Στις αρχές της Μεταπολίτευσης οι απογοητευμένοι σκληροπυρηνικοί δεξιοί που έβλεπαν το νεοπαγές κόμμα της ΝΔ να νερώνει υπερβολικά το κρασί της ΕΡΕ φώναζαν «τον Φλωράκη στο Γουδί, δίπλα στον Καραμανλή». Ήταν μια γκροτέσκα έκφραση απογοήτευσης για τις εκσυγχρονιστικές πρωτοβουλίες του τελευταίου των Εθναρχών, αυτό το πηχτό μίσος της απογοήτευσης για κάποιον που δεν περίμενες να φερθεί έτσι μπαμπέσικα. Άραγε ένιωσαν κάπως έτσι αυτοί που η μοίρα όρισε να φυλάσσουν τις Φιλελεύθερες Θερμοπύλες ακούγοντας τις (προεκλογικές;) εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη, νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, στο Ινστιτούτο Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής».
Καθόλου τυχαία η επιλογή του τόπου των εξαγγελιών, αφού αν κάποιος αναζητά δεξιό ακροατήριο για κοινωνικό κράτος στον ναό του Καραμανλισμού πρέπει να πάει. Εκεί λοιπόν ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης όρισε σε γενικές γραμμές το όραμά του για το κοινωνικό κράτος. Ξεκίνησε με την προειδοποίηση ότι παραμένει φιλελεύθερος, για να μην τρομάξει όσους τον προτίμησαν έναντι του καραμανλικού Μεϊμαράκη, αλλά ελάχιστα φιλελεύθερα ήταν όσα ακολούθησαν. Υπερασπίστηκε την ιδέα του κοινωνικού κράτους ως κάτι αμιγώς ευρωπαϊκό που γεννήθηκε από τις στάχτες που άφησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κι αυτό είναι αληθές, αν και πολλοί λένε ότι ήταν και μια παραχώρηση στην ευρωπαϊκή εργατική τάξη για να μην κάνει τα γλυκά μάτια στην άλλη πλευρά του σιδηρούν παραπετάσματος. Άλλωστε όχι τυχαία το ξήλωμα των κοινωνικών παροχών συνέπεσε χρονικά με την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.
Τα βασικά σημεία των εξαγγελιών Μητσοτάκη ήταν η διεύρυνση της βάσης των δικαιούχων επιδόματος ανεργίας, η εξασφάλιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και η δανειοδότηση για μικρές επιχειρήσεις. Ωραία όλα αυτά, και μάλιστα χωρίς κάποιο αντισταθμιστικό κούρεμα παροχών. με το κόστος τους να ξεπερνά ελαφρά το 1 δις €. Αν σκεφτούμε ότι τις προάλλες ο Γιάνης παρουσιάζοντας το πρόγραμμα του δικού του κόμματός είπε περίπου τα ίδια (+ κάποια φιλελεύθερα) μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι όσα πρότεινε ο Κυριάκος ήταν αρκετά «αριστερά». Σαφώς πιο αριστερά, τέλος πάντων, από όσα νομοθετεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Προς επίρρωση της εκτίμησης δεν άργησαν να ακουστούν οι φιλελεύθερες φωνές, εντός κι εκτός ΝΔ, που δεν χάνουν ευκαιρία να μας θυμίζουν το τεράστιο κόστος των μονιμοποιήσεων Παυλόπουλου και πολλών άλλων πεπραγμένων της πενταετίας Καραμανλή.
Τα βασικά σημεία των εξαγγελιών Μητσοτάκη ήταν η διεύρυνση της βάσης των δικαιούχων επιδόματος ανεργίας, η εξασφάλιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος και η δανειοδότηση για μικρές επιχειρήσεις.
Σε εχθρούς και φίλους εύλογα γεννάται αρχικά ένα γιατί και σε δεύτερο βαθμό μια ερώτηση: θα αποδειχθεί σωστή ή όχι αυτή η στροφή;
Η απάντηση στο γιατί είναι μάλλον εύκολη, γιατί αυτό θέλει το εκλογικό σώμα στην πλειοψηφία του και γιατί υπάρχουν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες τις οποίες θέλει κάτω από τις φτερούγες της η μεγάλη φιλελεύθερη παράταξη. Κάθε φορά που η ΝΔ είναι στην αντιπολίτευση το πρώτο μισό του χρόνου το περνά μπετονάροντας τη συντηρητική της βάση και το δεύτερο μισό κάνοντας ανοίγματα στο κέντρο και λίγο παραπέρα. Ο Κυριάκος πέρασε με επιτυχία τις «πατριωτικές» συμπληγάδες απορρίπτοντας όλη την κοινωνικά φιλελεύθερη ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ (νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια καθώς και, όπως όλα δείχνουν, ανάδοχη) συν το Μακεδονικό. Το μπετονάρισμα αποδείχτηκε πετυχημένο, κανένα πολιτικό σχήμα στα δεξιά της ΝΔ, πλην Χρυσής Αυγής που είναι άλλη υπόθεση, δεν περπάτησε. Ούτε το ΛΑΟΣ κατάφερε να νεκραναστηθεί, ούτε η Νέα Δεξιά του Φαήλου Κρανιδιώτη δείχνει ικανή να σαγηνεύσει τη σαμαρική βάση της ΝΔ, ούτε ο Θάνος Τζήμερος καταφέρνει να κάνει καριέρα εκτός facebook. Μπορεί να ήρθε σε ρήξη με το φιλελεύθερο προφίλ του αλλά αυτό ελάχιστα του κόστισε σε πολιτικό κεφάλαιο. Ένα σημαντικό κομμάτι της ΝΔ θα ήθελε να τα είχε ψηφίσει, αλλά το κομμάτι που δεν ήθελε ήταν σαφώς μεγαλύτερο. Και κάτι ακόμα, το κομμάτι αυτό της ΝΔ που θα ήθελε να δει τον Κυριάκο να υπερψηφίζει έχει διαβεί τον φιλελέφτ του Ρουβίκωνα αφήνοντας πίσω Ποτάμι, ΓΑΠ και λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις. Τα έχει ζυγίσει κι έχει αποφανθεί ότι θα ανεχτεί και μερικά πατριωτικοχριστιανικά φάλτσα από τη ΝΔ προκειμένου να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Μπαίνοντας στο δεύτερο μισό της αντιπολιτευτικής θητείας, ξεκινάει η προσπάθεια προσεταιρισμού του κέντρου (ή των αστέγων ΠΑΣΟΚων αν θέλετε). Τα ποιοτικά ευρήματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων το δείχνουν ξεκάθαρα: το μεγαλύτερο ποσοστό αναποφάσιστων προέρχεται από τους απογοητευμένους του αποσυσπειρωμένου ΣΥΡΙΖΑ, απογοητευμένοι όχι γιατί μετάνιωσαν για τους λόγους για τους οποίους έδωσαν την ευκαιρία για την πρώτη (άντε και δεύτερη) φορά αριστερά, αλλά γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ επέμεινε στη γνωστή συνταγή λιτότητας. Όσο κι αν προσπάθησε η επικοινωνιακή μηχανή της ΝΔ η «αόρατος χειρ» της αγοράς δεν έφερε την επιφοίτηση στο εκλογικό σώμα και οι πολιτικές αναδιανομής του πλούτου παραμένουν δημοφιλέστατες. Μια άλλη δεξαμενή ψηφοφόρων που έχει στο στόχαστρο της η ΝΔ είναι και όσοι επιμένουν να δηλώνουν κεντρώοι/κεντροαριστεροί (aka Ποτάμι – ΓΑΠικοί) που νιώθουν να συνθλίβονται στις μυλόπετρες του νέου δικομματισμού. Η εντυπωσιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ στο κέντρο και τον ρεαλισμό, οι μεταρρυθμίσεις που περνούν αναίμακτα και τα εύσημα από τον Γιούνκερ κάνουν ολοένα και πιο γοητευτικό το σενάριο της προσχώρησης στο κόμμα της κάποτε ριζοσπαστικής αριστεράς. Κι αν νομίζετε ότι τα ποσοστά του Ποταμιού δεν δικαιολογούν τέτοια καμπάνια θυμηθείτε ότι η φιλελεύθερη καμπάνια του Κυριάκου στις εσωκομματικές είχε σαν στόχο τα πολύ μικρότερα κοινά των αμιγώς φιλελεύθερων πολιτικών σχηματισμών.
Κανένα πολιτικό σχήμα στα δεξιά της ΝΔ, πλην Χρυσής Αυγής, δεν περπάτησε. Ούτε το ΛΑΟΣ κατάφερε να νεκραναστηθεί, ούτε η Νέα Δεξιά του Φαήλου Κρανιδιώτη δείχνει ικανή να σαγηνεύσει τη σαμαρική βάση της ΝΔ, ούτε ο Θάνος Τζήμερος καταφέρνει να κάνει καριέρα εκτός facebook.
Ο Τσίπρας κέρδισε τις εκλογές του Σεπτέμβρη του ‘15 θέτοντας κυνικά το εξής δίλημμα στο κρίσιμο ποσοστό που φαινόταν απογοητευμένο κι αναποφάσιστο: η μνημονιακή λιτότητα είναι γεγονός, με εμένα ίσως και να μην είναι τόσο άγρια κι αν δεν τα καταφέρω δεν χάσαμε και τίποτα (σε όλες τις προηγούμενες λέξεις δώστε έμφαση στο «με εμένα»). Κάτι ανάλογο θα προσπαθήσει να κάνει κι ο Μητσοτάκης στους αναποφάσιστους: θα δώσει μια υπόσχεση για ένα κοινωνικό κράτος από το οποίο όλοι θα έχουν χαμηλές προσδοκίες.
Και που ξέρεις; Ψηφίζεις Μητσοτάκη και μπορεί να σου βγει Κόνραντ Αντενάουερ. Δεν (τον) πειράζει αν εξοργίζονται κάποιοι πούροι φιλελεύθεροι. Κι ο Τσίπρας εξόργισε τους λαφαζανικούς, αλλά έτσι πήρε τις εκλογές.
