«Σήμερα, αν το σκεφτείς, “γραφή” σημαίνει πληκτρολόγηση, αν εξαιρέσεις το σχολείο και τα σημειώματα του σούπερ μάρκετ», σχολιάζει γελώντας ο Μιχάλης Καλαμαράς. Η ανάγνωση είναι μία από τις ανθρώπινες δραστηριότητες που φέρουν πλέον περήφανα το πρόθημα «e-». Το ηλεκτρονικό βιβλίο, το e-book είναι πλέον μια τάση – ή μάλλον e-τάση – που με μικρά αλλά σταθερά βήματα σημειώνει ανοδική πορεία στην Ελλάδα. Στην πόλη που τα μικρά βιβλιοπωλεία της γειτονιάς κλείνουν για να ανοίξουν στη θέση τους διαστημικά σημεία πώλησης frozen yogurt, είναι αν μη τι άλλο παρήγορο να βλέπεις κόσμο να διαβάζει στο μετρό, είτε το κάνει σε tablet τελευταίας τεχνολογίας είτε κρατώντας το παραδοσιακό κιτρινισμένο βιβλίο. Όμως ο διάλογος για την εξαφάνιση του εντύπου παραμένει και οι έμπειροι καταστροφολόγοι έχουν βρει το τέλειο έδαφος να ασκήσουν το χόμπι τους. Ο Μιχάλης Καλαμαράς, διαχειριστής της ιστοσελίδας Ηλεκτρονικός Αναγνώστης, αναλαμβάνει να μας λύσει αυτές και άλλες απορίες, εν όψει του eVent «Για τις προκλήσεις του εκδοτικού κλάδου στη ψηφιακή εποχή» που διοργανώνει την Τετάρτη στο Impact Hub Athens.
«Στην Ελλάδα έχουν γίνει πολλές γενικές συζητήσεις στο πλαίσιο της γνωριμίας του αναγνωστικού κοινού με το ηλεκτρονικό βιβλίο. Το επόμενο βήμα είναι να συζητηθούν μια σειρά από συγκεκριμένα θέματα, κάπως έτσι προέκυψε και το event. Έχει όμως μια ιδιαιτερότητα: η εκδήλωση δεν αφορά στο ηλεκτρονικό βιβλίο αποκλειστικά. Είναι και για το έντυπο στο ψηφιακό περιβάλλον. Το event λοιπόν έχει σαν στόχευση άνθρωποι οι οποίοι ήδη δουλεύουν στο κομμάτι του βιβλίου να συζητήσουν που βρίσκονται τα πράγματα, τι μπορεί να γίνει καλύτερα, πού συναντούν προβλήματα, πώς μπορούν να μεταδώσουν ως ένα βαθμό τη γνώση και την εμπειρία τους και σε άλλους που δεν είναι ενταγμένοι οργανικά στο ψηφιακό περιβάλλον. Ειδικά οι δύο πρώτες θεματικές της ημέρας που αφορούν στην παραγωγή και στο marketing, απευθύνονται τόσο σε επαγγελματίας όσο κι ενδιαφερόμενους να μπουν στο χώρο των εκδόσεων. Η τρίτη θεματική, “Το μέλλον του βιβλίου”, έχει ένα διπλό χαρακτήρα, δηλαδή αφορά και τον αναγνώστη. Ουσιαστικά όμως το event είναι μια συζήτηση στρατηγικής για το τί κάνω ως εκδότης, πού πάω ως εκδοτικός κλάδος» εξηγεί ο Μιχάλης.
Αν νομίζετε ότι πρόκειται για έναν πωρωμένο γκατζετάκια προγραμματιστή που ευελπιστεί ακόμη και η διαδικασία του φαγητού να ψηφιοποιηθεί, κάνετε πολύ μεγάλο λάθος. Ο Μιχάλης Καλαμαράς έχει σπουδάσει φιλολογία κι εργάστηκε ως επιμελητής κειμένων. Το βιβλία του όχι μόνο τα αγαπάει, αλλά από αυτά ζει. Προτού βρεθεί αντιμέτωπος με κάθε κριτική τύπου «το e-book δεν μυρίζει όπως το βιβλίο», βρέθηκε αντιμέτωπος με μια τεράστια μετακόμιση που τον έσπρωξε στην ανάγκη μιας τεχνολογικής καινοτομίας. «Αυτό που έχει ένα ενδιαφέρον είναι το πως ξεκίνησα εγώ τουλάχιστον να ασχολούμαι με αυτόν τον τομέα, γιατί ίσως κάπως απαντάει στο ερώτημα “γιατί να πάω στο ηλεκτρονικό βιβλίο αφού αγαπάω το έντυπο;”. Το πρώτο πρόβλημα ήταν ότι έκανα μια μεγάλη μετακόμιση και βρέθηκα ξαφνικά μπροστά σε 45 κούτες με βιβλία. Εκεί αυτό που κατάλαβα είναι ότι ναι μεν έχω μια σχέση με τα βιβλία μου, αλλά μήπως υπάρχει κάποια λύση της τεχνολογίας γι’ αυτό το πρόβλημα; Επίσης, έκανα επιμέλειες κειμένων για εκδοτικούς οίκους. Όπως είναι λογικό δεν μπορούσα να κουβαλάω μαζί μου εγκυκλοπαίδειες και λεξικά. Αυτό λοιπόν με οδήγησε να ψάξω τί γίνεται με αυτό το κομμάτι της τεχνολογίας . Και κάπως έτσι έπεσα πάνω στη συσκευή ανάγνωσης, η οποία είναι πολύ προγενέστερη του i-pad, κι έπειτα ξεκίνησα το blog κι άρχισα να γράφω κάποια πράγματα σχετικά. Θέλω να πω ότι ο συστηματικός αναγνώστης ως ένα βαθμό αγαπάει το έντυπο, αλλά καταλαβαίνει και τον πόνο του να έχεις τόσο πολύ χαρτί μέσα στο σπίτι».
Βγάζει από την τσάντα ένα μικροκαμωμένο, κομψό ταμπλετοειδές κι αγγίζει την οθόνη αφής. «Αυτές οι συσκευές λέγονται e-readers. Οι περισσότεροι πιστεύουν πως όταν μιλάμε για e-books, προτείνουμε την ανάγνωση σε υπολογιστή. Φυσικά η πρώτη αντίδραση είναι «δε βολεύει», «κουράζει» και λοιπά. Η πιο κατάλληλη συσκευή είναι ο e-αναγνώστης, ενισχυμένη πλέον με browser. Η ιδιαιτερότητά της είναι στην οθόνη, που λέγεται οθόνη ηλεκτρονικού χαρτιού, δεν έχει καμιά σχέση με την οθόνη των υπολογιστών ή του κινητού. Δεν έχει οπίσθιο φωτισμό, απλώς αντανακλά το εξωτερικό φως. Αυτό μέχρι πρόσφατα σήμαινε ότι χρειαζόσουν φως εξωτερικού χώρου για να διαβάσεις. Τώρα πλέον η συσκευή είναι αυτοφωτιζόμενη, αλλά το φως διαχέεται από έξω προς τα μέσα για να μην κουράζει. Σου δίνει τη δυνατότητα να μεγαλώσεις τη γραμματοσειρά, να κάνεις σημειώσεις, να υπογραμμίσεις ή να αναζητήσεις μετάφραση. Ουσιαστικά αγοράζεις το αρχείο ενός βιβλίου online και το κατεβάζεις σε μορφή e-pub. Το e-pub χωράει σε οποιαδήποτε συσκευή, σε αντίθεση με το pdf» συνεχίζει αποκαλύπτοντας έναν καινούριο αναγνωστικό κόσμο.
Όμως η απορία παραμένει. Τί θα απογίνει με το παραδοσιακό βιβλίο; Θυμάστε; Αυτό με τις σελίδες; Τί θα αλλάξει στην αναγνωστική εμπειρία; «Το μέσο είναι το μήνυμα» είχε πει ο McLuhan. Και τάδε έφη Καλαμαράς: «Υπάρχει και η έκφραση “content is king”. Το βασικότερο μέρος της αναγνωστικής εμπειρίας είναι τελικά το τι διαβάζεις. Η ανάγνωση νομίζω πως γίνεται εξίσου καλά. Το έντυπο μπορεί να έχει την αξία ενός συλλεκτικού αντικειμένου. Τελικά υπάρχουν όμως πολλά βιβλία χωρίς λογοτεχνική αξία στα οποία πρέπει να επανέρχεσαι για περαιτέρω πληροφορίες, όπως μια εγκυκλοπαίδεια. Σίγουρα υπάρχουν αλλαγές, γιατί να μην δούμε τη μετάβαση σαν έναν τροπο να βελτιώσουμε το παλιό».
Για να δηλώσετε συμμετοχή στο eVent του eAnagnostis, πατήστε εδώ.
«Για τις προκλήσεις του εκδοτικού κλάδου στην ψηφιακή εποχή», Τετάρτη 11/6, Impact Hub Athens (Καραϊσκάκη 28, Ψυρρή), έναρξη προσέλευσης 16:30, η τελευταία θεματική ολοκληρώνεται στις 21.30.
