7 Οκτώβρη, 2020. Ημέρα ιστορική για το αντιφασιστικό κίνημα στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο. Δεν θέλουμε και ούτε μπορούμε να κρύψουμε τη χαρά μας για την ανακήρυξη της νεο-ναζιστικής Χρυσής Αυγής σε εγκληματική οργάνωση. Η ανακοίνωση των αποφάσεων του Εφετείου ήταν σε αναμετάδοση έξω, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, για τις είκοσι χιλιάδες των δημοκρατικών πολιτών που είχαν κατακλύσει τον χώρο γύρω από το δικαστικό μέγαρο. Στο άκουσμα της κάθε καταδικαστικής απόφασης το πλήθος χειροκροτούσε.
Στο άκουσμα της απόφασης που αφορούσε στην καταδίκη της οργάνωσης ως εγκληματικής τα σώματα αναπήδησαν σε συλλογική ανακούφιση. Δεν δικάζονταν μόνο οι δολοφόνοι του Παύλου Φύσσα, δεν δικαζόταν μόνο το νεο-ναζιστικό μόρφωμα. Δικαζόταν το φασιστικό αφήγημα για το ιστορικό γίγνεσθαι από την εποχή της Νυρεμβέργης και των δοσίλογων στην Ελλάδα και αλλού. Η καταδίκη της Χρυσής Αυγής είναι η καταδίκη, στη δημόσια συνείδηση, όλων όσοι βοήθησαν στο να καμφθεί το πνεύμα της κοινωνικής δικαιοσύνης στον 20ο αιώνα. Η στιγμή της καταδίκης ανέδειξε την δυνατότητα μιας προεικονιστικής δημοκρατίας, της δημοκρατίας του μέλλοντος που επιθυμεί κάθε ανθρώπινο ον που δεν διαποτίζεται από μισανθρωπισμό.
Η προηγούμενη παράγραφος ήταν του εορτασμού της ελπίδας. Ακολουθούν πιο νηφάλιες ανησυχίες. Ένας συμπολίτης μας, ο κ. Θάνος Τζήμερος έγραψε το πρωί της 7ης Οκτωβρίου, μετά την καταδικαστική απόφαση: «Όντως ιστορική απόφαση! Η Δικαιοσύνη δέχεται ότι ένα κόμμα συλλήβδην, μπορεί να λειτουργεί ως εγκληματική οργάνωση. Πολύ χρήσιμη νομολογία. Ο μαύρος φασισμός θα μπει στη φυλακή. Να ανοίξει ο δρόμος και για τον κόκκινο.» Είχε 1.6K likes αυτή η ανάρτηση, όπως και προηγούμενες του ίδιου συμπολίτη, που αντλούν διαρκώς από τη θεωρία των δύο άκρων. Βαρέθηκα να ακούω ότι ο συγκεκριμένος συμπολίτης είναι «γραφικός» και οφείλουμε να μη δίνουμε σημασία. Αντίθετα, θα έλεγα ότι η θεωρία των δύο άκρων είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του νεο/φιλελευθερισμού ως ταξικού εγχειρήματος. Και ακριβώς αυτή είναι η πολιτική συνείδηση ενός μεγάλου μέρους της κοινωνικού συνόλου το οποίο εκλέγει κυβερνήσεις όντας διαμορφωμένο μέσα στις μήτρες της κυρίαρχης ιδεολογίας. Της ιδεολογίας που φτιάχνει αντι-εργατικούς νόμους, που κυνηγάει μετανάστες και προσφύγισσες, που θωρακίζει τον ανταγωνισμό ως «νόμο της φύσης», που θεμελιώνει την ανισότητα, που πίνει νερό στην αγία τριάδα του «μπίζνες – θρησκεία – αστυνομία». Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα το πογκρόμ κατά της Αριστεράς, που σημαίνει κατά του οράματος για έναν κόσμο χωρίς ανισότητες – στην Βρετανία η δεξιά κυβέρνηση πρόσφατα απαγόρευσε την κριτική του καπιταλισμού στα σχολεία. Δεν πιστεύω ότι είμαστε πολύ μακριά από ανάλογες κινήσεις και εδώ. Η ήττα ενός νέο-ναζιστικού κόμματος δεν συνεπάγεται την εξάλειψη των λόγων που έφεραν αυτό το κόμμα στο προσκήνιο, ούτε βεβαίως της ηγεμονικής ιδεολογίας που αναφέρεται σε «άκρα». Η λαομίσητη Χρυσή Αυγή δεν ήταν πλέον και τόσο χρήσιμη στην κατάσταση πραγμάτων. Ποιος χρειάζεται το περιθώριο των τραμπούκων και των δολοφόνων όταν μέρος του χρυσαυγίτικου αφηγήματος υφίσταται ως πολιτική και χαίρει ιδεολογικής και υλικής εξουσίας;
Η δίκη της Χρυσής Αυγής δεν είναι το τέλος καμίας μάχης. Η Χρυσή Αυγή αποδείχτηκε λίγη, καθόλου «σοβαρή», και αστήρικτη από μαζικό κίνημα. Η Δεξιά ήταν ήδη σε άλλο δωμάτιο. Ας πούμε ότι η Χρυσή Αυγή, μαζί με μέρος του Τύπου και του τηλεοπτικού βόθρου, έπαιξε τον ρόλο της. Το σύστημα είναι τόσο δυνατό που δε χρειάζεται παρακρατικούς. Το platforming της Χρυσής Αυγής το θυμόμαστε, γνωρίζουμε ποιοι το έκαναν. Ζούμε όμως στην πλέον αντι-επαναστατική εποχή της νεώτερης ιστορίας, με τις περισσότερες δεξιές κυβερνήσεις στον πλανήτη. Η ιστορία που θέλει να γράψει αυτή η Δεξιά ξεκινάει τώρα, καθώς ετοιμάζεται να πιστωθεί την εξάλειψη του «ενός άκρου». Η Αριστερά, εν τω μεταξύ, φαίνεται να βρίσκεται καθηλωμένη στη νοοτροπία της ήττας χωρίς αύριο. Αυτό πρέπει να αλλάξει, και θα αλλάξει. Το ερώτημα είναι: πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει αυτό;
Θυμόμαστε, ως προς το ερώτημα αυτό, και την περίπλοκη ιστορία του αντιφασισμού, ειδικά όσον αφορά στις συμμαχίες που του επιβλήθηκαν ή και επέλεξε. Η αστική τάξη γνωρίζει περίφημα το παιχνίδι διάσπασης του ταξικού της αντιπάλου: όπου δεν μπορεί να ρίξει ράβδο, ρίχνει πειθώ και συμμαχίες που αν τις κοιτάξεις κατάματα πετρώνεις από την υποκρισία. Αλλά έχεις μάθει να μην τις κοιτάς κατάματα. Έχεις μάθει να κατεβάζεις το κεφάλι, και να λες ευχαριστώ στον εφοπλιστή που-σου-δίνει-να-φας και σου φτιάχνει κι ένα ίδρυμα να βλέπεις τέχνη και συναυλίες, κι εκείνα με τη Χούντα τι να τα ανασκαλεύουμε τώρα, και επιπλέον λες κι ένα ευχαριστώ στον κ. Σαμαρά που πρώτος εκείνος έστειλε τους φασίστες στο δικαστήριο, άσχετο που επί ημερών του βάλαμε τον όρο «βιοπολιτική» στην καθομιλουμένη γιατί δεν αντέχαμε άλλο. Εξάλλου, ο στόχος της αστικής ηγεμονίας είναι πάντα ένας: follow the money, ή αλλιώς, πώς να πειστούν οι εργατικές τάξεις να μη διεκδικήσουν τον πλούτο που παράγουν ώστε να αυγατίζει το Άγιο Κεφάλαιο. Οτιδήποτε άλλο είναι στρατηγική – και, πάνω απ΄όλα, είναι στρατηγική ο ενίοτε «αντιφασισμός» της αστικής τάξης και η υποστήριξη της δημοκρατίας των οικονομικών ανισοτήτων. Κι αυτό, μόνο στους τόπους που «ο καπιταλισμός δουλεύει», καθώς είναι κομμάτι δύσκολο να δουλέψει στον διαλυμένο από τον ιμπεριαλισμό, απολίτιστο «Τρίτο Κόσμο» που, ως γνωστόν, έχει μεσάνυχτα από δημοκρατία, όπως ακούμε από το δυτικό, «φιλελεύθερο» μπλοκ.
Ωστόσο, η ηγεμονία της αστικής τάξης δεν είναι απρόσβλητη. Την προσβάλλουν οι υλικές συνθήκες που η ίδια δημιουργεί και στις οποίες εμείς ζούμε. Σήμερα είχαμε μια σημαντική απόδειξη ότι υπάρχει δυνατό, αιτούμενο αντιφασιστικό κίνημα. Και το αντιφασιστικό κίνημα είναι πολιτική παιδεία με απώτερο στόχο την έλευση της απραγματοποίητης, ως τώρα, δημοκρατίας των ονείρων μας: τη δημοκρατία χωρίς οικονομικές ανισότητες και διακρίσεις ταυτότητας, τη δημοκρατία με ειρήνη, τη δημοκρατία με κοινό πλούτο, τη δημοκρατία χωρίς περιβαλλοντική καταστροφή, τη δημοκρατία όπου δεν υπάρχουν ξένοι είτε ως τουρίστες προς εκμετάλλευση είτε ως μετανάστες σε διωγμό, τη δημοκρατία όπου οι συνταξιούχοι δεν νοούνται ως βάρος, τη δημοκρατία όπου όλες είναι καλλιτέχνες τουλάχιστον το βράδυ.
Αν ο απώτερος στόχος είναι μια τέτοια δημοκρατία, ο άμεσος στόχος είναι η εξάλειψη της Χρυσής Αυγής ως συστήματος ιδεών που έχει δηλητηριάσει τον κοινωνικό ιστό, ως αξιών απαξιωτικών του ανθρωπισμού. Ωστόσο, αυτές οι αξίες διακινούνται από την εξουσία ως μηχανισμός αναπαραγωγής της κανονικότητας που δήθεν θέλουμε. Είναι λοιπόν η στιγμή για το αντιφασιστικό κίνημα να εξηγήσει γιατί δεν τη θέλουμε. Και γιατί το ιδεολόγημα των δύο άκρων είναι το απόσταγμα του έξυπνου φασισμού – αυτού που συνεχίζει την πολιτική μας διάβρωσή έξω από τις αίθουσες δικαστηρίων. Δεν θα περάσει όμως. Γιατί μπορούμε. Γιατί στα τέρατα που κάποτε ρώτησαν την αγωνίστρια Μάγδα Φύσσα «πού είναι ο Παύλος σου τώρα;», χιλιάδες ανθρώπων σήμερα απάντησαν: Ο Παύλος είμαστε εμείς, είμαστε εδώ, και είμαστε το αύριο.
