Για το τέλος του επετειακού έτους 2023 του Μικρού Ήρωα, οι εκδόσεις Μικρός Ήρως ετοίμασαν κάτι ξεχωριστό, συλλογικό και ελεύθερο σε λογική, ορμώμενοι από την έκθεση που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο με τη συμμετοχή 45 Ελλήνων καλλιτεχνών.
Πρόκειται για δύο επετειακά άλμπουμ περίπου 100 σελίδων το καθένα, όπου δεκαοχτώ καλλιτέχνες δημιουργούν τις δικές τους μικρές αυτοτελείς ιστορίες, χαρίζοντας εντυπωσιακές δημιουργίες που ποικίλουν σεναριακά, αφιερωμένες στα 70 χρόνια του Μικρού Ήρωα.
Στα δύο αυτά άλμπουμ υπάρχουν πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις. Τέσσερις από αυτές παρουσιάζονται μέσα από τις λέξεις των δημιουργών τους, που έβαλαν όλο τους το κέφι και την αγάπη στις ιστορίες και τα σχέδια τους
Βασίλης Γκογκτζιλάς – Σύμβολα
Βασίλης Γκογκτζιλάς, self portrait © Βασίλης Γκογκτζιλάς
Τι είναι για σας αυτή η επέτειος των 70 χρόνων του Μικρού Ήρωα; Δεν ξέρω κατά πόσο έχει σημασία η δική μου άποψη αλλά εφόσον με ρωτάτε θα σας πω! Με αφορμή αυτή την επέτειο, θυμήθηκα τα πολεμικά κόμικς που σχεδίαζα παιδί σε τετράδια και ό,τι άλλο χαρτί υπήρχε τότε! Οι περισσότερες ιστορίες ήταν εμπνευσμένες από ελληνικές ταινίες που πρόβαλλε η τηλεόραση την επέτειο της απελευθέρωσης από τους Γερμανούς! Σχεδίαζα με μαρκαδοράκια. Και, φυσικά, κάθε σελίδα είχε και τις μπλε γραμμές του τετραδίου!
Πόσο αφορά αυτή η εποχή τον συγκεκριμένο ήρωα; Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που τον επικαιροποιούν, που τον κάνουν σύγχρονο; Άρα θεωρούμε πως οι εποχές έχουν αλλάξει; Και αν έχουν αλλάξει, τι καθορίζει αυτήν τη σύγχρονη όπως λέτε εποχή. Επειδή κατά πολύ, δεν με θεωρώ κομμάτι αυτής της σύγχρονης εποχής και ζω κυρίως ως παρατηρητής. Δηλαδή μου αρέσει να παρακολουθώ όσες από τις εξελίξεις φτάνουν στ’ αυτιά μου. Μ’ αρέσει να βλέπω τον κόσμο να περπατάει στον δρόμο. Στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Της πόλης όπου κατοικώ. Στην άνω πόλη αλλά και στα πιο αστικά στενά. Λατρεύω να διακρίνω την ανθρωπιά ακόμα και αν οι άνθρωποι πλέον δεν πολυμιλάνε μεταξύ τους! Μένω με την ελπίδα ότι υπάρχουν καλόκαρδοι και καλοκάγαθοι άνθρωποι που προτιμούν να μένουν σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης της καθημερινότητας. Χωρίς να θέλουν να ακούγονται τόσο όσο ο υπόλοιπος θόρυβος. Κινούν τα νήματα και περιγράφουν πιο ουσιαστικά τις καρδιές και τις ψυχές ακόμα και των υπολοίπων.
Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την δουλειά σας; Δεν βρίσκω τον λόγο να αναλύσω και να θεωρητικοποιήσω την εργασία μου. Πιστεύω πως το σχέδιο -είτε σε αφηγηματική μορφή με αλληλουχία εικόνων, είτε όχι- είναι μια πνευματική εργασία αλλά και μια τεχνική αναζήτηση που απαιτεί χρόνο και πολύ μεράκι για να πραγματοποιηθεί. Και φυσικά δεν έχει όριο. Οι ποιότητες που την καθορίζουν είναι αρκετά συγκεκριμένες από τις αξίες των τεχνών. Από εκεί και μετά, το πώς την αντιλαμβάνονται οι θεατές (αναγνώστες μιας εικόνας) εξαρτάται από παρά πολλούς παράγοντες. Όπως και η άποψη των θεωρητικών του χώρου αλλά και όποια άλλη κριτική άλλωστε.
Τι είναι αυτό που ανακαλύψατε και ίσως θα κουβαλάτε σαν δώρο από αυτήν την εργασία σας; Είναι μια συνεργασία. Δεν μιλώ για το σενάριο και το σχέδιο στον πρώτο τόμο όπως τυπώθηκε, της οποίας έγραψα το σενάριο και δημιούργησα τα σχέδια. Χάρηκα που συνεργάστηκα με τον Λεωκράτη Ανεμοδουρά. Είναι ευχαρίστηση και ικανοποίηση να συνεργάζεσαι αρμονικά με όμορφους ανθρώπους.
Αν σας ζητούσα να διαλέξετε τις τρεις πιο αγαπημένες σας δουλειές, ποιες θα ήταν αυτές; Η εργασία στο σχέδιο είναι ένας δρόμος με τόσες πολλές κατευθύνσεις αλλά και παράδρομους και αμέτρητους προορισμούς. Έχει τόσο πολύ ενδιαφέρον και ενθουσιασμό να βλέπω προς τα εμπρός. Είναι ένα ωραίο ταξίδι! Ένα πανέμορφο χάσιμο! Εσείς από τις εργασίες μου ποια θα ξεχωρίζατε;
Μάνος Λαγουβάρδος – Ο Μικρός, Μικρός Ήρως
Τι είναι για σας αυτή η επέτειος των 70 χρόνων του Μικρού Ήρωα; Αν και δεν έζησα τον Μικρό Ήρωα μεγαλώνοντας όπως οι γονείς μου, αναγνωρίζω τους χαρακτήρες και το έργο του περιοδικού. Είναι μια πολύ σημαντική επέτειος και ελπίζω να επαναληφθεί ξανά.
Πόσο αφορά αυτή εποχή τον συγκεκριμένο ήρωα; Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που τον επικαιροποιούν, που τον κάνουν σύγχρονο; Υπάρχει μεγάλη νοσταλγία για τα παλιά και η ανάγκη να επιστρέψουμε σε πιο απλές εποχές, νομίζω. Πέρα από το ότι ο ήρωας αποτελεί ένα ιστορικό στοιχείο για την ελληνική σκηνή κόμικς, είναι ταυτόχρονα οικείος και αγαπητός διαχρονικά.
Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την δουλειά σας; Δυστυχώς ή ευτυχώς, όλοι έχουμε επιρροές, και στα σχέδια και την αφήγηση που χρησιμοποιώ στα κόμικς που φτιάχνω αυτό είναι εμφανές. Τα ιαπωνικά μάνγκα και η τεχνοτροπία τους είναι κάτι που με μάγεψε από νωρίς. Προσπάθησα ωστόσο να το φέρω στα μέτρα του και να κάνω μια συγχώνευση ελληνικού και ξένου – τόσο για να φαίνεται μοντέρνο όσο και νοσταλγικό. Ελπίζω να το πέτυχα.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντήσατε σε αυτή τη συμμετοχή; Αν και αρχικά είχα αμφιβολίες, δεν ήθελα να πατήσω ακριβώς στα χνάρια των παλιότερων ιστοριών. Οπότε προσπάθησα να βρω μια νέα ιδέα που να είναι ταυτόχρονα οικεία και νοσταλγική – κάτι που να κάνει τους αναγνώστες πάλι παιδιά. Έτσι προέκυψε η ιστορία με τον «πόλεμο» των παιδιών στο άλσος.
Τι είναι αυτό που ανακαλύψατε και ίσως θα κουβαλάτε σαν δώρο από αυτή την εργασία σας: Χαίρομαι ιδιαιτέρως που συμμετείχα σε αυτήν την ανθολογία —ήταν τιμή μου. Οι γονείς μου διάβασαν τα νέα κόμικς και χάρηκαν πολύ που ξαναείδαν τον παλιό Μικρό Ήρωα να ξαναζωντανεύει.
Αν σας ζητούσα να διαλέξετε τις τρεις πιο αγαπημένες σας δουλειές, ποιες θα ήταν αυτές; Το κόμικ Galaxia από τις εκδόσεις Comicworld, και οι αυτοεκδόσεις The Teenies! και Alter–U εναντίον Νόνικας.
Θανάσης Πετρόπουλος – Η Μαύρη Κουκούλα
Τι είναι για σας αυτή η επέτειος των 70 χρόνων του Μικρού Ήρωα; Η επέτειος αυτή για εμένα είναι σαν ένα όμορφο ψηφιδωτό που αποτελείται από σχεδόν τέσσερις γενιές αναγνωστών. Ένας ήρωας που μεγάλωσε παρέα με τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τους μπαμπάδες και τις μανάδες μας και μετά από όλα αυτά τα χρόνια είναι ακόμη εδώ να κάνει παρέα με τις περιπέτειές του σε εμάς και —γιατί όχι— και στα δικά μας παιδιά.
Πόσο αφορά αυτή εποχή τον συγκεκριμένο ήρωα; Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που τον επικαιροποιούν, που τον κάνουν σύγχρονο; Όπως λέει πολύ εύστοχα και ο Λουκιανός Κηλαηδόνης στο τραγούδι του για τον Μικρό Ήρωα «…κι όσο υπάρχουνε στη γη κατακτητές..» ο ήρωας αυτός με την παρέα του δεν θα ξεκουράζεται ποτέ. Οι εποχές αλλάζουν αλλά δυστυχώς οι Ναζί και οι φασίστες που πολεμούσε ο Γιώργος Θαλάσσης, η Κατερίνα και ο Σπίθας του ’40 έχουν επιβιώσει μέσω των ιδεολογικών τους απογόνων στο σήμερα και αυτό κάνει την πάλη εναντίον τους πιο επίκαιρη από ποτέ. Ο Αγώνας ενάντια στον φασισμό δεν σταμάτησε και κάνει τον Μικρό Ήρωα και την παρέα του ακόμα επίκαιρο και σύγχρονο.
Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την δουλειά σας; Θα του έλεγα να διαβάσει κάποιο από τα κόμικς και τις ιστορίες μου για να πάρει μια γεύση και να αποφασίσει από μόνος του. Δεν μπορώ να περιγράψω τα χαρακτηριστικά της δουλειάς μου καλύτερα από έναν αναγνώστη. Το μόνο που μπορώ ίσως να πω είναι ότι προσπαθώ να δημιουργώ κόμικς που θα ήθελα πρώτα απ’όλα ο ίδιος να διαβάσω. Πάντα πρώτο μου μέλημα είναι να διηγηθώ μια ωραία ιστορία -με μια δόση χιούμορ- και να εμβαθύνω όσο μπορώ στους χαρακτήρες.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντήσατε σε αυτήν τη συμμετοχή; Η μεγάλη δυσκολία και πρόκληση που συνάντησα με τη συμμετοχή μου στην έκδοση για τα 70 χρόνια του Μικρού Ήρωα ήταν πώς θα μπορούσα να διηγηθώ μια ιστορία με χαρακτήρες που όχι μόνο δεν είναι δικά μου δημιουργήματα αλλά είναι τόσο εμβληματικοί —υπάρχουν εδώ και 70 χρόνια— έχουν μεγαλώσει γενιές και κουβαλάνε ένα τεράστιο ιστορικό βάρος. Είναι περίπου σαν να είσαι ένας Γάλλος δημιουργός και να σου ζητήσουν να γράψεις μια ιστορία με τον Αστερίξ ή τον Μικρό Νικόλα. Είναι μεγάλο το βάρος και ίσως η ευθύνη απέναντι σε τόσο αγαπημένους χαρακτήρες. Όταν κατάφερα να ξεκλειδώσω το κομμάτι της ιστορίας το οποίο νιώθω ότι συνομιλεί με τα δικά μου βιώματα σε σχέση με τον Μικρό Ήρωα και το τί αυτός αντιπροσωπεύει, τότε ήταν που όλα πήραν μια ξεκάθαρη μορφή και βρήκαν τον δρόμο τους προς το χαρτί.
Τι είναι αυτό που ανακαλύψατε και ίσως θα κουβαλάτε σαν δώρο από αυτήν την εργασία σας: Ήταν ένα πολύ όμορφο δημιουργικό ταξίδι μέσα από πολύ σκοτεινά μονοπάτια και από τέτοια ταξίδια έχεις πολλά να κρατήσεις. Ανακάλυψα ότι από τον Μικρό Ήρωα ξεκινά μια λεπτή κλωστή που με συνδέει και εμένα με την Αθήνα της Κατοχής, στη συνέχεια με την Αθήνα του ‘50 και του ‘60 που μεγάλωσε ο πατέρας μου (ο οποίος λάτρευε τον Μικρό Ήρωα) και φτάνει μέχρι την Αθήνα που μεγάλωσα εγώ. Θα κουβαλάω σαν δώρο την ευκαιρία και την τιμή που μου δόθηκε από τον Λεωκράτη Ανεμοδουρά να κάνω αυτήν τη διαδρομή και να ξανασυναντήσω για λίγο και τον πατέρα μου ο οποίος εάν ζούσε και του έλεγα ότι θα σχεδιάσω μια ιστορία του Μικρού Ήρωα θα είχε τρελαθεί από τη χαρά του.
Αν σας ζητούσα να διαλέξετε (αν μπορούσατε) τις τρεις πιο αγαπημένες σας δουλειές, ποιες θα ήταν αυτές; Το κόμικς Καμμένα Βούρλα θα έχει πάντα μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου καθώς μιλά για τη φιλία και το αναπόφευκτο πέρασμα του χρόνου —θέματα που με απασχολούν πολύ όχι μόνο σαν δημιουργό αλλά κυρίως ως άνθρωπο. Επίσης, η σειρά κόμικς Μυστήρια Πράματα, ένα φολκλόρ κόμικς βουκολικού τρόμου το οποίο ήθελα να κάνω από τότε που ήμουν στο Γυμνάσιο και συνεχίζεται από το 2019 έως και σήμερα. Μπορείτε να τα βρείτε όλα από τις εκδόσεις Jemma Press.
Γιάννης Ρουμπούλιας – Επιχείρησις: Uberbot
Γιάννης Ρουμπούλιας, self portrait © Γιάννης Ρουμπούλιας
Τι είναι για σας αυτή η επέτειος των 70 χρόνων του Μικρού Ήρωα; Ασφαλώς σηματοδοτεί μια σημαντική επέτειο για μια τόσο ιστορική σειρά όπως ο Μικρός Ήρωας η οποία μεγάλωσε τους παππούδες και τους πατεράδες των σημερινών νεαρότερων γενεών. Δεν πρόκειται απλώς για ένα παιδικό ανάγνωσμα μα, τουλάχιστον για μένα, ένα σημαντικό έργο πολιτιστικής κληρονομίας στο σύνολό του. Ελπίζω να συνεχίσει να ψυχαγωγεί ακόμη περισσότερες γενιές και στο μέλλον.
Πόσο αφορά αυτή εποχή τον συγκεκριμένο ήρωα; Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που τον επικαιροποιούν, που τον κάνουν σύγχρονο; Ο Μικρός Ήρωας πάντα είχε ως βασικό θέμα του την θαρραλέα αντίσταση των νέων που ποτέ δε χάνουν την ελπίδα τους απέναντι σε έναν πανίσχυρο καταπιεστή. Πιστεύω πως, δυστυχώς, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αυτή η συνθήκη δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται στην επικαιρότητα ως κάτι ασύμβατο με τη σύγχρονη δυτική κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε και λειτουργούμε. Όπως και τότε με τους ναζί κατακτητές έτσι και τώρα ο Γιώργος Θαλάσσης και οι φίλοι του θα ήταν πανέτοιμοι να τα βάλουν με πολεμοκάπηλες, αυταρχικές κυβερνήσεις, με ακροδεξιές, φιλοναζιστικές ομάδες, ακόμη και με φονταμενταλιστικές παρακρατικές ομάδες. Με λίγα λόγια θα πολεμούσε οποτεδήποτε κι οπουδήποτε τον είχαν ανάγκη όσοι υποφέρουν από τους καταπιεστές τους.
Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την δουλειά σας; Μου αρέσει πάρα πολύ η δυναμική αφήγηση και η δράση, χωρίς ωστόσο να παραλείπω την ουσία και να επιδιώκω τις ενδιαφέρουσες σχέσεις μεταξύ των χαρακτήρων που σχεδιάζω. Η μελέτη αγαπημένων μου καλλιτεχνών όπως ο John Buscema, o Claudio Castellini, o Kentaro Miura κ.α. από την αρχή της ενασχόλησης μου με τα κόμικς, βοήθησε στο να αναπτύξω καλύτερα αυτά τα στοιχεία.
Ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία που συναντήσατε σε αυτή τη συμμετοχή; Ειλικρινά πέρασα τόσο όμορφα δημιουργώντας αυτές τις δέκα σελίδες για τον Μικρό Ήρωα που το μόνο που με δυσκόλεψε ήταν ένα καθαρά τεχνικό θέμα μόνο: Το να περάσω τις φούσκες με τους διαλόγους από τετραχρωμία σε καθαρό μαύρο χρώμα. Εδώ που τα λέμε, ούτε αυτό ήταν κάτι ιδιαίτερα δύσκολο, αλλά ήταν το μόνο που μπορώ να σκεφτώ. Όλα καλά.
Τι είναι αυτό που ανακαλύψατε και ίσως θα κουβαλάτε σαν δώρο από αυτή την εργασία σας: Η συνεργασία μου με τον Λεωκράτη Ανεμοδουρά. Τον συμπαθώ και τον εκτιμώ πολύ ως άνθρωπο και ως εκδότη και πιστεύω πως έχει πολλά να προσφέρει στην ελληνική σκηνή κόμικς στο μέλλον. Ελπίζω αυτή να μην είναι η τελευταία μας συνεργασία.
Αν σας ζητούσα να διαλέξετε τις τρεις πιο αγαπημένες σας δουλειές, ποιες θα ήταν αυτές; Σίγουρα στην κορυφή θα έβαζα τη νέα μου σειρά γκράφικ νόβελ Μυθομάχος (εκδόσεις Nerdula Creative Lab) όπου σε συνεργασία με τον Χάρη Γιουλάτο εξιστορούμε τις περιπέτειες του Αριστόμαχου, ενός αθάνατου μυθικού ήρωα, στο πέρασμα του χρόνου. Έπειτα, μια δουλειά που θα μείνει για πάντα στην καρδιά μου είναι η συνεργασία μου με τον Αβραάμ Κάουα για την τριλογία τρόμου Νύφες του Δράκουλα (εκδόσεις Jemma Press) , όπου αφηγούμαστε την ιστορία τριών γυναικών που έπεσαν στα δίχτυα του φοβερού άρχοντα του σκότους, μέσα από τη δική τους, φεμινιστική ματιά. Τέλος, η πρώτη σειρά κόμικς φαντασίας με την οποία ξεκίνησε η καριέρα μου και μου έφερε πολλά σημαντικά βραβεία, Τα Χρονικά του Δρακοφοίνικα (εκδόσεις Ψυχής τα Λαμπυρίσματα, Jemma Press και Nerdula Creative Lab στο προσεχές μέλλον).
