Έχετε ακούσει τον ήχο που κάνει μια χειροπέδα όταν αποδεσμεύει ένα χέρι; Εγώ τον άκουσα για πρώτη φορά χθες, περιμένοντας να εκδικαστεί η αίτηση αναστολής για μια υπόθεση που έχει απασχολήσει πολλούς, από δημοσιογράφους μέχρι ποδοσφαιριστές, από βιοεπιστήμονες μέχρι καλλιτέχνες, από εκείνους που γεμίζουν πλατείες διαμαρτυρόμενοι για τις αποφάσεις της δικαιοσύνης μέχρι όσους συλλέγουν ηλεκτρονικά υπογραφές. Παρότι δεν είχα εκείνη την στιγμή οπτική επαφή μαζί της, ο ήχος από μόνος του μου προκάλεσε έναν κόμπο. Οφείλει η δικαιοσύνη να έχει τέτοιου είδους συναισθηματισμούς; Σίγουρα οφείλει να είναι δίκαιη. Και η 17η Ιουλίου 2017, μας άφησε με την πικρή γεύση που έχει η αίσθηση της αδικίας. Για άλλη μια φορά.
Παρά τη βροχή, αυτό το πολυαναμενόμενο δευτεριάτικο πρωινό στην είσοδο του Εφετείου Αθηνών, έξω από την αίθουσα 100Α στον τέταρτο όροφο (αλλά και μέσα σε αυτήν), ο κόσμος που περιμένει να πάρει πίσω την Ηριάννα είναι πολύς αλλά δεν προκαλεί θορύβους. Το κίνημα αλληλεγγύης έχει γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα που θα εκδικαστεί η αίτηση αναστολής της ήδη από τις 9. Κι ακόμα κι αν το πινάκιο προχωρούσε βασανιστικά αργά το πλήθος δεν αποχωρούσε. Μια κοπέλα κοντά μου αναρωτιέται για το αν θα κρατήσουν κι άλλο στις γυναικείες φυλακές Ελαιώνα την Ηριάννα Β.Λ. αφού τα στοιχεία εναντίον της είναι ανύπαρκτα. Ο φίλος της απλώνει το χέρι του δείχνοντας μπροστά μας «μην πας μακριά, έκανε πέντε χρόνια φυλακή». Το χέρι του δείχνει τον Τάσο Θεοφίλου, που βρίσκεται ακριβώς μπροστά μας, και είναι εδώ και μερικές μέρες ελεύθερος μετά από μια πενταετή κράτηση, δέχεται πειράγματα από τον περίγυρό του, ενώ κάποιος περνά και τον χτυπά φιλικά στην πλάτη.
Αν κι έχουν προτεραιότητα άλλες υποθέσεις το πλήθος παρακολουθεί υπομονετικά. Ορισμένοι μπαινοβγαίνουν στην αίθουσα που μοιάζει λες και δεν είχε ποτέ διάδρομο. Έχει φτάσει μεσημέρι κι έπειτα από μια διακοπή μισής ώρας, η ασφάλεια του χώρου ανακοινώνει πως έχει εντολή να απομακρύνει όσους στέκονται όρθιοι διαφορετικά η πρόεδρος θα δώσει αναβολή. Η εντολή προκαλεί αναστάτωση.
Κάποιοι από τους παρευρισκόμενους κάνουν έκκληση να αποχωρήσουμε προκειμένου για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο της αναβολής. Το επιχείρημα μοιάζει ακλόνητο: «δεν θα κάτσεις εσύ στη φυλακή άλλους δύο μήνες». Τα αντεπιχειρήματα έρχονται από φίλια χείλη: «η δίκη είναι πολιτική», «δεν θα αφήσουμε να τη δικάσουν πάλι με δέκα ανθρώπους μέσα στην αίθουσα», «θα μείνουμε εδώ να δουν πως είμαστε υπέρ της». Ένας νεαρός άντρας παίρνει την κατάσταση στα χέρια του φωνάζοντας ότι οι αλληλέγγυοι θα βγουν έξω, χειροκροτείται, και η αίθουσα αρχίζει να αδειάζει.
Οι πιο επίμονοι κάθονται οκλαδόν εκεί που τελειώνουν τα λιγοστά καθίσματα της αίθουσας λέγοντας πως δεν θα ενοχλήσουν σε όσους τους ζητάνε να αποχωρήσουν γιατί «τώρα δεν είναι στιγμή να ρισκάρουμε». Ακόμα κι εκείνοι όμως αρχίζουν να λιγοστεύουν όταν οι εφέτες και η πρόεδρος αργούν να εμφανιστούν δίνοντας το μήνυμα πως θα η διαδικασία θα γίνει με τους όρους τους. Μια ασκούμενη δικηγόρος που παρακολουθεί την υπόθεση εκπλήσσεται από το γεγονός πως η έδρα ζήτησε από τον κόσμο να βγει έξω αφού σε αντίστοιχη υπόθεση δεν συνέβη κάτι ανάλογο. Εννοεί την υπόθεση Θεοφίλου. Στους περισσότερους, βέβαια, περνάνε από το μυαλό οι συνθήκες τρομοκρατίας που έχουν καταγγελθεί στη διεξαγωγή της δίκης της Χρυσής Αυγής.
Στο παράθυρό της πόρτας που βλέπει προς την αίθουσα διακρίνεις πρόσωπα κυριολεκτικά κολλημένα πάνω του. Η Ηριάννα Β.Λ. και ο Περικλής Μ. εμφανίζονται μαζί με ομάδα της αντιτρομοκρατικής. Οι αστυνομικοί που τους συνοδεύουν φοράνε full face και κρατάνε αυτόματα, η εικόνα -πιστέψτε με- είναι πολύ ανατριχιαστική από κοντά σε σχέση με την τηλεόραση. Η πρόεδρος ζητά από την αιτούσα να «ξεκαθαρίσουν» ποιες από τις ακαδημαϊκές της δραστηριότητες είναι υποχρεωτικές και ποιες προαιρετικές, τη ρωτά αν τις θεωρεί προσόντα για την καριέρα της προκαλώντας αμηχανία στην αίθουσα που ανταλλάσσει μεταξύ της βλέμματα. Κατά την πρόεδρο, η «φυσιολογική» πορεία ενός φοιτητή ενδεχομένως περιλαμβάνει έναν μεταπτυχιακό τίτλο και μια διδακτορική διατριβή, αλλά οι υπόλοιπες δραστηριότητες εντός του πανεπιστημίου όπως η διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερη γλώσσα σε πρόσφυγες για την οποία η αιτούσα έχει λάβει υποτροφία θεωρούνται από τη δικαιοσύνη «προαιρετικές».
Δύο καθηγήτριες του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Ηριάννας Β.Λ. καταθέτουν πως η παρουσία της κρίνεται απαραίτητη στο πανεπιστήμιο για την ολοκλήρωση της διδακτορικής της διατριβής, αλλά και για την συμμετοχή της σε παράλληλα προγράμματα. Ο εισαγγελέας ρωτά αν τα μαθήματα που παραδίδει στο διδασκαλείο απευθύνονται σε ανήλικους ή ενήλικους, το εφετείο δείχνει να εμμένει στην ερώτησή του σχετικά με το πόσα χρόνια χρειάζονται για το διδακτορικό και αν υπάρχει δυνατότητα παράτασής του. «Ευχή μου κι αυτό που θα ήθελα είναι να μπορέσει να συνεχίσει αυτό που έκανε τόσα χρόνια, αυτό που λάτρεψε, αυτό που ήθελε πάντα να κάνει», λέει η μητέρα της ολοκληρώνοντας τον κύκλο των καταθέσεων και υπογραμμίζοντας ότι η Ηριάννα έχει υπάρξει απόλυτα τυπική στις εκπαιδευτικές άδειες καθ’ όλη τη διάρκεια της κράτησής της.
O Περικλής Μ., που κάθεται δίπλα στην Ηριάννα Β.Λ., κρίθηκε πρωτοδίκως ένοχος για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και για διακεκριμένη οπλοκατοχή και του επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης 13 ετών, όπως και σε εκείνη. Ο συγκάτοικος του συντρόφου της Ηριάννας (του Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου που έχει αθωωθεί αμετάκλητα) είναι εκεί, αφού η προσφυγή τους εκδικάζεται την ίδια ημέρα. Η δική του αίτηση αναστολής είχε ως βασικό στοιχείο μια αυτοάνοση νόσο στους πνεύμονες με την οποία διαγνώστηκε το 2010 και που καθιστά δύσκολη την διαβίωσή του στις φυλακές Κορυδαλλού.
Η Ηριάννα Β.Λ. εξηγεί πως της ανέκοψαν ξαφνικά μια ακαδημαϊκή πορεία στην οποία έχει αφιερωθεί τα τελευταία δέκα χρόνια, πως πριν την καταδικαστική για εκείνη απόφαση ήταν βέβαιη πως όλα θα πάνε καλά και κατέθεσε κανονικά πρόταση για ένα πρόγραμμα στο πανεπιστήμιο θεωρώντας αδιανόητη την εξέλιξη της καταδίκης της. Πως «η απουσία της από την τάξη που διδάσκει είναι σαν να της στερούν έξι μεταπτυχιακά», ότι δεν ξέρει αν πρέπει να το πει αλλά νιώθει προσβεβλημένη.
Η πρόεδρος απαντά πως αυτές οι ευκαιρίες ζωής για τις οποίες μίλησε η αιτούσα το κατά πόσο εμπίπτουν στον νόμο είναι «μια άλλη ιστορία».
Η έδρα κάνει διακοπή μισής ώρας. Μια παρέα έξω από την αίθουσα συζητά για το ενδιαφέρον γύρω από την σημερινή μέρα, αφού όπως λέει ο ένας από την ομήγυρη δέχεται μηνύματα από εκείνους που κάνουν συνεχώς refresh στις οθόνες τους προκειμένου να ενημερωθούν μέσω διαδικτύου για τις εξελίξεις στην 100Α. Επιστρέφοντας στην αίθουσα, ο εισαγγελικός λειτουργός προτείνει να απορριφθεί η αίτηση αναστολής της Ηριάννας Β.Λ. αφού οι λόγοι που προβάλλονται «δεν σχετίζονται με την υπέρμετρη και ανεπανόρθωτη βλάβη», καθώς βρίσκεται στο πρώτο στάδιο της διδακτορικής της διατριβής )άρα όχι σε ένα σημαντικό στάδιο κατά τον ίδιο) και συμπληρώνει πως έχει καταδικαστεί για αδικήματα συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση και οπλοκατοχή που αν αφεθεί ελεύθερη μπορεί να ξανακάνει. Από τις μπροστινές θέσεις ακούγονται προβληματισμένα ξεφυσήματα και ψίθυροι που εικάζουν πως δεν πρόκειται για μια καλή εξέλιξη.
Στην αγόρευση της η υπεράσπιση τονίζει πως ο πρώτος και κύριος λόγος που η Ηριάννα Β.Λ. πρέπει να αφεθεί ελεύθερη μέχρι την εκδίκαση της έφεσής της είναι το ότι διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις του άρθρου 497, κάτι που δεν αναφέρθηκε καθόλου από τον εισαγγελέα. Έχει δηλαδή συγκεκριμένη, και γνωστή στις αρχές, διαμονή, δεν έχει κριθεί ένοχη για απόδραση κρατουμένου, δεν έχει τελέσει προπαρασκευαστικές της φυγής της ενέργειες, δεν έχει καταδικαστεί αμετακλήτως για ομοειδή ή μη αδικήματα. «Αναλογίζομαι ποιο θα είναι για το θεσμικό μας σύστημα επαχθέστερο, το να αφεθεί ελεύθερη η Ηριάννα με περιοριστικούς όρους ή μια μικρόψυχη απόρριψη που θα ανακόψει την πορεία της;» συμπληρώνει ο δικηγόρος της, Θεόδωρος Μαντάς, ενώ τονίζει πως η υπεράσπιση δεν έρχεται στο δικαστήριο σαν ικέτης, αλλά ζητά από τη δικαιοσύνη να εφαρμόσει τον νόμο όπως έκανε σε άλλες υποθέσεις – σε οικονομικά εγκλήματα και υποθέσεις ναρκωτικών με βαριές ποινές που έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα.
Παρά την εντολή που είχε δώσει αρχικά η πρόεδρος, η αίθουσα γεμίζει πάλι με όρθιους αλληλέγγυους που περιμένουν να ακούσουν την απόφαση. «Μα φοβούνται να αφήσουν δυο παιδιά σαν αυτά με περιοριστικούς όρους;», αναρωτιέται μια γυναίκα, ενώ η διπλανή της τη ρωτάει αν μπορεί να φωνάξει «Ηριάννα σε θέλουμε εδώ». To Πενταμελές Εφετείο Αθηνών ξανακάθεται απέναντί μας λέγοντας ότι αποφάσισε κατά πλειοψηφία την απόρριψη για αναστολή στην εκτέλεση της ποινής της Ηριάννας Β.Λ. και του Περικλή Μ. Η αίθουσα φωνάζει σύσσωμη «SS, SS μπάτσοι και δικαστές», «Το πάθος για την λευτεριά είναι δυνατότερο απ’ όλα τα κελιά», κάποιοι κλαίνε, μπουκάλια με νερό ρίχνονται προς την πλευρά της άδειας εκείνη την ώρα έδρας και μουδιασμένη, όπως όλοι γύρω μου, γυρίζω να κοιτάξω που είναι εκείνοι οι δύο που άκουσαν ότι θα επιστρέψουν στα κελιά τους. Μόνο που και εκείνοι είχαν ήδη φύγει.
Δεν έτυχε να γνωρίζω προσωπικά ούτε την Ηριάννα Β.Λ. ούτε τον Περικλή Μ. και δεν νομίζω πως είναι απαραίτητο για να παγώσει κάποιος με την χθεσινή απόφαση. Μέχρι εκείνη τη μέρα δε γνώριζα όμως και πως ακούγεται μια χειροπέδα όταν κλείνει δεσμεύοντας το χέρι σου. Φαντάστηκα πως είναι να ελπίζεις ότι δεν θα την ξαναφορέσεις. Πόσο μάλλον όταν νιώθεις προσβεβλημένος όπως είπε η Ηριάννα Β. από μια κατάφωρη αδικία που σου στερεί τα νιάτα και τα όποια σχέδια έχεις δίχως στοιχεία, ενώ εσύ προσπαθείς να αποδείξεις ότι δεν είσαι ελέφαντας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση, πατήστε εδώ.