Ένα οπτικοακουστικό installation στη Σύρο που δεν πρέπει να χάσετε

Παρόλο που ζουν τη ζωή τους και χτίζουν τους θεσμούς τους στην ξηρά, οι άνθρωποι προσπαθούν να κατανοήσουν την πορεία της ύπαρξής τους μέσω της αλληγορίας ενός θαλάσσιου ταξιδιού. Το ναυτικό μεταφορικό λεξιλόγιο είναι πλούσιο και βρίθει σε εκφράσεις που παραπέμπουν στο ταξίδι προς έναν προορισμό αλλά και στο ταξίδι της επιστροφής, στο λιμάνι και την ξένη ακτή, στο αγκυροβόλιο και την πλεύση, στις καταιγίδες και την ηρεμία, στην τρικυμία και το ναυάγιο. Η ναυσιπλοΐα ως αλληγορία ενέχει την υπέρβαση των ανθρώπινων ορίων, την κατάκτηση του άγνωστου, του ακατοίκητου κόσμου που αντιπροσωπεύει η θάλασσα.

Αν ένα ναυάγιο αντιπροσωπεύει το τέλος του κύκλου ζωής ενός πλοίου, η καθέλκυση είναι το άλλο σημαντικό ορόσημο στη ζωή ενός πλοίου, συμβολίζοντας τη «γέννησή» του. Παραδοσιακά, η τελετή ονοματοδοσίας και καθέλκυσης ενός πλοίου αποτελεί μια τελετή ευλογιοδοσίας, που εγγυάται τύχη και ασφάλεια για το πλήρωμα και τους επιβάτες ενός νέου πλοίου. Η τελετή πραγματοποιείται σε ένα ναυπηγείο όταν ένα νέο πλοίο είναι έτοιμο να αποπλεύσει μόλις ολοκληρωθεί η κατασκευή του. Τελετάρχης είναι συνήθως μια γυναίκα η οποία δίνει όνομα στο πλοίο και κατόπιν σπάει ένα μπουκάλι σαμπάνιας για να ευχηθεί στο πλοίο τύχη, παρουσία επισήμων και συνήθως με μια ορχήστρα να παίζει στο βάθος. Τέτοιες πολυπληθείς τελετές καθέλκυσης δεν είναι πλέον τόσο συνηθισμένες στις μέρες μας, ή τουλάχιστον γίνονται αθόρυβα χωρίς να κινητοποιούν μεγάλα πλήθη. 

Η Τελετή καθέλκυσης είναι μια τοπο-ειδική (site-specific) εγκατάσταση που επικεντρώνεται σε αυτό το αρχικό ορόσημο, την τελετουργική καθέλκυση ενός νέου πλοίου. Στο επίκεντρο της εγκατάστασης βρίσκεται ένα φιλμικό κολάζ φτιαγμένο από αρχειακό υλικό από ελληνικά και διεθνή επίκαιρα και φιλμ των μέσων του αιώνα, το οποίο θα προβάλλεται στον Ταρσανά, ένα ιστορικό ναυπηγείο μικρών σκαφών στην Ερμούπολη της Σύρου. Με την αναπαραγωγή αναμνήσεων από τελετουργίες καθελκύσεων το έργο στοχεύει να φέρει έναν σκόπιμο αναχρονισμό μέσα στο παρόν, προκειμένου να αφυπνίσει πνεύματα οικεία στην ανθρωπογεωγραφία της Σύρου μέσω μιας νυχτερινής ενεργοποίησης του Ταρσανά. 

Το έργο θα καταλάβει το ναυπηγείο εκτός των ωρών λειτουργίας του για τέσσερις μέρες και θα το παραδώσει σε φιλμικά φαντάσματα από άλλες εποχές, τα οποία θα στήσουν το σκηνικό για να συγκεντρωθούν οι επισκέπτες στην ησυχία της νύχτας και να βιώσουν συλλογικά μια αναμονή που οδηγεί σε μια ελπιδοφόρα πράξη, την αρχή των ταξιδιών ενός νέου πλοίου. Η συνθέτρια και θερεμινίστρια από τη Θεσσαλονίκη May Roosevelt θα γράψει τη μουσική της ταινίας/εγκατάστασης, η οποία θα εκτελεστεί ζωντανά την ημέρα των εγκαινίων. Η ικανότητα της Roosevelt να οικειοποιείται και να μεταμορφώνει χαμένα στον χρόνο παραδοσιακά μουσικά θέματα σε ευφάνταστες και στοιχειωτικές ηλεκτρονικές μουσικές συνθέσεις, θα συνεισφέρει στην ηχητική εμβύθιση του έργου.

Η εγκατάσταση, που θα φιλοξενείται εντός του ναυπηγείου, στοχεύει στο να εμπλακεί σε διάλογο τόσο με το τοπίο και τις κοινότητες που εργάζονται σε αυτούς τους χώρους και γύρω από αυτούς, όσο και με την ευρύτερη ναυτική και κοινωνική ιστορία, ενώ παράλληλα θα λειτουργήσει ως πρόσκληση να δει ο επισκέπτης το τοπίο με διαφορετικό τρόπο. Αντί για νοσταλγία ενός εξιδανικευμένου παρελθόντος, το έργο φιλοδοξεί μέσω της αναμόχλευσης ιστοριών από το παρελθόν να προσφέρει στον επισκέπτη τον κατάλληλο χώρο να αναστοχαστεί πάνω σε θέματα, ελπίδες και επιθυμίες που σχετίζονται με το ταξίδι και την ελεύθερη μετακίνηση σε έναν ολοένα και περισσότερο περιχαρακωμένο μετα-πανδημικό κόσμο.

H Μαρίνα Γιώτη είναι κινηματογραφίστρια και εικαστικός. Γεννήθηκε στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Στο έργο της, που αποτελείται από ντοκιμαντέρ και πειραματικές ταινίες, εγκαταστάσεις και media art έργα, συχνά επανεπισκέπτεται ιστορικές εποχές και αφηγήσεις, προσφέροντας παράλληλες προς τις κυρίαρχες εκδοχές τους αναγνώσεις. Έργα της έχουν παρουσιαστεί διεθνώς σε φεστιβάλ συμπεριλαμβανομένων αυτών του Βερολίνου, του Τορόντο, της Βιέννης, της Κοπεγχάγης, καθώς και σε μουσεία και μπιενάλε όπως η Wroclaw Media Art Biennial, η 5η Biennale Θεσσαλονίκης και η 1η Biennale της Anren στην Κίνα. Το 2017 ήταν συμμετέχουσα καλλιτέχνης στην documenta 14 στην Αθήνα και στο Κάσελ και κατόπιν υπότροφος στην Akademie Schloss Solitude στη Στουτγάρδη. Το 2019 σκηνοθέτησε τα βίντεο του οπτικοακουστικού πρότζεκτ Atlas: A Sound Cartography of Europe σε κοινή ανάθεση από το IRCAM-Centre Pompidou, το ZKM Karlsruhe και τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Η Τελετή καθέλκυσης είναι μια ανάθεση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου που πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ, σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Παρασκευή 23 Ιουλίου, 21:00
Εγκαίνια και ζωντανή μουσική περφόρμανς από τη May Roosevelt

Διάρκεια: 24-26 Ιουλίου 2021
Ώρες επίσκεψης: 20:00-22:00

Ναυπηγεία Ταρσανά, Ερμούπολη, Σύρος