To Διαβάζω Για Τους Άλλους είναι ένα εθελοντικό μη κερδοσκοπικό δίκτυο που παράγει ακουστικά βιβλία για τους εντυποανάπηρους συνανθρώπους μας. Άνθρωποι με προβλήματα όρασης, με αναπηρίες, αναλφάβητοι, άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας ή ιδιαιτερότητας, αποκτούν ξανά πρόσβαση στη γνώση και στη λογοτεχνία. «Για να ακούνε όλοι με τα μάτια μας και να διαβάζουν με τη φωνή μας!» Ο Θοδωρής Τσάτσος, συνιδρυτής κι αντιπρόεδρος του Διαβάζω Για Τους Άλλους μας μίλησε για το έργο και τα όνειρα αυτής της ξεχωριστής ομάδας.
Πώς γεννήθηκε το Διαβάζω Για Τους Άλλους; Το Διαβάζω Για Τους Άλλους γεννήθηκε ως ιδέα σε μια καφετέρια καθώς μιλάγαμε για λογοτεχνία με την Αργυρώ Σπυριδάκη, ιδρύτρια και πρόεδρο της ομάδας. Πάνω στη συζήτηση, η Αργυρώ συνειδητοποιώντας πόσο λίγα λογοτεχνικά κυρίως βιβλία υπάρχουν σε ακουστική μορφή, σκέφτηκε να δημιουργήσει μια ομάδα εθελοντών που θα ηχογραφεί βιβλία ώστε να εμπλουτιστεί η ακουστική βιβλιοθήκη των τυφλών. Έκανε ένα κάλεσμα στο facebook όπου άμεσα ανταποκρίθηκαν αρκετοί άνθρωποι κι έτσι, τον Ιανουάριο του 2015, δημιουργήθηκε το Διαβάζω Για Τους Άλλους.
Ποιες είναι οι βασικές δράσεις της ομάδας; Αρχικά, έχουμε το κομμάτι των ηχογραφήσεων όπου προσπαθούμε να ηχογραφούμε όσο το δυνατόν περισσότερα λογοτεχνικά , επιστημονικά, σχολικά και γενικού ενδιαφέροντος βιβλία. Από εκεί και πέρα κάνουμε ζωντανές αναγνώσεις σε παιδιά, σε ηλικιωμένους, σε φυλακές , σε νοσοκομεία αλλά και ατομικές αναγνώσεις.
Αυτόν τον καιρό τρέχουμε και τη διαγενεακή ανάγνωση. Πηγαίνουμε σε σχολεία ώστε να ευαισθητοποιηθούν τα παιδιά σε θέματα εντυποαναπηρίας, τυφλότητας κτλ. Όσα παιδιά θέλουν, τα εκπαιδεύουμε για να κάνουν αφηγήσεις παραμυθιών σε κάποιο γηροκομείο. Με αυτόν τον τρόπο φέρνουμε κοντά τις δύο αυτές ηλικιακές ομάδες. Άλλη μια δράση είναι η ανάγνωση στο μετρό. Δύο μέρες το μήνα, οι εθελοντές μας κάνουν ανάγνωση σε κάποιο σταθμό, με σκοπό να ενημερωθεί ο κόσμος για το ποιοί είμαστε και τί κάνουμε.
Πού διατίθενται τα βιβλία που ηχογραφείτε; Υπάρχει μια διαδικτυακή πλατφόρμα η ΑMELib με την οποία συνεργάζονται και πολλές άλλες βιβλιοθήκες. Σε αυτήν την πλατφόρμα έχουν πρόσβαση με κωδικό μόνο πιστοποιημένα εντυποανάπηρα άτομα. Τα ελεύθερα πνευματικών δικαιωμάτων βιβλία διατίθενται ελεύθερα για όλους, στο κανάλι μας στο youtube. Σε ό,τι αφορά τα εκπαιδευτικά ακουστικά βιβλία, όπου συνήθως μας τα έχουν παραγγείλει φοιτητές, τα διαθέτουν οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων.
Οι ιδρυτές της ομάδας «Διαβάζω για τους Άλλους» Αργυρώ Σπυριδάκη και Θοδωρής Τσάτσος.
Πώς μπορεί κάποιος να στηρίξει αυτήν την προσπάθεια ; Μπορεί να γίνει εθελοντής συμπληρώνοντας τη φόρμα που υπάρχει στην ιστοσελίδα μας, επιλέγοντας τις δράσεις στις οποίες θέλει να συμμετέχει ή το οργανωτικό μέρος στο οποίο θα μπορούσε να βοηθήσει. Αφού περάσει από μία επιτροπή και παρακολουθήσει κάποια σεμινάρια και μια μικρή εκπαίδευση, γίνεται πλέον μέλος της ομάδας μας. Από εκεί και πέρα, μπορεί κανείς να μας στηρίξει κάνοντας μια μικρή δωρεά αλλά και επικοινωνώντας το έργο μας σε περισσότερο κόσμο. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό ώστε να μας μάθουν κι άλλοι άνθρωποι που μπορεί να έχουν ανάγκη τη στήριξή μας.
Γιατί είναι τόσο σημαντικό να υπάρχουν βιβλία σε ακουστική μορφή; Η γραφή Braille είναι ξεπερασμένη πια; Σε ένα βαθμό, νομίζω πως ναι, τουλάχιστον η Braille σε χαρτί και γι’ αυτό έχουν ήδη βγει οθόνες Braille. Κοίτα, η Braille είναι ο μόνος τρόπος που έχει ένας τυφλός για να διαβάζει μόνος του. Αυτό έχει πολλά πλεονεκτήματα, μαθαίνεις ορθογραφία, μαθαίνεις ανάγνωση, παίζεις με τις λέξεις. Λόγω χρόνου, όγκου και κόστους όμως, η παραγωγή βιβλίων σε Braille είναι πολύ μικρή και ειδικά στη λογοτεχνία είναι σχεδόν ασήμαντη. Σκέψου ότι μια σελίδα Α4 είναι 3,5 σελίδες στη γραφή Braille. Αυτό είναι ασύμφορο από όποια πλευρά κι αν το δεις και για τους εκδότες αλλά και για τους αναγνώστες. Παρόλα αυτά όμως, η Braille δεν θα καταργηθεί ποτέ κι ούτε πρέπει. Μη ξεxνάμε πως ένας άνθρωπος που δεν είναι εξοικειωμένος με την τεχνολογία, αν του αφαιρέσεις τη Braille, του δημιουργείς άλλη μία αναπηρία.
Στιγμιότυπο από ηχογράφηση.
Το Διαβάζω Για Τους Άλλους θεωρείς πως έχει βοηθήσει να έρθουν πιο κοντά διαφορετικοί άνθρωποι και να κατανοήσουν καλύτερα ο ένας τον άλλον; Αυτό είναι ένα σημαντικό κομμάτι του οράματός μας. Ο καθένας να καταλάβει καταρχάς ποιο είναι το πρόβλημα και μετά να προσπαθήσει να γίνει μέρος της λύσης. Και το σημαντικότερο είναι να το κάνει όχι από οίκτο κι ελεημοσύνη αλλά επειδή αντιλαμβάνεται πως η προσβασιμότητα στη γνώση και στη λογοτεχνία είναι καθολικά δικαιώματα και πως ο διπλανός του θα έπρεπε να έχει τις ίδιες ευκαιρίες που έχει κι ο ίδιος. Διότι δεν είναι μόνο θέμα δυνατοτήτων αλλά και υποδομών. Πρέπει ο καθένας να έχει την ευκαιρία να κάνει αυτό που θέλει και μπορεί. Μπορεί να μην κάνει τίποτα, μπορεί και να γίνει πρωθυπουργός. Δεν έχει σημασία τι θα κάνει, πρέπει να να του δίνεται η ευκαιρία.
Θεωρείς πως αντί να κατανοήσουμε τα πραγματικά προβλήματα, κρυβόμαστε ακόμα πίσω από political correct πρακτικές ; Έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε με σχήματα. Μια κατεξοχήν υποκριτική στάση, ακριβώς επειδή σχηματοποιούμε είναι πως, ναι μεν συναντάς ανθρώπους που θέλουν να βοηθήσουν και που νοιάζονται, έχουν όμως στο μυαλό τους ότι «αυτός δεν είναι σαν κι εμένα, είναι κατώτερος και γι’ αυτό πρέπει εγώ να τον βοηθήσω». Πώς μεταφράζεται μετά αυτό; Ναι , θα βοηθήσουν, θα γίνουν εθελοντές. Θα τον πάρουν όμως τον τυφλό αύριο στη δουλειά τους; Όχι. Θα τον κάνουν γκόμενό τους; Όχι. Θα τον θέλουν για την κόρη τους; Όχι. Κατάλαβες; Αλλά πώς να το ανοίξεις αυτό το θέμα; Ναι, δεν είμαστε ίδιοι, δεν έχουμε τις ίδιες ανάγκες, αλλά είμαστε ίσοι και πρέπει να έχουμε ίσες ευκαιρίες. Το θέμα είναι ότι δεν βλέπουμε τον άνθρωπο, βλέπουμε τον τυφλό, τον ανάπηρο, το μετανάστη. Δεν χρειάζεται όλους τους ανθρώπους να τους ομαδοποιούμε. Δεν έχουν κοινά χαρακτηριστικά όλοι οι άνθρωποι που έχουν ένα κοινό γνώρισμα. Όταν ομαδοποιείς έναν τόσο μεγάλο πληθυσμό διαφορετικών ανθρώπων, το σχήμα που προκύπτει είναι τόσο αδύνατο που θα καταρρεύσει με την πρώτη αφορμή και θα τους πάρει η μπάλα όλους. Κι όπως πρέπει να καταδικάσουμε το σχήμα που τσουβαλιάζει προς τα κάτω, έτσι πρέπει να καταδικάσουμε και το σχήμα που τσουβαλιάζει προς τα πάνω κι αγιοποιεί. Όσο κακό είναι να με βλέπουν εμένα σαν κακομοίρη τόσο κακό είναι να με βλέπουν σαν υπερήρωα. Εγώ δεν θέλω να είμαι τίποτα από τα δύο. Γιατί αυτό τελικά, εμένα μου περιορίζει τις επιλογές μου. Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, δεν με βλέπουν σαν άνθρωπο.
Ποια είναι η σωστή ανάγνωση επομένως; Είναι ο άνθρωπος που παλεύει για να έχει την ευκαιρία να ζήσει μια ζωή που την αγαπάει, που την απολαμβάνει, μια ζωή στην οποία νιώθει χρήσιμος. Όλοι το θέλουν αυτό. Για να το καταφέρεις όμως, χρειάζεται ο δρόμος να μην είναι ναρκοπέδιο, να μην έχει μόνο εμπόδια. Φυσικά και χρειάζομαι τη στήριξη και την αποδοχή και την αγάπη, όπως τη χρειάζονται όμως και τα 7 δισεκατομμύρια του πλανήτη. Και να μπορώ να δώσω χρειάζομαι, όχι μόνο να πάρω.
Ποια είναι τα όνειρα που έχετε για το Διαβάζω Για Τους Άλλους από εδώ και πέρα; Σε αυτήν τη φάση θέλουμε να ολοκληρώσουμε το καινούργιο μας στούντιο, να επεκταθούμε και σε άλλες πόλεις, να συνεργαστούμε με άλλους φορείς που δραστηριοποιούνται κι αυτοί στον τομέα του εθελοντισμού και να βρούμε τρόπο να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά μας για τα επόμενα χρόνια. Το Διαβάζω Για Τους Άλλους επιδιώκουμε να γίνει ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ φορέων και χρηστών, ένας φορέας που θα καταγράφει ανάγκες κι αιτήματα. Το σκεπτικό μας είναι να δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι την κοινωνία που ονειρευόμαστε να ζούμε.
Ο Θοδωρής Τσάτσος είναι ψυχολόγος , συνιδρυτής κι αντιπρόεδρος του Διαβάζω Για Τους Άλλους και μέλος του μουσικού σχήματος «Εκτός Εποχής» όπου ερμηνεύει και γράφει στίχους.
