Είχα την τύχη να γνωρίσω πριν από δύο χρόνια τον παλιό καλό φίλο του Κουμανούδη, τον σπουδαίο προϊστορικό αρχαιολόγο και καθηγητή αρχαιολογίας Σπύρο Ιακωβίδη (1923-2013), που αφιέρωσε τη ζωή του στις ανασκαφές των Μυκηνών, τις οποίες δημοσίευε ως το τέλος. Καθόμουνα δίπλα του στο τραπέζι και μου δόθηκε η ευκαιρία να τον ρωτήσω πού είναι θαµµένος ο Περικλής και οι επιφανείς Έλληνες που αναφέρει ο Παυσανίας στα Αττικά του. Και η απάντησή του ήταν: «Κάτω από το οδόστρωµα της Πειραιώς κοντά στην Αγία Τριάδα.» (Η Αγία Τριάδα, σημειωτέον, είναι η τερατώδης σύγχρονη εκκλησία που καπέλωσε το χώρο του Κεραμεικού — εκεί ακριβώς κολλητά όπου έχει ανασκαφεί το Δίπυλο, η αφετηρία του Δημόσιου Σήματος, του δρόμου για την Ακαδημία Πλάτωνος. Ο φίλος μου ο Θόδωρος την περιέγραψε πρόσφατα έτσι: «Ο νέος θρίαμβος του χριστιανισμού επί των ειδώλων!») Αντί να διακοσμηθεί η εκκλησία —έργο για το οποίο εδώ και δεκαετίες ζητάει χρήματα από τους περαστικούς της Πειραιώς με μια ταμπέλα πάνω από την πόρτα της—, πρέπει να γκρεμιστεί άμεσα και προσεχτικά ώστε να φανούν τα υποκείμενα σημαντικά αρχαία που αυτή καταπλακώνει. «Και γιατί δεν προχωρούµε σε αυτήν τη µέγιστης σηµασίας ανασκαφή;» ρώτησα τον καθηγητή. Με διαβεβαίωσε ότι ποτέ δεν ετέθη σαν προτεραιότητα της ελληνικής πολιτείας και της Αρχαιολογικής Εταιρείας το να ανασκαφεί αυτή η τόσο σηµαντική για την ιστορία των Αθηνών περιοχή. Η προτεραιότητα ήταν πάντα τα αυτοκίνητα που καθηµερινά περνούν από το οδόστρωµα της Πειραιώς.
Κι όμως η ανάγκη αυτή είναι πιο επιτακτική παρά ποτέ. Πριν τρία χρόνια περιδιάβαινα µε ένα φίλο την περιφραγµένη περιοχή που λέγεται «Τεχνόπολις–Γκάζι». Κρατούσα στα χέρια µου τη λίστα των οικοπέδων που ανήκουν στην Α.Ε. Τεχνόπολη και που βρίσκονται έξω από το περιφραγµένο της τµήµα. Tη στιγµή που έλεγα στο φίλο µου τον Γιάννη ότι εδώ που στεκόµαστε από κάτω είναι θαµµένος ο Περικλής και οι σύγχρονοί του (πολλοί από αυτούς σίγουρα θα βρίσκονταν στον Κεραμεικό όταν ο Περικλής εκφώνησε τον συγκλονιστικό του Επιτάφιο λόγο) — εμφανίστηκε μια ομάδα από πέντε “developers” µε µπλε µπουφάν. Ο ένας που πήγαινε μπροστά και έμοιαζε chief developer έδειξε ένα μικρό σπιτάκι με κεραμίδια, πολυκαιρισμένο και μισογκρεμισμένο, δίπλα εκεί που στεκόµασταν και είπε: «Επειδή εσείς δεν ξέρετε την περιοχή σας λέω: Εδώ διπλό υπόγειο, πισίνα!». Σε αυτά τα χέρια έχουν πέσει τα λείψανα των Αθηναίων του Χρυσού Αιώνα!
Δεν ήρθε η ώρα να σώσουµε την ιστορία µας από την άγρια λεηλασία που οι επερχόµενοι εργολάβοι ημεδαποί και αλλοδαποί ετοιμάζονται να διαπράξουν χτίζοντας πενταόροφα shopping centres µε εικοσιπεντάµετρες χαβούζες στο βάθος σαν υπόγεια διπλά, τριπλά και µε πισίνα; Σωστικές ανασκαφές θα προλάβουν άραγε να διαφυλάξουν έγκαιρα τα µεγαλύτερα µνηµεία του δυτικού πολιτισµού, ώστε τα «διπλά υπόγεια-πισίνα» και οι οραµατιστές τους να μην προχωρήσουν ακάθεκτοι επί το έργον τους; Ας ξυπνήσουµε γιατί κοιμόμαστε επί δεκαετίες! Στο όνομα κάθε αγανακτισμένου πολίτη της Αθήνας θέλω να υποδείξω: Τώρα να σκάψουµε! Ο ιδιοφυής μηχανικός, ο Δημήτρης Κορρές, που μετακινεί ολόκληρα κτίρια από ένα μέρος σε άλλο, θα μπορούσε να βρει την πιο έξυπνη λύση της παράκαμψης της Πειραιώς έτσι ώστε να αποκαλύψει το οδόστρωμά της τα αρχαιολογικά μνημεία.
Τώρα να μειωθεί δραστικά ο συντελεστής δόµησης και να περιοριστεί το ύψος στους δύο ορόφους σε όλη την περιοχή αυτή καθώς και στην περιοχή γύρω από τα αρχαία στην Ακαδηµία Πλάτωνος. Και αν ακόμη εµπλέκονται διακόσιες δηµόσιες υπηρεσίες στο να παρθούν οι αποφάσεις για αυτά τα πολύ απλά πράγµατα, να τσακιστούν αυτές να το κάνουν ή να παρακαμφθούν. Χρειάζεται να ληφθούν επιτέλους δρακόντεια μέτρα γιατί ολοένα πιο πολλοί “developers” θα σκυλεύσουν τα σημάδια της αρχαιότητας και θα καταστρέψουν για πάντα ολόκληρη την ιστορική µνήµη αυτού του τόπου. Ο Δήµος Αθηναίων, το κράτος, το Υπουργείο Πολιτισµού, η Αρχαιολογική Υπηρεσία και όλοι οι αρχαιολόγοι της Ελλάδας, το Ε.Α.Χ.Α., η Ακαδηµία Αθηνών, από κοινού, ας πάρουν μια πρωτοβουλία επιτέλους να προχωρήσουµε χωρίς καθυστέρηση στην εκτέλεση αυτών των έργων.
Δεν αξίζει µια απλή παράκαµψη του δρόµου της Πειραιώς και µια μηδαμινή τεχνική σπαζοκεφαλιά των µηχανικών, προκειµένου να ψάξουµε εκεί που µε βεβαιότητα καταγράφηκε η ύπαρξη των σηµαντικότερων προσωπικοτήτων του αρχαίου κόσμου; Πώς θα πειστούν οι κρατούντες και τα φαιά φορούντες ότι για µια φορά στη νεότερη ιστορία πρέπει να παρακάµψουν την καφκική γραφειοκρατία τους, να ξεβολευτούνε από τη θαλπωρή της απραξίας και να παραμερίσουν τη μανία των εργολάβων ώστε επιτέλους να ξεκινήσουν την εκστρατεία άµεσης διάσωσης όλης της περιοχής της Ιεράς Οδού και του Δηµόσιου Σήµατος; Τη µεγάλη κρίση της χώρας µας µπορούµε να την πολεµήσουµε, εκτός των άλλων, µε ενέργειες όπως ετούτη εδώ. Στις προτεραιότητές μας πρέπει να κυριαρχήσει πάση θυσία το να μη γίνει πραγµατικότητα το αποτρόπαιο: «Διπλό υπόγειο, πισίνα».
