Τα σπίτια έχουν έναν σταθερό προσανατολισμό και τα παράθυρα τους το ίδιο. Βορινά, δυτικά, ανατολικά. Βορειοδυτικά, νοτιοανατολικά κτλ. Για παράθυρο νότιο του βορρά δεν είχα ακούσει και εγώ ποτέ μου.
Και όμως αυτό το μεγάλο τριπλό παράθυρο έβλεπε νότια σε ένα διαμέρισμα που βρισκόταν στο βορειότερο άκρο, γνωστής μας ηπείρου στο Βόρειο ημισφαίριο. Τριπλό τζάμι μακρύ στενό παραλληλόγραμμο έδινε ένα τόνο διαφορετικό στο στενάχωρο διαμέρισμα και άνοιγε σαν φινιστρίνι προς το λίγο φως. Παράθυρο ήταν εξάλλου, αυτή ήταν και η δουλειά του, το φως.
Τώρα πως βρέθηκε ένα κυριακάτικο πρωί με δυο μικρά γλαστράκια στο εσωτερικό φαρδύ πρεβάζι του, αυτή είναι μια άλλη ιστορία στην οποία πανύψηλοι χοντροί φορτηγατζήδες, Ολλανδοί κυρίως στην καταγωγή, πετούν γλάστρες στον αέρα δίπλα στο φαρδύ πλωτό ποτάμι -την ίδια ώρα πάντα, κοντά στην χαραυγή της Κυριακής, προσκαλώντας ξενυχτισμένους μπεκρήδες να αγοράσουν: πέντε κιλά πορτοκάλια Βαλέντσια, μια αρμαθιά μπανάνες, φίκους, μπονζάι και δέκα σαρδελομάνες για πέντε ή δέκα μάρκα.
Βροντοφωνάζουν και διαλαλούν την πραμάτεια τους ανεβασμένοι σε φορτηγά και όσο η μέρα αχνοφέγγει και το εμπόρευμα δεν φεύγει τόσο είναι που θυμώνουν σαν τις γυναίκες της νύχτας, της Αμβέρσας ή του Αμβούργου και βρίζουν και φωνάζουν και πετούν, όχι τα ρούχα τους, αλλά τα πορτοκάλια, τις μπανάνες ακόμη και ψάρια νωπά…
Να παρακινήσουν το πόπολο που περιμένει καλά δασκαλεμένο από κάτω, να αγοράσει, να μη ρίξουν κι άλλο τις τιμές, να γυρίσουν και αυτοί στα σπίτια τους, στη χώρα τους, την επίπεδη «le plat pays» που τραγουδούσε ο Jacques Brel. Αλλά το πόπολο δεν αγοράζει κι έτσι μαζί με τα ιπτάμενα δώρα πέφτουν και οι τιμές.
Μια φορά πήγα και εγώ σε τούτο το παζάρι και με το «πράσινο χέρι» μου μάζεψα πριν προσγειωθεί στο κεφάλι μου μια μικρή τριανταφυλλίτσα νάνα και έναν στεφανωτή, ένα γιασεμί της Μαδαγασκάρης, που αυξήθηκε ανδρώθηκε και έδωσε μπουκέτα και μπουκέτα εκεί στη νότια γωνίτσα της βόρειας βορειότερης ακτής, δίπλα σε διαβάσματα, αγώνες μεροκάματα και βιβλία χοντρά δερματόδετα.
Ακόμη το θυμάμαι να ποτίζεται με το χοντρό μάλλινο νήμα το βουτηγμένο στο μαύρο γυάλινο μπουκάλι μιας μαύρης γερμανικής μπύρας από τα μέρη της Ολσατίας, μιας περιοχής ανάμεσα στους ποταμούς Έλβα και Άιντερ. Καλό το κόλπο της Hausfrau γιατί αυτές έτσι και αλλιώς τα ξέρουν όλα. Θυμηθείτε το κι εσείς το καλοκαίρι για τα φυτά σας εσωτερικού χώρου, στις διακοπές σας. Σταθερή αξία.
Πάντως ο κομψός και φίνος στεφανωτής (Stephanotis floribunda), προερχόμενος από το νησί της Μαδαγασκάρης ή και της Χαβάης καταπώς λένε, θέλει θέση σταθερή, ελαφρώς προσήλια για ελληνικά δεδομένα και υγρασία. Πλέκει και πλέκεται, τυλίγεται γύρω από τον εαυτό του δημιουργώντας μεγάλες μυρωδάτες αγκαλιές. Αν αντέξει τον πρώτο του χειμώνα, ακόμη και αυτό το σχετικά μικρό φυτό του ολλανδικού θερμοκηπίου μπορεί να εγκλιματιστεί στο σπίτι ή στο μπαλκόνι σας. Υγρασία και τακτική λίπανση απαραίτητη για το ντελικάτο φυτό για μια σταθερή και παρατεταμένη ανοιξιάτικη ανθοφορία, είτε είναι να πληρώσετε τη νύφη είτε την αφήσετε να προσπεράσει. Πέντε μικρά πέταλα, αστεράκια στον ουρανό προβάλλονται κατά ταξιανθίες με λευκή σαρκώδη αίσθηση.
Έξω, εκεί στη μακρινή τώρα πια γωνίτσα μου, μια μικρή χωμάτινη οδός, κήποι χαμένοι στην ομίχλη· στη σκιά που όλα τα διευκολύνει, στο ημίφως της σύντομης χειμωνιάτικης ή και της ατελείωτης καλοκαιρινής ημέρας, που αφήνουν τη φαντασία να τρέχει όπως οι ρίζες των φυτών που αγαπήσαμε μας ή περικυκλώνουν ή μας εξυψώνουν.
«Όταν πια θα κουραστώ
εδώ να ζω μόνη και ξένη
χρόνους άχρονους
θα ψάξω να βρω τη χώρα
που ποιητές θα με καρτερούν
αγκαλιά με το βιβλίο τους».
Anna de Noailles, «Οι Σκιές» [μτφρ. Εύα Μαθιουδάκη]
