Την περασμένη Τετάρτη , οι Αυστραλοί Άντριου Τσας και Μαιούταν Σουκουμάραν εκτελέστηκαν από τις αρχές της Ινδονησίας, λόγω της καταδίκης τους για εμπορία ναρκωτικών ως μέλη της της οργάνωσης Bali Nine. Η κατακραυγή εκ μέρους της διεθνούς κοινότητας, η οποία προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποτρέψει την εκτέλεση των συνολικά οκτώ καταδικασθέντων, υπήρξε τεράστια.
Μην σκοτώνεις, Νορμπέρτο Μπόμπιο
Κάποιοι θα εκνευριστούν απέναντι σε ό,τι φαίνεται να είναι μία ακόμη εκδήλωση της δυτικής επιλεκτικής σκέψης. Λίγοι γνωρίζουν τα ονόματα των Ινδονησιανών, των Βραζιλιάνων και των Νιγηριανών που εκτελέστηκαν μαζί με τους Αυστραλούς την Τετάρτη. Και ακόμη λιγότεροι φαίνονται να ασχολούνται με τους 607 ανθρώπους που εκτελέστηκαν για εγκληματικές πράξης πέρυσι, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας. Είναι ωστόσο σχεδόν βέβαιο ότι ο αριθμός των ανθρώπων που χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους λόγω της θανατικής ποινής είναι πολύ μεγαλύτερος. Η Κίνα, η οποία πιστεύεται ότι εκτελέσει ετησίως περισσότερους εγκληματίες από όσους εκτελούν όλα τα υπόλοιπα κράτη μαζί, θεωρεί τα σχετικά στοιχεία κρατικά και επομένως δεν τα δημοσιεύει.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, η θανατική ποινή έχει περιοριστεί τις τελευταίες δεκαετίες. Το 1977, μόνο 16 χώρες είχαν – νομοθετικά ή de facto – καταργήσει τη θανατική ποινή. Τον περασμένο μήνα, το Φίτζι έγινε έγινε το 99ο κράτος που εξάλειψε τη θανατική ποινή από το νομικό του σύστημα. Πέρα από αυτές τις χώρες, άλλες έξι χρησιμοποιούν την ποινή του θανάτου μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, ενώ άλλες 35 δεν την έχουν εφαρμόσει τα τελευταία χρόνια.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπάν.
Στον αντίποδα, Κίνα, Ιράν, Ιράκ, Σαουδική Αραβία και ΗΠΑ – 32 συνολικά πολιτείες, μεταξύ τους Αριζόνα και Λουιζιάνα – εξακολουθούν να εκτελούν σημαντικό αριθμό κρατουμένων. Δεν χρειάζεται όμως να πάμε μέχρι τη μακρινή Αμερική για να βρούμε υποστηρικτές της εσχάτης των ποινών. Ο Βίκτορ Ορμπάν, πρόεδρος του ουγγρικού ακροδεξιού κόμματος Jobbik και πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, δήλωσε ότι η επαναφορά της θανατικής ποινής βρίσκεται στην πολιτική του ατζέντα, με σκοπό «να ξεκαθαρίσει στους εγκληματίες ότι η Ουγγαρία θα κάνει τα πάντα για να προστατέψει τους πολίτες της».
Η θανατική ποινή αποτελεί βαρύτατη προσβολή του πιο σημαντικού ατομικού δικαιώματος: εκείνου της ζωής, το οποίο καθιερώνεται από το 2ο άρθρο του Ελληνικού Συντάγματος. Η προσβολή αυτή προβλέπεται σε σειρά ποινικών συστημάτων, παρότι δεν υπάρχει καμία επιστημονική απόδειξη ότι η θανατική ποινή αποτρέπει το έγκλημα.
Πριν από την εκτέλεσή τους, οι Τσας και Σουκουμάραν κρατούνταν για χρόνια στις φυλακές της Ινδονησίας.
Η ΕΕ θέτει ως προϋπόθεση για την ένταξη μίας χώρας στις δομές της την κατάργησή της θανατικής ποινής. Παρόλα αυτά, ο Δυτικός κόσμος δεν θα πρέπει να χύνει τα δάκρυά του για μία μεμονωμένη εφαρμογή της θανατικής ποινής, όπως στην περίπτωση της εκτέλεσης των δύο Αυστραλών. Και αυτό γιατί η στοχοποίηση μίας χώρας, εδώ της Ινδονησίας, επειδή εφαρμόζει αυτό το απάνθρωπο είδος ποινής, είναι αντιπαραγωγικό και ανώφελο. Το ζήτημα δεν πρέπει να κινείται γύρω από το ότι τα κράτη οφείλουν να «χαρίζουν» στη ζωή σε όσους έχουν μετανιώσει για τις πράξεις τους, αλλά ούτε και ότι θα πρέπει να απέχουν από «αποτρόπαιες» μεθόδους εκτέλεσης της θανατικής ποινής, όπως ο λιθοβολισμός ή ο εμβολιασμός με φαρμακευτικά σκευάσματα μη επιστημονικά ελεγμένα . Η μόνη απάντηση στη θανατική ποινή και στην απανθρωποποίηση που αναπαράγει είναι η αρχή που ο Ιταλός θεωρητικός του δικαίου, Νορμπέρτο Μπόμπιο, αναφέρει στο έργο του «Η εποχή των δικαιωμάτων» (L’età dei diritti). Η αρχή αυτή έχει δύο μόνο λέξεις: «Μην σκοτώνεις». Είναι αυτό που πρόσφατα είπε ο Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν: το να αναιρείς την ανθρώπινη ζωή είναι άδικο και ασυμβίβαστο με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Όσοι σκίζουν τα ιμάτιά τους για την αποτρόπαιη εκτέλεση των οκτώ καταδικασθέντων στην Ινδονησία, θα πρέπει να πιέσουν τα πιο ισχυρά κράτη – ΗΠΑ, Κίνα και Ιαπωνία – ώστε να θέσουν ένα τέρμα στην προσβολή του δικαιώματος στη ζωή. Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Τόνι Άμποτ, χαρακτήρισε τις εκτελέσεις των Τσαν και Σουκουμάραν «βάρβαρες και ανώφελες». Ναι, πράγματι, έτσι είναι. Για όλες τις εκτελέσεις, σε κάθε γωνιά του κόσμου.
