Το να περπατάς με την Ελένη Γερασιμίδου στο κέντρο της Αθήνας δεν είναι απλή ιστορία. Ταξιτζήδες σταματάνε και της φωνάζουν να την πάνε όπου θέλει. Γυναίκες την αγκαλιάζουν και της λένε πόσο την αγαπούν, κρατώντας την σφικτά, σχεδόν βουρκωμένες στην αγκαλιά τους . Καταστηματάρχες πετάγονται σαν τα ελατήρια έξω απ’ τα μαγαζιά τους για να τη χαιρετίσουν. Μπαίνουμε σε ένα ελληνικό υποδηματοποιείο στου Ψυρρή και κοιτάζει τα δερμάτινα γυναικεία υποδήματα των 25 και 30 ευρώ. «Δεν μπορούμε ούτε παπούτσια να πάρουμε σήμερα. Πού μας καταντήσαμε!», σχολιάζει.
Κάποιος θα υποθέσει πως έχετε οικονομική άνεση αναλαμβάνοντας το ρίσκο της ενοικίασης για 14 μήνες ενός χώρου που μετατρέψατε σε σκηνή, κυρία Γερασιμίδου. Δεν έχω καμία άνεση. Έχω και χρόνια να δουλέψω στην τηλεόραση, στην οποία έκανα κάποια λεφτουδάκια κι έφτιαξα ένα σπίτι.
Τις οικονομίες σας βάλατε τώρα στο νέο σας θέατρο; Ναι, και χρεώθηκα κιόλας.
Αυτό δεν είναι τρέλα ειδικά σήμερα; Είναι, αλλά πότε ζήσαμε εμείς μικροαστικά και χωρίς κίνδυνο; Πάντα με κίνδυνο ζούμε οι άνθρωποι του θεάτρου, της τέχνης γενικότερα! Εγώ παίρνω σύνταξη. Αλλά αυτή η σύνταξη, που δεν ήταν εξαρχής αυτή που θα έπρεπε να είναι, ολοένα λιγοστεύει. Με αποτέλεσμα να έχω φτάσει στο σημείο να κοιτάζω παντού τις τιμές και να παίρνω το πιο φτηνό. Ό,τι πιο φτηνό υπάρχει. Είπα προχτές στον άνδρα μου «να πάρεις φτηνές ελιές». Κι αυτός τι έκανε; Δεν πήγε να δει ποιες είναι οι πιο φτηνές, αλλά τις ζήτησε από τις κοπέλες. Κι αυτές του βάλανε διάφορα κομματάκια. Καταλαβαίνεις; Φτάσαμε σε τέτοια σημεία! Δεν φτάνουνε πια τα λεφτά μας για τίποτα. Αν σου χαλάσει ένα δόντι δεν πας να το φτιάξεις πια. Μιλάω για βασικά πράγματα. Δεν μπορείς να πάρεις ένα ζευγάρι παπούτσια. Θα λιώσουν αυτά που φοράμε. Είναι πολλά. Σε λίγο μπορεί να μην μπορούμε να πάρουμε ούτε τα φάρμακά μας. Εγώ δεν έχω ιδιωτική περίθαλψη. Κι αυτό που λένε ότι δεν λιγοστεύει η σύνταξη είναι αισχρό ψέμα! Κι όσο υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν υπομονή και λένε «όλα θα αλλαξουν, το καημένο το παιδάκι είναι νέο και προσπαθεί και η κυβέρνησή του το ίδιο», δεν θα αλλάξει το παραμικρό στην κατάσταση αυτή.
«Είναι ένας δύσκολος δρόμος ο Κομμουνισμός, απαιτεί καθημερινό προσωπικό αγώνα, επιμένω σε αυτό»
Γιατί δεν αντιδράει όμως ο κόσμος; Πιστεύω οι άνθρωποι έχουνε ξαφνιαστεί πολύ, γιατί πιστέψανε στο ΣΥΡΙΖΑ. Ψεκασμένοι δεν είναι, πάντως. Οι άνθρωποι έχουνε μείνει άναυδοι. Αυτό καταλαβαίνω. Εδώ και ο Καραμανλής είπε «έξω από το ΝΑΤΟ», ασχέτως του τι έγινε, κι εδώ μας τους φέρνουν και μας τα δικαιολογούνε όλα!
Σε μια Αθήνα με κρίση, με δεκάδες σκηνές, γιατί έπρεπε να δημιουργήσετε κι εσείς ακόμα ένα θέατρο; Εμείς αυτό που θέλαμε ήταν να κάνουμε ένα χώρο δικό μας. Δεν είναι δικός μας βέβαια, τον νοικιάζουμε, αλλά τον φτιάξαμε στην κυριολεξία από την αρχή, γιατί θεωρούμε πως όσο πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για το επάγγελμά μας, τόσο πρέπει να βάλουμε τις δυνάμεις μας και να αγωνιστούμε ολομόναχοι, κόντρα στους καιρούς. Θέλουμε να πούμε και συγκεκριμένα πράγματα, αλλά όλοι οι καλλιτέχνες θέλουνε…
Θέλετε να κάνετε στρατευμένο θέατρο; Ναι, αν και ο όρος «στρατευμένο» είναι πολύ παρεξηγημένος, αλλά πιστεύω είναι σωστός. Στρατευμένο υπέρ των δυνάμεων που πρέπει, γιατί στρατευμένο και μάλιστα πολύ στρατευμένο θέατρο είναι και το άλλο θέατρο, που δεν το παραδέχεται, γιατί είναι στρατευμένο υπέρ της εξουσίας, να το πω έτσι πολύ χοντρά. Δεν ισχύει για όλους, αλλά και ένα αδιάφορο θέατρο, που δεν παίρνει θέση, είναι επίσης στρατευμένο υπέρ της εξουσίας!
Αυτό που λέτε είναι ότι στο δικό σας χώρο θα κάνετε αντεξουσιαστικές δουλειές; Ναι, το πιστεύω αυτό. Ήδη το πρώτο έργο είναι αυτό ακριβώς. Είναι ένα εγχείρημα που κάνω για πρώτη φορά. Θέλοντας να καταθέσω τις απόψεις μου περί τέχνης, όχι φιλολογικά και επιστημονικά, με χιούμορ και όχι αποκλειστικά για την τέχνη, αλλά για όλα τα πράγματα που μας αφορούν και έχουμε να αντιμετωπίσουμε καθημερινά, έγραψα το έργο «Φόρτυ ½ (μύησις)», μια σάτιρα καλοπροαίρετη. Η αφορμή είναι η Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
Έχετε κάτι εναντίον της, κάτι να της προσάψετε; Μου φαίνεται ότι εξυπηρετεί μια τέχνη του τίποτα.
Έχετε δει δουλειές της και το λέτε αυτό; Μέσω youtube. Μου φαίνεται απατεώνισσα, αν και όσα έκανε στην αρχή με τα κόκκαλα θέλανε κάτι να πούνε για τον πόλεμο την πατρίδα της. Αλλά από εκεί και πέρα, πείτε μου, αυτό, που κάθεται για ώρα σε μια καρέκλα και το επανέλαβε και στην Αθήνα τον Μάρτη και το βάζω και στην παράστασή μας, τι είναι;
Δεν πήγατε ούτε στο Μουσείο Μπενάκη να τη δείτε; Δεν ήθελα να χάσω το χρόνο μου. Το λέω κάποια στιγμή και στο έργο. Αυτό που κάνει η Αμπράμοβιτς είναι ένα παιχνίδι που παίζαμε μικροί και το έπαιζα και με τον μπαμπά μου. Καθόμασταν σοβαροί και όποιος γέλαγε έχανε. Ο βλοσυρός είναι ο νικητής και η βλοσυρότητα στην εποχή μας κερδίζει!
Το ερώτημα είναι γιατί στη βασανισμένη Ελλαδα του 2016 ασχολείστε με την Αμπράμοβιτς; Πρώτα πρώτα απασχολούμαι στο έργο με όλα όσα μας ταλαιπωρούν. Η αφορμή είναι η Αμπράμοβιτς. Μάλιστα φοράω και το κόκκινο φόρεμα που φορά κι αυτή, το οποίο φορά και ο Αντώνης Ξένος που κάνει το alter ego μου. Και πού και πού λέω «εδώ ήρθατε να εκπαιδευτείτε, να μάθετε». Γιατί αυτό κάνει η κ.Αμπράμοβιτς. Το ίδιο κάνουν όλοι όσοι μας εκπαιδεύουν να μην αντιδρούμε!
«Πιστεύω οι άνθρωποι έχουνε ξαφνιαστεί πολύ, γιατί πιστέψανε στο ΣΥΡΙΖΑ. Ψεκασμένοι δεν είναι, πάντως. Οι άνθρωποι έχουνε μείνει άναυδοι.»
Το θεατρικό σας είναι δηλαδή το πολιτικό σας μανιφέστο; Κατά κάποιο τρόπο, ναι. Ακούγεται βαρύγδουπο, αλλά είναι μανιφέστο, δεν είναι μπροσούρα.
Αναρωτιέμαι αν η ανάγκη σας για ένα προσωπικό χώρο έκφρασης συνδέεται με ότι δεν είστε πια στη Βουλή. Όχι, καμία σχέση! Και στη Βουλή όταν ήμουνα έπαιζα και στο θέατρο.
Η Βουλή δεν σάς λείπει; Όχι ιδιαίτερα. Γιατί η πολιτική είναι στη ζωή μου από την ώρα που γεννήθηκα. Και δεν μου λείπουν και πολλά πράγματα που γίνονταν εκεί και δεν μου αρέσανε. Εχουν αλλάξει τα πράγματα. Υπάρχει απαξίωση. Δεν παρακολουθώ ομιλίες, αλλά επειδή ενημερώνομαι από το διαδίκτυο, θέλοντας και μη θα πέσω σε δηλώσεις του ενός πολιτικού για τον άλλον, όλο αυτό τον ευτελισμό, και χωρίς να το θέλω μαθαίνω και τι μαγιό φορέσανε οι τάδε κυρίες!
Συμφωνείτε με το νέο νομοσχέδιο για τις τηλεοπτικές άδειες; Δεν έχω καταλάβει τι θέλουνε να πούνε και νομίζω ότι τελικά θα συνεχίσουν να λειτουργούν όλα τα κανάλια κανονικά. Δεν συμφωνώ πάντως με την επίθεση που δέχτηκε ο Βύρωνας Πολύδωρας.
Τον εκτιμάτε; Όχι πολιτικά, αλλά ως άτομο μού βγάζει ένα ήθος.
Στην κυβέρνηση υπάρχουν άτομα που εκτιμάτε; Δεν είναι θέμα προσωπικό. Μπορεί προσωπικά να εκτιμώ κάποιους, αλλά μετέχοντας σε μια τέτοιου είδους κυβέρνηση, πολλά πράγματα χάνονται στο δρόμο.
«Δεν μου αρέσει ο Τσίπρας. Δεν μου άρεσε ποτέ. Και το λέω έτσι ευθέως. Δεν μου αρέσει το βλέμμα του. Εγώ έχω κι αυτό το κακό. Δεν είναι μεταφυσικό. Έχω ένα ένστικτο στο οποίο πρέπει να έχω εμπιστοσύνη, γιατί όποτε δεν το εμπιστεύτηκα, την πάτησα.»
Τι θεωρείτε περισσότερο καταστροφικό από όσα έχει κάνει η συγκεκριμένη κυβέρνηση έως σήμερα; Το χειρότερο και πιο καταστροφικό όλων είναι το ψέμα. Νομίζω ότι ιστορικά δεν έχουμε δει πιο μεγάλο ψέμα, πιο μεγάλη απάτη από αυτή που έγινε στον ελληνικό λαό.
Αναφέρεστε στο Δημοψήφισμα; Σε όλα. Από την αρχή. Για τις κινητοποιήσεις, για την πολύ επαναστατικότητα.
Η Κυβέρνηση ευαγγελιζόταν καταρχάς ότι θα αλλάξει την Ευρώπη. Δεν νομίζω ότι ήθελε να την αλλάξει. Ακόμα και αν ήταν ειλικρινείς οι προθέσεις τους, αυτές αλλάξανε. Η Ευρώπη τούς άλλαξε.
Πιστεύετε δηλαδή ότι ο Τσίπρας μπορεί να είχε στην αρχή καλές προθέσεις; Όχι, δεν το πιστεύω. Ήταν από την αρχή τα πράγματα οργανωμένα.
Έχουμε την χειρότερη κυβέρνηση των τελευταίων δεκαετιών; Δεν μας κατέστρεψε τώρα αυτή. Τα πράγματα είναι πιο βαθιά, έχουν την αρχή και την αιτία τους. Από το ότι μπήκαμε στον ευρωπαϊκό συνασπισμό κι ότι εξακολουθούμε να είμαστε σε ένα Καπιταλισμό που αγριεύει ολοένα.
«Θέλει θυσίες για να είσαι Κομμουνιστής. Αυτό που μια μάνα είχε πει παλιότερα στο γιο της «παιδί μου, τι κόμμα είναι αυτό! Λεφτά δεν παίρνεις, δίνεις λεφτά, και τρως και ξύλο από πάνω», τα λέει όλα. Μην με ρωτήσεις τίποτα άλλο.»
Συμφωνείτε με τον Λαφαζάνη και τον Στρατούλη στο θέμα της δραχμής; Όχι, γιατί δεν είναι το νόμισμα που θα αλλάξει τα πράγματα. Τον Στρατούλη, πάντως, τον συμπαθώ ως άνθρωπο. Είχε έρθει και με είχε δει και στην αντάρτισσα που έκανα του Δημοκρατικού Στρατού. Και τον Λαφαζάνη…
Υπάρχει κάποιος από την κυβέρνηση με τον οποίο έχετε καλή σχέση; Με κανένα.
Με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου; Δεν έχουμε συναντηθεί εκτός Βουλής. Και στη Βουλή όταν χαμογελούσε ήταν υπέροχη.
Όταν δεν χαμογελούσε; Ήταν βασανιστική.
Στις αμερικανικές εκλογές υποστηρίζατε κάποιον; Για μένα είναι το ίδιο και η Χίλαρι και ο Τραμπ. Αλλά το γεγονός ότι προτιμήθηκε ένας ακραίος άνθρωπος -όχι ότι η Χίλαρι είναι καλύτερη- με τρομάζει πάρα πολύ. Αν και οι ενδείξεις και η συσσωρευμένη πείρα, όπως λέω και στο έργο μου, δικαιώνονται καθημερινά. Πότε θα το καταλάβει αυτό ο κόσμος είναι το θέμα!Περιμένουμε και τη Λεπέν στη Γαλλία. Τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά. Ο Τραμπ να αλλάξει προς το καλύτερο τον κόσμο αποκλείεται. Φοβάμαι ότι θα υπάρξει μια περίοδος που θα τα ζήσουμε τα φαινόμενα τύπου Τραμπ, που φέρνει η κρίση του Καπιταλισμού.
Παραμένετε Κομμουνίστρια; Νομίζω, ναι. Τουλάχιστον, το ελπίζω, το προσπαθώ.
Δεν έχετε κλωνιστεί ποτέ; Όχι.
Ο μοναδικός δρόμος είναι ο ορθόδοξος Κομμουνισμός; Ορθόδοξος ή όχι, εγώ τον λέω σκέτο Κομμουνισμό. Πιστεύω πως είναι το μέλλον του κόσμου, πάντα θα είναι.
Γιατί έχουν τότε κατακρημνιστεί τα ποσοστά του ΚΚΕ; Είναι ένας δύσκολος δρόμος ο Κομμουνισμός, απαιτεί καθημερινό προσωπικό αγώνα, επιμένω σε αυτό. Χρειάζεται μόνο να εκλείψει η βλοσυρότητα από κάποια στελέχη μας -εμένα μου αρέσει να λέω τα πράγματα όπως είναι-, να γυρίσουνε στο ήθος των πρώτων Κομμουνιστών και στη μεγάλη καθημερινή διαπάλη.
Σε συζήτηση με τον Παφίλη τού είπα ότι αν αναλάμβανε στη θέση του Κουτσούμπα θα το εκτόξευε το κόμμα. Αυτό εσύ το πιστεύεις! Υπάρχει κόσμος που θεωρεί και τον Δημητράκη πολύ καλό. Τα ποσοστά του κόμματος δεν είναι θέμα προσώπου. Και η Παπαρήγα όταν είχε πρωτοβγεί το τι ρατσιστικά και αντιφεμινιστικά σχόλια άκουσε, δεν λέγεται! Και όταν πια έπαψε να είναι γραμματέας, παρότι καθημερινά είναι ακόμα παντού, όλοι στενοχωρήθηκαν. Ο Θανάσης, πάντως, όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι, είναι φυσικά εξαιρετικός. Το ΚΚ έπεσε στις εκλογές γιατί είναι ένας πολύ δύσκολος δρόμος ο Κομμουνισμός. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να λέγονται Αριστεροί, ενώ θέλουν να είναι όλα λίγο φλου, λίγο εύκολα, λίγο να μην θυσιάζουν τίποτα. Θέλει θυσίες για να είσαι Κομμουνιστής. Αυτό που μια μάνα είχε πει παλιότερα στο γιο της «παιδί μου, τι κόμμα είναι αυτό! Λεφτά δεν παίρνεις, δίνεις λεφτά, και τρως και ξύλο από πάνω», τα λέει όλα. Μην με ρωτήσεις τίποτα άλλο.
Κατεβαίνετε ακόμα στις διαδηλώσεις; Βεβαίως, και θα συνεχίσω να κατεβαίνω, παρόλο που είμαι και φοβιτσιάρα, μην νομίσεις, δηλαδή, ότι είμαι και στην πρώτη τη γραμμή, κάθομαι στις άκρες. Αν δω να γίνεται κάτι, φεύγω με τους άλλους. Δεν έχω φάει δηλαδή ξύλο ποτέ.
Θυμώνετε με τη συνεχιζόμενη, όπως λέτε, κοροϊδία της κυβέρνησης, αλλά η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έβαλε μια συνάδελφό σας υπουργό Πολιτισμού. Υπήρξαν βεβαίως μεγάλες αντιδράσεις για την επιλογή της Λυδίας Κονιόρδου και χλευαστικά σχόλια. Εγώ μια φράση θα πω για όλους αυτούς: «σκατά στα μούτρα τους». Δηλαδή, γιατί όχι η Λυδία; Δεν με νοιάζει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ποιοι είναι υπουργοί. Δεν ξέρω γιατί βάλανε τη Λυδία. Αλλά εγώ προσωπικά έχω πολύ μεγάλο σεβασμό στο ταλέντο και στην προσωπικότητά της. Τώρα, αν με ρωτήσεις γιατί η Λυδία πήγε στο υπουργείο, είναι μια άλλη κουβέντα. Δεν δέχομαι όμως να την λοιδωρούν και να προβάλλουν κάποιες ασκήσεις που κάνει και είναι μέρος της δουλειάς μας. Δεν έχουν κανένα δικαίωμα όλοι αυτοί οι τίποτα, οι άσχετοι -συγγνώμη αν αναφέρομαι και σε κάποιους συναδέλφους σου-, που δεν μένουνε στην ουσία αλλά στα παραλειπόμενα και απαξιώνουν ανθρώπους που μόνο προσφέρανε στη δουλειά τους και στον κόσμο. Δεν αναφέρομαι στο ότι η Λυδία είναι σε μια κυβέρνηση που δεν δέχομαι.
«Ενώ οι γονείς μας δεν μας επέβαλλαν τίποτα, το θέατρο με έναν ωραίο τρόπο μού το επέβαλλε η μαμά μου, που ήταν αγωνίστρια στην ΕΠΟΝ. Δεν ξέρω γιατί.»
Είναι πάντως μια κίνηση της κυβέρνησης που εγκρίνετε. Δεν θα πω εγκρίνω, αλλά θα πω ότι ελπίζουμε σε αυτή την παρουσία, ότι θα βοηθήσει να γιορτάσουμε και όπως πρέπει τα 100 χρόνια του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών.
Η δεύτερη υπουργοποίηση έκπληξη στον ανασχηματισμό, αυτή του Ζουράρι στο υπουργείο Παιδείας, πώς σας φάνηκε; Είναι ένας άνθρωπος που εγώ συμπαθώ ιδιαίτερα, γιατί τον ξέρω χρόνια. Η μαμά μου γνώριζε τον πατέρα και την μάνα του, ήταν αγωνιστές. Αλλά, εντάξει, δεν ελπίζω σε τίποτα ούτε από τους ανθρώπους που συμπαθώ.
Ακούγεται πολύ αφοριστικό. Δεν είναι αυτοί που καθορίζουν την κυβερνητική γραμμή. Ο Ζουράρις ειδικά είναι ένας άνθρωπος suis generis, ο οποίος πάντα θα είναι συμπαθητικός.
Μου μιλήσατε για την κυβέρνηση, αλλά δεν είπατε τη γνώμη σας για τον Αλέξη Τσίπρα. Δεν μου αρέσει. Δεν μου άρεσε ποτέ. Και το λέω έτσι ευθέως. Δεν μου αρέσει το βλέμμα του. Εγώ έχω κι αυτό το κακό. Δεν είναι μεταφυσικό. Έχω ένα ένστικτο στο οποίο πρέπει να έχω εμπιστοσύνη, γιατί όποτε δεν το εμπιστεύτηκα, την πάτησα.
Το βλέμμα του Τσίπρα τι ακριβώς σάς λέει; Αυτό, ότι «εγώ θέλω να γίνω». Και το κατάφερε το παλικάρι, καλή επιτυχία και καλή σταδιοδρομία του εύχομαι, αλλά δυστυχώς αυτό γίνεται στις πλάτες μας.
Αν δεν κάνατε θέατρο είχατε άλλο ταλέντο; Νομίζω, έχω ένα ταλέντο στο γράψιμο. Ηθελα να γίνω δημοσιογράφος, αλλά σε μια δημοσιογραφία διαφορετική απ΄τη σημερινή. Το όνειρό μου θα ήταν να είμαι ένας σπουδαίος συγγραφέας, αλλά είμαι τεμπέλα και μπορώ να γραψω μικρά πραγματάκια.
Πώς καταλήξατε στο θέατρο; Ενώ οι γονείς μας δεν μας επέβαλλαν τίποτα, το θέατρο με έναν ωραίο τρόπο μού το επέβαλλε η μαμά μου, που ήταν αγωνίστρια στην ΕΠΟΝ. Δεν ξέρω γιατί.
Είστε αισιόδοξη ότι τελικά θα τα βγάλετε πέρα στο νέο σας θεατρικό χώρο; Πιστεύω θα είναι μια καλή χρονιά.
Είστε αισιόδοξη φύση; Ναι. Και καμιά φορά που λυγίζω, σηκώνομαι πάλι.
Πέρα από τον Κομμουνισμό, πιστεύετε σε κάτι άλλο; Έχω πει ότι είμαι ορθόδοξη χριστιανή, όχι φανατική και θρήσκα. Προσεύχομαι καμιά φορά. Τώρα σε τι προσεύχομαι, μην με ρωτήσεις!
Σε τι ελπίζετε; Ελπίζω στους δικούς μας αγώνες, στην προσωπική αντίσταση του καθενός μας και στα ΟΧΙ που μπορούμε να πούμε.
Τα οποία δεν θα γίνουν ΝΑΙ; Με καμία δύναμη!
Το έργο της Ελένης Γερασιμίδου «Φόρτυ ½ (μύησις)» παρουσιάζεται Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στο Από Κοινού (Ευπατριδών 4, Κεραμεικός-Γκάζι ), σε σκηνοθεσία Αγγελικής Ξένου, με την ίδια ως Γελένα Γερασίμοβιτς και τον Αντώνη Ξένο.
