Στιγμιότυπο από προπαγανδιστικό βίντεο του Ισλαμικού Κράτους
Το κύριο θέμα στους σημερινούς New York Times ήταν η ομιλία του προέδρου Ομπάμα όπου εξήγγειλε τη νέα στρατηγική που θα ακολουθήσει ενάντια στους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Ένα αφιέρωμα στην 11η Σεπτεμβρίου βρισκόταν στο κάτω μέρος της σελίδας, λιγότερο εκτενές από προηγούμενα χρόνια. Το τραύμα από το πιο επιτυχημένο τρομοκρατικό χτύπημα περνά σιγά σιγά σε μία θέση στην ιστορία και η ζωή συνεχίζεται. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός που κατά την προηγούμενη δεκαετία τον είχαμε συνδέσει κυρίως με τρομοκρατικά χτυπήματα σε δυτικά κράτη δείχνει να αλλάζει μορφή και να προσπαθεί να εδραιωθεί σε κρατικά μορφώματα όπως το Ισλαμικό Κράτος που έχει αναπτυχθεί σε εδάφη του Ιράκ και της Συρίας. Η αναδίπλωση αυτή των φονταμενταλιστών έχει προς το παρόν σημειώσει μεγαλύτερη επιτυχία απ’ ότι οι επιθέσεις κατά της Δύσης. Οι αριθμοί των πρόθυμων να πολεμήσουν για τη δόξα του Αλλάχ έχουν αυξηθεί τρομακτικά ύστερα από την πρόσφατη εκστρατεία στο έδαφος του Ιράκ, το ίδιο και οι οικονομικοί πόροι που έχουν πλέον στη διάθεσή τους. Από τη Ράκκα της Συρίας, άτυπη πρωτεύουσα του «Χαλιφάτου», προχωρά η οργάνωση ενός κράτους με δομές που υπακούν στις επιταγές του ισλαμικού νόμου ή Σαρία. Πάρα τους αποκεφαλισμούς των δύο δυτικών δημοσιογράφων που είχαν υπό την κράτησή τους, οι ισλαμιστές δε δείχνουν κάποια σημαντική διάθεση για επιθέσεις εναντίον της Δύσης. Άλλωστε το πρώτο τέτοιο φονταμενταλιστικό κράτος, το Εμιράτο του Αφγανιστάν υπό τους Ταλιμπάν, διαλύθηκε ακριβώς επειδή επέτρεψε να οργανωθούν τέτοιες επιθέσεις από το έδαφός του.
Το κατά πόσο για την κατάσταση στη σημερινή Μέση Ανατολή ευθύνεται η εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ είναι μία αδιέξοδη συζήτηση και στην καλύτερη περίπτωση μία άσκηση στην εναλλακτική ιστορία. Στην χειρότερη, εντάσσεται στην κοσμοθεωρία που θέλει όλα τα κακά του κόσμου να οφείλονται στην εκάστοτε μεγάλη δύναμη. Γιατί μπορεί το χτύπημα στη σφηκοφωλιά που αποδείχθηκε ότι ήταν το Ιράκ, να έδωσε μεγαλύτερη ελευθερία δράσης σε αυτά τα στοιχεία, αλλά από την άλλη, ήταν η διχαστική πολιτική που ακολούθησε ο πρώην ιρακινός πρωθυπουργός Αλ-Μαλίκι, από τη στιγμή που αποχώρησαν οι Αμερικανοί, που προετοίμασε το έδαφος για τους Ισλαμιστές. Άλλωστε, στην πρώτη φάση της Αραβικής Άνοιξης, υπήρχε η τάση να εμφανίζεται ως δικαιωμένη η πολιτική του Τζωρτζ Μπους, που πρόσφερε στους Άραβες τη δυνατότητα να φανταστούν τις χώρες τους οργανωμένες ως δημοκρατικές κοινωνίες.
Τελικά, η σημαντικότερη επίδραση της 11ης Σεπτεμβρίου για τους περισσότερους κατοίκους του δυτικού κόσμου ήταν αυτή: μας ανάγκασε να κοιτάξουμε πέρα από την περιοχή μας, πέρα από τη στενή οπτική που ήθελε τον υπόλοιπο κόσμο να βρίσκεται σε μία αναπόδραστη πορεία προς τον εκσυγχρονισμό με δυτικούς όρους, ήτοι προς φιλελεύθερες και καπιταλιστικές κοινωνίες. Τα κράτη της Μέσης Ανατολής, οργανωμένα κατά αυταρχικό τρόπο, με ραγδαία αυξανόμενα πληθυσμό και λιγοστές δομές κοινωνίας των πολιτών, κατά πάσα πιθανότητα θα εμφάνιζαν διαλυτικές τάσεις κάποια στιγμή στο μέλλον. Η αντίδραση προς την τρομοκρατική επίθεση στους δίδυμους πύργους λειτούργησε ως καταλύτης μιας τέτοιας εξέλιξης. Σε όλες τις χώρες της Αραβικής Άνοιξης, η θρησκεία ήταν ο μοναδικός πυλώνας γύρω από τον οποίο θα μπορούσε να αναπτυχθεί μία δημοκρατική αντίσταση χωρίς να οδηγηθούμε στον κατακερματισμό της κοινωνίας σε φυλετικά φέουδα. Δυστυχώς, τα ακραία στοιχεία του πολιτικού Ισλάμ αποδείχθηκαν τα πιο ανθεκτικά στη διαμάχη που ακολούθησε στη Συρία. Και μόνο η έκταση που ελέγχει το Ισλαμικό Κράτος προκαλεί δέος. Υπ’ αυτή την έννοια ο πιο διορατικός άνθρωπος στην όλη ιστορία ήταν ο Οσάμα μπιν Λάντεν.
