Η φετινή συμμετοχή της Ελλάδας στην 66η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης (8-12 Οκτωβρίου) έφερε στο προσκήνιο τον διάχυτο προβληματισμό των ελλήνων εκδοτών σχετικά με τον χαρακτήρα της διοργάνωσης. Από το 1979 την παρουσία της Ελλάδας στην έκθεση της Φρανκφούρτης φρόντιζε το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλιοπωλών. Το σκεπτικό ήταν ότι οι εκδότες, κάτοχοι των πνευματικών (από κοινού με τους συγγραφείς), εκδοτικών, γραμμικών και άλλων δικαιωμάτων των έργων που εκδίδουν θα πρέπει να έχουν την αποκλειστική ευθύνη της διοργάνωσης. Το 2014 τα πράγματα αλλάζουν και το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τα ηνία της συμμετοχής , χωρίς βέβαια την απαιτούμενη εμπειρία στον εκδοτικό χώρο. Εκτιμώντας την κατάσταση, ο Γιώργος Δαρδανός, ιδρυτής και επί 50 χρόνια στο τιμόνι του εκδοτικού οίκου Gutenberg, παρατηρεί ότι η ελληνική βιβλιοπαραγωγή δεν εκπροσωπήθηκε φέτος επαρκώς στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου: «Οι διοργανωτές του ελληνικού περιπτέρου φρόντισαν να υπάρχουν τα βιβλία πολλών Ιδρυμάτων που λειτουργούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Εκτέθηκαν πάρα πολλά παλαιά βιβλία – για ποιον λόγο αλήθεια; Υπήρχαν τέλος, καμία δεκαριά στο σύνολό τους, “τοίχοι” με βιβλία μεμονωμένων εκδοτών οι οποίοι πλήρωσαν για την παρουσία τους στο ελληνικό περίπτερο.»
Αλλά, τι έγιναν τα εκατοντάδες βιβλία της ελληνικής παραγωγής του 2013-14; «Μειώθηκαν σε περίπου 30 τίτλους (!) που απλά γέμιζαν τα ράφια,»απαντά ο κ. Δαρδανός και συνεχίζει «Οι διοργανωτές ζήτησαν από τους Έλληνες εκδότες να στείλουν έναν μόνο τίτλο από τις παρακάτω θεματικές κατηγορίες: Κρατικά βραβεία ελληνικής λογοτεχνίας, μεταφρασμένα ελληνικά βιβλία τριετίας (βιβλία που μεταφράστηκαν ήδη για ποιον λόγο να εκτεθούν; Τιμής ένεκεν;), βιβλία που διακρίθηκαν για τον σχεδιασμό τους και ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα. Η αδικία για την πλειοψηφία των εκδοτών είναι πασιφανής: Αν ένας εκδότης έχει εκδώσει έναν μόνο τίτλο από αυτές τις κατηγορίες, πάει καλά να τον στείλει. Αν έχει εκδώσει 50 ή και 200 τίτλους; Από την άλλη, αν κάποιος εκδότης έχει εκδώσει 200 τίτλους σε άλλες κατηγορίες, πώς θα παρουσίαζε την παραγωγή του στο εξωτερικό; Θα σας αναφέρω μόνο ένα παράδειγμα: Από εμάς (που εκδώσαμε πάνω από 100 τίτλους) ζήτησαν έναν μόνο τίτλο ο οποίος, προφανώς, παράπεσε και δεν υπήρχε στην Έκθεση. Τον τοποθετήσαμε εμείς. Σε τελική ανάλυση, κανένα απολύτως από τα βιβλία των Ελλήνων εκδοτών δεν προτάθηκε προς μετάφραση. Για ποιον λόγο, λοιπόν, βρέθηκαν εκεί;»
Ο κ. Δαρδανός υποστηρίζει ότι η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης δεν είναι «παρά μία παγκόσμια έκθεση πνευματικών δικαιωμάτων» και μέσα από τους κόλπους της θα πρέπει να προωθείται η αγοραπωλησία αυτών των εκδοτικών δικαιωμάτων.
Συμπέρασμα; Η συζήτηση για την προώθηση της σύγχρονης ελληνικής εκδοτικής παραγωγής στο εξωτερικό παραμένει ανοικτή με μεγάλα περιθώρια βελτίωσης και αναθεώρησης των θεσμικών της μέσων εκπροσώπισης.
