The Independent , η βρετανική εφημερίδα, το πρώτο φύλλο της οποίας τυπώθηκε το 1986, έχει παρελθόν στις εκπλήξεις επιχειρηματικού ενδιαφέροντος. Το 2010 άλλωστε απασχόλησε τα media όταν πωλήθηκε στον Ρώσο μεγιστάνα Αλεξάντερ Λεμπέτεφ έναντι του συμβολικού ποσού της £1 (αργότερα καταβλήθηκαν επιπλέον £9,25 εκατ.) καθώς για το κλείσιμο της εφημερίδας απαιτούνταν περί τα £68 εκατ.! Χρειάστηκε να περάσει περίπου μια εξαετία για να γίνει, υπό νέα διεύθυνση πλέον, το επόμενο «μπαμ»: από τα τέλη του επόμενου μήνα, ο Independent παύει να κυκλοφορεί σε φυσική μορφή και επικεντρώνεται αποκλειστικά στην ιστοσελίδα του.
Ε και; Πού είναι το περίεργο;
Άπαντες συμφωνούν στο γεγονός πως το ίντερνετ είναι το μέλλον στην ενημέρωση, τόσο λόγω της ταχύτητας με την οποία διαδίδεται η πληροφορία, όσο και χάρη στους τρόπους μετάδοσής της: εικόνα, κείμενο, ήχος, βίντεο, διαδραστικά μέσα και ποιος ξέρει τι άλλο ακόμα. Όταν όμως συζητάμε για μία εκ των μεγαλύτερων εφημερίδων σε μία αγορά όπως αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου, τότε η κουβέντα αλλάζει: ένα τόσο δυνατό brand name, ακόμα και ακολουθώντας μια σαφώς πτωτική πορεία, είναι σε θέση να φέρει έσοδα που καλώς ή κακώς, ένα site από μόνο του δεν μπορεί να προσεγγίσει. Στη μία περίπτωση μιλάμε για τζίρο δεκάδων εκατομμυρίων, στην άλλη για εκατοντάδων, οπότε αντιλαμβάνεστε πως η απόφαση που επάρθη, αν μη τι άλλο είναι γενναία.
Ο Λεμπέντεφ, ιδιοκτήτης της ESI Media, της εταιρείας στην οποία ανήκουν οι The Independent και The Independent on Sunday, ήταν άλλωστε ξεκάθαρος στις τοποθετήσεις του: «Η απόφαση αυτή προφυλάσσει το brand του Independent και μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στο υψηλής ποιότητας περιεχόμενο που προσελκύει ένα διαρκώς αυξανόμενο κοινό στις online πλατφόρμες μας». Με λίγα λόγια, αν θες να φτιάξεις ομελέτα, θα πρέπει να σπάσεις αυγά. Ο Independent πήρε την απόφαση να κάνει κάτι που ουδείς άλλος έχει επιχειρήσει στο «Νησί»: να επενδύσει εξ ολοκλήρου στο online κομμάτι, αδιαφορώντας για τη μεγαλύτερη μεν, υπό διαρκή συρρίκνωση δε, πίτα των “print media”. Ξέρει ότι αφήνει ένα σημαντικό έσοδο πίσω του, όμως θεωρεί πως μια τέτοια κίνηση είναι αναγκαία, αν θέλει να είναι έτοιμος για να καρπωθεί όλα όσα θα έχει το online στο μέλλον: όταν οι ανταγωνιστές του εξακολουθούν να «σέρνουν» τις έντυπες εκδόσεις τους μαζί τους, ο Independent πετά από πάνω του κάθε περιττό βάρος με στόχο να έχει αναπτύξει ταχύτητα τη στιγμή που θα πρέπει.
Διαρκής πτώση
Είναι όμως σωστό το timing για τη μετάβαση αυτή; Όταν μια εφημερίδα που έχει σημειώσει τις εποχές «που έσερναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα» μέχρι και 428.000 πωλήσεις ημερησίως, έχει φτάσει να ικανοποιείται με 28.000 φύλλα τη μέρα, ε, πόσο χειρότερη να γίνει η κατάσταση; Σύμφωνοι, το online δεν είναι ακόμα σε θέση να προσφέρει τα έσοδα του εντύπου, γι’ αυτό και οι μεγάλοι εκδοτικοί οργανισμοί καθυστερούν όσο περισσότερο γίνεται το… αναμενόμενο: τον θάνατο των έντυπων μέσων και την πλήρη μετάβαση στην ψηφιακή πραγματικότητα. Μπορούν να τον αποτρέψουν πλήρως; Αδύνατον. Η λογική λέει πως τον δρόμο που χαράσσει η ESI Media με τον Independent, θα αναγκαστούν στο μέλλον να ακολουθήσουν η Nikkei με τους Financial Times, η Guardian Media Group με τον Guardian, η Telegraph Media Group με την Telegraph και άλλες εταιρείες του κλάδου.
Οι εποχές αλλάζουν και μαζί τους, το ίδιο κάνουν το κοινό, οι ανάγκες του, ακόμα και η φύση των νέων. Ο Τύπος οφείλει ξεφύγει από την εποχή του Γουτεμβέργιου και να προσαρμοστεί επιτέλους στα δεδομένα της ψηφιακής εποχής, παρασύροντας μαζί του και την αγορά. Αυτό φυσικά σημαίνει πως θα πρέπει να αλλάξουν πολλά και να δημιουργηθούν νέα, βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα –μιας που η μεταφορά των υπαρχόντων στη νέα εποχή δεν έχει βάση. Ο Independent θεώρησε πως η ώρα για αλλαγή ήρθε: ή που θα θησαυρίσει ή που θα τον θυμόμαστε με αγάπη.
