Ο Ένκε Φεζολλάρι είχε για κολλητή του ένα χέλι

Η ζωή του αγαπημένου σκηνοθέτη μοιάζει να ήταν ανέκαθεν σαν ταινία με χρώματα παστέλ και άφθονη ανεμελιά, σαν αυτή που αισθανόταν ο ίδιος όταν, μικρός,  μάζευε κοχύλια με τον παππού ή όταν έβλεπε κρυφά γιουγκοσλάβικη τηλεόραση. 

Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση της ζωής σου;  Η μητέρα μου να μαγειρεύει, η γιαγιά μου στο μπαλκόνι να φτιάχνει τριαντάφυλλο σουμάδα (αναψυκτικό από ροδοπέταλα που το έφτιαχνε και ήταν ζάχαρη…), η αδερφή μου να παίζει μαζί μου. Ένα οικογενειακό θα έλεγα κλίμα, ζεστό, αυγουστιάτικο στο Πόγραδετς του 1983. Ναι, εκεί πρέπει να ήταν.

Ποιο ήταν το αγαπημένο σου παιχνίδι; Να μαζεύω τα παιδιά της γειτονιάς και να τους λέω ιστορίες κυρίως τρομαχτικές, άλλοτε να διοργανώνω συναυλία στη γειτονιά κυρίως καλλιστεία και φεστιβάλ τραγουδιού και παράλληλα να παίζουμε αμπάριζα ή κρυφτό ή κομάντος σε οικοδομές.

Τι θυμάσαι από την πρώτη ημέρα στο σχολείο; Η μητέρα μου με κρατά από το χέρι, περπατάμε, φορώ φρεσκοσιδερωμένα ρούχα ,ποδιά αγοριού, τσάντα φάκελος, αλλά και ώμου ταυτόχρονα, κάλτσες και ελβιέλες, μου αγοράζει ηλιόσπορους στην πόρτα του σχολείου, μου λέει στο αυτί προχώρα, με φιλάει στα μάγουλα,προχωρώ,ακούω το κουδούνι, βλέπω πολλά παιδιά…Παιχνίδι σκέφτομαι, έχω χαρά σαν να μου τρέχουν τα σάλια από την αγαλλίαση…Γυρνώ και κοιτώ τη μαμά που μου εύχεται καλή σχολική χρονιά, ακούω την κουρούνα ,ένα παιδί μεγαλύτερο τρέχει γύρω από μας με τη κουδούνα και μας καλεί να παραταχτούμε. «Πρώτη, πρώτη, πρώτη δημοτικού αριστερά!» Βουρκώνω, η μαμά έχει φύγει.

Μοιράσου μια αστεία οικογενειακή ιστορία (με τον μπαμπά, την μαμά ή τα αδέρφια) Μια μέρα πήρα τα κοσμήματα της μαμάς μου, 4 χρονών ήμουν και τα πούλησα στα παιδάκια στη γειτονιά, πήρα τα λεφτά και αγόρασα ζαχαρωτά. Το ανακαλύπτει η μαμά, ε ρε ξύλο που έφαγα, μετά πήγαινα σε όλα τα σπίτι και ζητούσα συγγνώμη… Μια εμπειρία τραυματική και κοστουριτσική, θα έλεγα!

Ποιο ήταν το αγαπημένο σου φαγητό; Πατάτες τηγανιτές και ζαχαρωτά μπισκότα βουτύρου…αλλά και ένα παραδοσιακό αλβανικό φαγητό, το Τάβα κόσε, που είναι γιαούρτι με αρνάκι στο φούρνο.

Είχες συμμετάσχει ποτέ σε σχολική παράσταση; Τι θυμάσαι; Είχα κερδίσει βραβείο απαγγελίας ποιημάτων στο σχολείο με ένα πατριωτικό άσμα, αργότερα έπρεπε να συμμετάσχω στη μεγάλη διοργάνωση απαγγελίας, δεν κοιμήθηκα όλο το βράδυ, τα πήγα χάλια, κλάμα και κλάμα… Αλλά ήμουν ο ηθοποιός του σχολείου,  οι συμμαθητές με ενθάρρυναν και περίμεναν ότι θα κερδίσω, αλλά έχασα. Ντρεπόμουν πολύ για αυτήν την αποτυχία. Παράλληλα, είχα ξεκινήσει μπαλέτο και το 1990 έγινε μια γιορτή στο Θεατράκι στη λίμνη των Τιράνων. Ήταν ένα από τα δρώμενα του καθεστώτος τύπου ”Γιορτή Νεολαίας ,με τραγούδια για το Κόμμα και τον λαό» Εμείς χορεύαμε, ήταν κάτι το ασύλληπτο, είχε και ζωντανή σύνδεση με την Κρατική τηλεόραση. Άλλο ένα τραύμα ήταν ότι οι δικοί μου με είδαν από την τηλεόραση και όχι από κοντά… Μου στοίχισε λίγο.

Ποιο ήταν το αγαπημένο σου τραγούδι; Αυτά που τραγουδούσε η Έλι Φάρα( δημοτική τραγουδίστρια που έγινε σκυλού με την πτώση του Κομμουνισμού) και φυσικά η Μεγάλη Βάτσε Ζέλα, η οποία ακόμα με ακλουθεί και εξακολουθώ να ακούω…

Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο; Ιλιάδα , Πήτερ Παν ,παραμύθια Τζιάννι Ροντάρι και τραγωδίες του Σοφοκλή και Αισχύλου για παιδιά…

Ποιο ήταν η αγαπημένη σου τηλεοπτική σειρά; Οι Γειτόνισσες έβλεπαν κρυφά από γιουγκοσλαβική τηλεόραση «Δυναστεία»! Α, και κάποια στιγμή έβλεπα τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας και Σάντα Μπάρμπαρα μεταγλωττισμένα στα Ιταλικά….Αλλά δεν ήταν τόσο αγαπημένη. Λόγω απαγόρευσης των δυτικών εκπομπών ήταν πολύ λίγα αυτά που βλέπαμε, έφαγα πολύ στη μάπα ινδικό σινεμά, ευτυχώς μας έσωσε ο ιταλικός κινηματογράφος.

Ποια ήταν η αγαπημένη σου ταινία; Αλβανικές μελοδραματικές ταινίες, κυρίως και ιταλικές νεορεαλισμού μου άρεσαν.

Πώς θυμάσαι τη γειτονιά που μεγάλωσες; Όπως ακριβώς είναι στις ιταλικές ταινίες του Παζολίνι… Παιχνίδια, ζεστασιά και ελευθερία. 

Ποιο ήταν το αγαπημένο σου παγωτό; Το σπιτικό που μας έκανε η μαμά, και η κασάτα που περνούσε ο παγωτατζής…..και μου αγόραζε ο παππούς.

Ποιες ήταν οι καλύτερες καλοκαιρινές διακοπές που πέρασες ως παιδί; Ο παππούς μου ,η ξαδέρφη της μάνας μου η Σπρέσα, η Μαμά μου και η αδελφή μου στο Ντίβιακ σε ένα παραθεριστικό κέντρο, στη θάλασσα… Είχε άμπωτη και παλίρροια, τα πρωινά μάζευα κοχύλια με τον παππού στον υδροβιότοπο. Κάποια στιγμή, η μαμά είχε αγοράσει χέλια να μαγειρέψει κι ένα που ήταν ζωντανό, το έβαλα στη λεκάνη με νερό, το χάιδευα, μέρες το είχα ,το άφησα στη θάλασσα και αυτό με ακολουθούσε, δεν έφευγε. Έριξα ένα κλάμα θυμάμαι, ήταν η καλύτερη φίλη μου. Δεν θα το ξεχάσω, δεν έφευγε από κοντά μου…

Μοιράσου μια ιστορία με τον καλύτερο σου φίλο. Ο Γκέντσι ήταν το καλύτερο παιδί και ο πιο όμορφος της γειτονιάς, ήταν αυτό που λέμε ο Πρόεδρος του 15μελούς…Είχε τα εφόδια να γίνει πολιτικός ή σταρ…Ήταν ο καλύτερός μου φίλος, ανακαλύπταμε τοπία, παίζαμε, τον θαύμαζα πολύ…δεν ξέρω τι απέγινε…Λοιπόν, μια μέρα μπήκαμε κρυφά σε ένα χημικό εργαστήρι που ήταν δίπλα στη γειτονιά του παππού μου, και αρχίσαμε να ανακατεύουμε μπουκάλια και να πειραματιζόμαστε, ε ρε γλέντια, περάσαμε αρκετές ώρες περιεργαζόμενοι όλα αυτά τα πειράματα και τα μπουκάλια με τα διάφορα υγρά, χεχεχε δεν το είπαμε ποτέ πουθενά…ήταν το μυστικό μας.