Είδαμε το «Περιμένοντας τον Γκοντό»

Με το εμβληματικό και πολυπαιγμένο έργο ενός συγγραφέα που αγαπά πολύ ο Γιάννης Κακλέας, εγκαινιάστηκε η θεατρική μου μετα-covid περίοδος: το «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σάμιουελ Μπέκετ, το οποίο, διόλου τυχαία, επέλεξε στο διάστημα της καραντίνας ο Γιάννης Κακλέας και οι συνεργάτες του.

Με προσμονή και ανυπομονησία, φτάσαμε στο Θέατρο Βράχων, στο Βύρωνα, μία μέρα πριν την επίσημη πρεμιέρα, στην προ-παράσταση.

Ήταν τόση η λαχτάρα μας να δούμε θέατρο έπειτα από 4,5 μήνες, που προσπεράσαμε χωρίς πολλή γκρίνια έναν μικρό συνωστισμό στην είσοδο του θεάτρου.

Και μπήκαμε στο χώρο που φιλοξενούνται οι παραστάσεις.

Και στη σκηνή ο Γιάννης Κακλέας με τον Σάκη Μπιρμπίλη ήδη είχαν στήσει το σκοτεινό, άνυδρο, δυστοπικό περιβάλλον του Μπέκετ και των δύο κακόμοιρων που περιμένουν διαρκώς κάποιον που δεν γνωρίζουν, και δεν ακριβώς γιατί τον περιμένουν -τον Γκοντό.

Στη χωμάτινη σκηνή των Βράχων υπήρχαν ένα ξερό δέντρο, δύο βαλίτσες (φυσικά), ένα σαραβαλιασμένο αυτοκίνητο, και μια ψυχρή μεταλλική επιφάνεια στο βάθος, που συνομιλούσε με το έργο, αλλά λειτούργησε και ως κουίντα της παράστασης.

Η παράσταση ξεκίνησε με δύο νέα παιδιά (Άρης Κακλέας, Αγγελική Τρομπούκη) να χορεύουν, να φλερτάρουν, να διασκεδάζουν, μ’ ένα μπουκάλι μπίρα στο χέρι. Και ξαφνικά  αντιλαμβάνονται ότι φτάνουν εκεί δυο περίεργοι τύποι, κουρασμένοι και βαριεστημένοι: ο Βλαδίμηρος (Θανάσης Παπαγεωργίου) και ο Εστραγκόν (Σπύρος Παπαδόπουλος).

Τον δεύτερο τον έχει χτυπήσει το παπούτσι του, φαίνεται πολύ απογοητευμένος και όλο γκρινιάζει. Ο Βλαδίμηρος προσπαθεί να δει τη θετική όψη των πραγμάτων και οι λεκτικές συγκρούσεις με τον Εστραγκόν είναι αναπόφευκτες. Είναι μια βασανιστική και βασανισμένη σχέση, που έχει νοιάξιμο, έχει αποδοχή του ενός από τον άλλον, έχει ανάγκη ο ένας τον άλλον, έχει την πατίνα των πολύχρονων σχέσεων.

Ο Μπέκετ, στο έργο που έγραψε το 1948, βλέποντας πίσω του τι άφησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, έβαλε για κεντρικούς ήρωες σ’ αυτό το συγκλονιστικό κείμενο, δύο ανέστιους, αθώους ανθρώπους, που δεν έχουν τίποτα πια να χάσουν και προσβλέπουν, ελπίζουν σε μια κάποια λύση από κάποιον Γκοντό. Και κάνουν αυτό που γνωρίζουν καλά: περιμένουν. Και δεν σταματούν να πιστεύουν την προσδοκία τους.

Υπάρχει όμως κι ένα άλλο δίδυμο σ’ αυτό το έργο, πολύ διαφορετικό. Είναι ο Πότζο (Άρης Σερβετάλης) και ο Λάκι (Lucky – Ορφέας Αυγουστίδης). Μια σχέση εξουσίας, αναλγησίας, υποταγής,  εξάρτησης και αντίδρασης, μια αποτύπωση της δυστοπίας και της απελπισίας που λίγα χρόνια πριν γραφτεί το κείμενο είχε ζήσει ο πλανήτης. Μια σχέση που χορογραφήθηκε ζηλευτά από τον Άρη Σερβετάλη και την Αγγελική Τρομπούκη και υλοποιήθηκε εξίσου ζηλευτά από τους δύο ηθοποιούς. 

«Ο άνθρωπος φθίνει και συρρικνώνεται» ακούγεται κάποια στιγμή, και σ’ αυτή τη φράση ενυπάρχει η συνειδητοποίηση της ανημπόριας των ανθρώπων. Και οι δύο αυτοί αναπάντεχοι επισκέπτες, ο Πότζο και ο Λάκι, εξαφανίζονται το ίδιο ξαφνικά όπως εμφανίστηκαν, αφήνοντας τον Βλαδίμηρο και τον Εστραγκόν να περιμένουν και να εφευρίσκουν διαρκώς νέα παιχνίδια να διασκεδάσουν την ανία τους: «Πάντα κάτι βρίσκουμε για να ξεγελιόμαστε ότι ζούμε», λένε με απόλυτη αυτογνωσία. Και συνεχίζουν να πηγαίνουν κάθε μέρα στο ίδιο μέρος περιμένοντας. Τον Γκοντό κι ό,τι πιστεύει ο καθένας τους ότι συμβολίζει ή αντιπροσωπεύει.

Ο Γιάννης Κακλέας τολμά πάντα και μας εκπλήσσει συχνότατα. Αυτή τη φορά τόλμησε να κάνει ένα πολύ ιδιαίτερο casting γι’ αυτή την παράσταση. Συνένωσε επί σκηνής τέσσερις διαφορετικές θεατρικές γενιές και σχολές. Και ανά δύο λειτούργησαν άψογα. Παρότι κάποιες στιγμές έμοιαζε να είναι δύο διαφορετικά κομμάτια η παράσταση, κάτι που δεν πιστεύω ότι του ξέφυγε. Δεν του ξεφεύγουν εύκολα πράγματα του Κακλέα. Ήταν φανερό ότι την είχε δουλέψει και την είχε σκεφτεί αυτή την παράσταση, έβαλε τη σφραγίδα του σε πολλές όψεις της (στη μουσική, στα σκηνικά, στις επιλογές των ρόλων, στην κίνηση). Και είχε και το σύμπαν του Μπέκετ ατόφιο. Με τη διαρκή ισορροπία ανάμεσα στις γλυκόπικρες σκέψεις που γεννά το κείμενο, όσες φορές κι αν το δει κανείς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Όσο για τις ερμηνείες;

Τη βαθιά και την αβίαστη εμπειρία του έφερε ο Θανάσης Παπαγεωργίου, πλάθοντας έναν τρυφερό, θυμόσοφο και προστατευτικό Βλαδίμηρο.

Ο Σπύρος Παπαδόπουλος, παρότι σε κάποιες στιγμές δεν μπορούσαμε να προσπεράσουμε την οικεία τηλεοπτική περσόνα που τον ακολουθεί, έδειξε τις θεατρικές του δεξιότητες και συνομίλησε άψογα με τον Βλαδίμηρο του Θανάση Παπαγεωργίου.

Ο Αρης Σερβετάλης, σταθερός συνεργάτης του Κακλέα, έφτιαξε έναν Πότζο απόκοσμο, μισητό, απελπισμένα αλλόκοτο, καθηλωτικά παρανοϊκό.

Και ο Ορφέας Αυγουστίδης, μ’ εκείνο το καθηλωτικό μακιγιάζ που ζωγράφιζε στο πρόσωπο και την έκφρασή του το απόλυτο αδιέξοδο και την ολοκληρωτική παραίτηση, μας εξέπληξε για άλλη μία φορά. Ο Λάκι του έφερε όλο τον πόνο των ανθρώπων που καταπιέζονται, υποδουλώνονται, εξευτελίζονται, ακυρώνονται, που ο Μπέκετ ενσωμάτωσε σ’ αυτόν του τον ήρωα. Ο Ορφέας Αυγουστίδης με τον Λάκι του μετέδωσε σπαρακτικά το αίσθημα της ματαιότητας και του κενού των ανθρώπων που δεν έχουν τίποτα να περιμένουν. Και το ξέρουν καλά.

Ήταν μια παράσταση που πατούσε στέρεα τόσο στη γλώσσα του θεάτρου όσο και στη γλώσσα του Μπέκετ.