Στις 2 Μαΐου 2023 ξεκίνησε η μεγαλύτερη απεργία σεναριογράφων που έχει γίνει στον κινηματογράφο και την τηλεόραση στις ΗΠΑ, από το 2007. Η Ένωση Σεναριογράφων της Αμερικής (WGA), προχώρησε σε αυτή την απόφαση αφού δεν κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία με την Alliance of Motion Picture and Television Producers (AMPTP), για υψηλότερες αμοιβές από τα στούντιο, όπως η Walt Disney, η Universal και το Netflix.
Τα αιτήματα των σεναριογράφων έχουν να κάνουν με τους χαμηλούς μισθούς, τα μη βιώσιμα ωράρια, τις παράλογες απαιτήσεις από τις πλατφόρμες streaming, τα δικαιώματα από τους τίτλους αλλά και τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) από τους παραγωγούς.
Παρά το γεγονός ότι πλέον τα επεισόδια των μίνι και limited σειρών κάθε σεζόν έχουν πέσει στα μισά, οι ώρες εργασίας των σεναριογράφων και των συντακτών έχουν αυξηθεί και μάλιστα κάποιοι από αυτούς πληρώνονται ανά επεισόδιο, που σημαίνει ότι μπορεί να παίρνουν κάτω από τον βασικό μισθό.
Και ενώ οι streaming πλατφόρμες επικρατούν πλέον ως το μέσο μετάδοσης ταινιών, σειρών και ντοκιμαντέρ, που σημαίνει ότι οι δημιουργοί δουλεύουν ατελείωτες ώρες για να ανταπεξέλθουν, οι σεναριογράφοι δεν μπορούν να έχουν κέρδος από τα δικαιώματα μιας και δεν υπάρχει η αναδιανομή που υπήρχε παλαιότερα με τις VHS ή τα DVD.
Και ερχόμαστε στο κομμάτι της τεχνητής νοημοσύνης που έχει αρχίσει να αποτελεί ορατή απειλή για τη δουλειά των σεναριογράφων (κάτι το οποίο φοβίζει πλέον κάθε εργαζόμενο σε επάγγελμα που έχει να κάνει με τη συγγραφή), μιας και οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGTP, μπορούν να προσφέρουν περιεχόμενο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των παραγωγών και των στούντιο, με ελάχιστα έξοδα. Και παρά τις απαιτήσεις των σεναριογράφων να εξασφαλιστεί το μέλλον τους σε αυτό το κομμάτι, η άλλη πλευρά σφυρίζει αδιάφορα.
Η ηθοποιός Susan Sarandon έξω από το NBC στη Νέα Υόρκη ©EPA/SARAH YENESEL
Το WGA εκπροσωπεί 11.500 σεναριογράφους και η απεργία αυτή έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη διακοπή των αμερικανικών τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών από την πανδημία COVID-19 το 2020, αλλά και από την απεργία που είχε γίνει το 2007–2008. Από σήμερα όμως, 14 Ιουλίου 2023, στην απεργία συμμετέχει και το Σωματείο Ηθοποιών Screen Actors Guild – American Federation of Television and Radio Artists (SAG-AFTRA), το οποίο εκπροσωπεί περίπου 160.000 ηθοποιούς του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, δημοσιογράφους, προσωπικότητες του ραδιοφώνου, καλλιτέχνες ηχογραφήσεων, τραγουδιστές, ηθοποιούς φωνής, influencers στο Διαδίκτυο, μοντέλα μόδας και άλλους επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης παγκοσμίως. To SAG-AFTRA, με τη σειρά του, είναι μέλος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ηθοποιών (FIA). Αυτή η αλληλέγγυα κίνηση έχει να συμβεί από το 1960, όταν τότε οι ηθοποιοί στις ΗΠΑ ενώθηκαν με τους απεργούς σεναριογράφους για τα δικαιώματα από ταινίες που πουλήθηκαν σε τηλεοπτικά δίκτυα.
Η τωρινή συμμετοχή πάντως δεν τελειώνει εδώ. Η Ένωση Συγγραφέων της Μεγάλης Βρετανίας (WGGB), που εδρεύει στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανακοίνωσε την υποστήριξή της στην απεργία και έδωσε εντολή στα μέλη της να απέχουν από την εργασία σε αμερικανικά έργα κατά τη διάρκεια της απεργίας. Επιπλέον, το Σωματείο Συγγραφέων της Αυστραλίας, το Σωματείο Συγγραφέων του Καναδά, το Σωματείο Σεναριογράφων του Ισραήλ, το Σωματείο Συγγραφέων της Ιρλανδίας και το Σωματείο Συγγραφέων της Σουηδίας ακολούθησαν το παράδειγμά τους. Δηλώσεις αλληλεγγύης για την υποστήριξη της απεργίας εκδόθηκαν από το Writers Guild Italia και το La Guilde française des scénaristes στη Γαλλία.
Γιατί τα αναφέρω όλα αυτά; Για να αντιληφθούμε το μέγεθος της κινητοποίησης αυτή τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές. Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι ήδη, πριν μπει στο παιχνίδι και το Σωματείο των Ηθοποιών, η απεργία είχε προκαλέσει το πάγωμα πολλών παραγωγών όπως το Stranger Things, το Yellowjackets, το σίκουελ του Spider-Man: No Way Home ή το American Horror Story: Delicate γιατί τα σενάρια δεν έχουν ολοκληρωθεί και τα γυρίσματα εβδομαδιαίων εκπομπών όπως το SNL δεν πραγματοποιούνται.
Με τη συμμετοχή πλέον και των ηθοποιών στην απεργία, τα γυρίσματα πολυαναμενόμενων σειρών και ταινιών όπως το House of the Dragon, το The Last of Us, το Blade Runner 2099, το Captain America: Brave New World και το The Mandalorian θα καθυστερήσουν και πολλές πρεμιέρες βραβευμένων σόου αναβάλλονται.
Οι τεράστιες παραγωγές ταινιών στούντιο, οι οποίες εκτελούνται σε ακόμη μεγαλύτερα και πιο περίπλοκα χρονοδιαγράμματα, θα υποστούν μακροπρόθεσμη ζημιά εάν δεν καταφέρουν να ολοκληρώσουν τα γυρίσματα εγκαίρως. Από αυτές τις παραγωγές, οι ταινίες που εξακολουθούν να γυρίζονται είναι το Gladiator 2 (σε σκηνοθεσία Ridley Scott, με πρωταγωνιστή τον Paul Mescal και συμμετοχή του Pedro Pascal), το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει τα γυρίσματα από τον Ιούνιο στη Μάλτα, το Μαρόκο και το Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία ήταν προγραμματισμένο να ολοκληρωθούν τον Οκτώβριο, και το σίκουελ του Mission: Impossible – Dead Reckoning (Part Two), η υπερπαραγωγή του Τομ Κρουζ, που επρόκειτο να τελειώσει τα γυρίσματα μέσα το καλοκαίρι.
Άλλες παραγωγές στούντιο, συμπεριλαμβανομένων των ταινιών Bad Boys (η 4η συνέχεια), Beetlejuice 2 και του (χωρίς τίτλο) σίκουελ του Ghostbusters: Afterlife, λέγεται πως έχουν τελειώσει τα γυρίσματα, όπως και η δεύτερη σεζόν της τηλεοπτικής σειράς του Amazon, The Lord of the Rings: The Rings of Power.
Η κατάσταση είναι ακόμα πιο περίπλοκη για χαμηλού προϋπολογισμού και ανεξάρτητες ταινίες, οι οποίες ενδέχεται να μπορούν να υποβάλουν αίτηση να εξαιρεθούν από το Sag-Aftra, ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν. Ωστόσο, η αβεβαιότητα σχετικά με το ποιος μπορεί να εργαστεί και ποιος μπορεί και ποιος δεν μπορεί να υπερβεί τα όρια, έχει οδηγήσει σε σημαντική οικονομική αστάθεια σε έναν ήδη επισφαλή τομέα.
Ακόμη και αν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σενάριο ή κάποιοι δεχτούν να δουλέψουν, οι παραγωγές δεν μπορούν να τελειώσουν χωρίς ένα ολοκληρωμένο συνεργείο και τα επιμέρους σωματεία, όπως το Σωματείο Μεταφορών Teamsters και το Σωματείο Τεχνικών Latse, αρνούνται ως επί το πλείστον να ξεπεράσουν τις διαχωριστικές γραμμές που έχουν θέσει οι σεναριογράφοι.
Δεν είναι όμως μόνο οι κινηματογραφικές δραστηριότητες που επηρεάζονται από αυτή την απεργία, τώρα που πλέον συμμετέχουν και οι ηθοποιοί. Πρεμιέρες ταινιών αναβάλλονται ή αλλάζουν μέρα ή και ώρα, όπως η πρεμιέρα του Oppenheimer του Christopher Nolan στο Λονδίνο, που μεταφέρθηκε μία ώρα αργότερα για να διασφαλιστεί ότι το καστ της μπορεί να παρευρεθεί. Το Comic-Con στο Σαν Ντιέγκο, που πρόκειται να πραγματοποιηθεί στις 20-23 Ιουλίου και στην οποία κανονικά θα παρευρεθεί μεγάλος αριθμός σταρ για να προωθήσουν τις ταινίες τους στους θαυμαστές τους, κατά πάσα πιθανότητα θα επηρεαστεί άσχημα.
Ο ηθοποιός Bob Odenkirk σε συγκέντρωση του WGA στη Νέα Υόρκη, τον Μάιο του 2023 ©EPA/JUSTIN LANE
Μεγάλα διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου –συμπεριλαμβανομένων της Βενετίας και του Τορόντο, που γίνονται σχεδόν ταυτόχρονα στα τέλη Αυγούστου και στις αρχές Σεπτεμβρίου– θα μπορούν να προβάλλουν ήδη διαθέσιμες ταινίες, αλλά η δραστηριότητα στο κόκκινο χαλί και οι εμφανίσεις των ηθοποιών είναι πλέον αμφίβολα.
Προβλήματα αντιμετωπίζουν και τα τηλεοπτικά βραβεία. Η απεργία των συγγραφέων προκάλεσε ήδη την αναβολή των Daytime Emmy Awards που επρόκειτο να πραγματοποιηθούν τον Ιούνιο και των Creative Arts & Lifestyle Awards, και παρ’ ότι τα κανονικά Emmy τα οποία απονέμονται σε επιτυχημένες τηλεοπτικές εκπομπές είναι προγραμματισμένα για τον Σεπτέμβριο, ακούγεται πώς υπάρχει η πιθανότητα να πρέπει να αναβληθεί η τελετή, τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο. Μένει να δούμε αν η απεργία θα έχει τόση μεγάλη διάρκεια που θα επηρεάσει μέχρι και τα Όσκαρ τον Μάρτιο του 2024.
