρωποι από όσοι νομίζουμε.
Όταν όλοι στη Αγγλία νόμιζαν ότι είχαν χρήματα αγόραζαν συνεχώς καινούρια πράγματα. Όταν πριν 7-8 χρόνια είχαμε την τραπεζική κρίση, που ήταν μικρότερη από τη δική σας αλλά ήταν κρίση, οι άνθρωποι άρχισαν να αναθεωρούν. Ξεκίνησαν λοιπόν να βάφουν οι ίδιοι τα σπίτια και τα έπιπλα τους. Σταμάτησαν να σκέφτονται «α, δεν μου αρέσει καθόλου αυτή η συρταριέρα, θα αγοράσω μια καινούρια» και προχώρησαν στο «δεν μου αρέσει αυτή η συρταριέρα, θα τη βάψω και θα την κάνω όπως θέλω εγώ» κι αυτό έβγαλε όλη τη κρυμμένη τους δημιουργικότητα.
Επειδή χάρη στα χρώματά μου δεν χρειάζεται να «ξύσουν» την επιφάνεια του τοίχου ή του επίπλου και επειδή δεν χρειάζονται να κάνουν μια ειδική προετοιμασία οι άνθρωποι μπαίνουν χωρίς δισταγμό στη δημιουργική διαδικασία γιατί όλα γίνονται γρήγορα και εύκολα. Έτσι όταν ολοκληρώσουν το βάψιμο ενός επίπλου, τη μεταμόρφωσή του ουσιαστικά, είναι πολύ περήφανοι και πολλές φορές σκέφτονται «μπράβο μου, εγώ το έκανα αυτό;» γιατί πολύ πιθανόν να είναι η πρώτη τους φορά.
Παίρνω συνέχεια επιστολές και e-mail που με χαροποιούν γιατί μου γράφουν «ποτέ δεν πίστευα ότι ήμουν δημιουργικός αλλά κατάφερα να αλλάξω όλο το σπίτι μόνος μου» ή ακόμη και στενάχωρα γράμματα που όμως δείχνουν το κουράγιο των ανθρώπων που έχασαν κάποιο μέλος της οικογένειας του ή που ασθένησαν και ξαναφτιάχνοντας τον χώρο τους κατάφεραν να προχωρήσουν παρά την τεράστια απώλεια τους ή την ταλαιπωρία τους. Ναι, το βάψιμο έχει θεραπευτικές ιδιότητες.
Μου λένε κάποιοι ότι δεν μπορούν να βάψουν. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που δεν μπορεί. Ίσως κάποιοι δεν το έχουν έμφυτο αλλά χρειάζονται εκπαίδευση. Μ’ αρέσει να τους διδάσκω, πώς να κρατούν το πινέλο, πώς να κάνουν πιο λεπτά γραμμές, πώς να ανακατεύουν τα χρώματα.
Η έμπνευση μου για νέα χρώματα έρχεται από πίνακες ζωγραφικής. Έχω πολλούς αγαπημένους ζωγράφους από τα ‘40ς και τα ‘50ς. Ίσως ο πιο αγαπημένος μου είναι ο Βρετανός Ben Nicholson, θεωρώ ότι η δουλειά του ήταν μοναδική. Όνειρο μου θα ήταν να αποκτήσω έναν, έστω μικρό, πίνακά του. Πολύ δύσκολο, είναι πανάκριβοι.
Όταν ταξιδεύω σε όλο τον κόσμο βρίσκω πολλά στοιχεία που είναι κοινά σε τελείως διαφορετικές κουλτούρες. Στη λαϊκή τέχνη, στο πώς για παράδειγμα οι άνθρωποι έβαφαν τα μπαούλα τους θα εκπλαγείς όταν δεις ίδια θεματολογία και παρόμοιες τεχνικές ανάμεσα στους Έλληνες και τους Ούγγρους και τους Λατινοαμερικάνους. Με κάνει ευτυχισμένη αυτό, το πόσο τελικά όλοι μοιάζουμε ανεξάρτητα από το πού προερχόμαστε.
Το τελευταίο μου βιβλίο είναι το 26ο που γράφω και λέγεται “Annie Sloan paints everything” γιατί με τα χρώματα μου πραγματικά μπορείς να βάψεις τα πάντα. Τοίχους, έπιπλα, μεταλλικές επιφάνειες, υφάσματα χωρίς αυτά να σκληρύνουν. Οπότε πάρτε μια βούρτσα, ένα πινέλο και ξεκινήστε. Εσύ βάφεις;