Είναι μια από τις πλέον πρωτοποριακές ομάδες σύγχρονου χορού. Άλλωστε αυτός ήταν και σκοπός του Γιώργου Χρηστάκη όταν το 2004 έστησε το Χοροθέατρο Δαγίπολη. Ομάδα που ξεκίνησε από έναν πυρήνα τεσσάρων ατόμων με κινητικά προβλήματα και στόχος της είναι να τιμήσει τον διαφορετικό τρόπο κίνησης του κάθε ατόμου και να ανιχνεύσει τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν μέσα από την ποικιλομορφία των σωμάτων. Έτσι, το έργο της ομάδας δεν εστιάζει στην συνθήκη της αναπηρίας παρά την αδιαμφισβήτητη παρουσία της στο σύνολο του έργου. Σήμερα, η ομάδα παραμένει ανοιχτή σε νέα μέλη και νέες συνεργασίες, ενώ η δουλειά της έχει ξεπεράσει τα εγχώρια σύνορα (Γαλλία, Ιταλία, Αμερική, Τουρκία). Συνάντησα τον ιδρυτή Γιώργο Χρηστάκη και την χορεύτρια Δώρα Τσιρογιάννη μετά από μια κοινή τους πρόβα για την καινούργια τους δουλειά και κουβεντιάσαμε για την Δαγίπολη και το σύγχρονο χορό χωρίς όρια και νόρμες.
Πότε και πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με το χορό;
Γιώργος Χρηστάκης: Με πας πολλά χρόνια πίσω. Πριν πάρα πολλά χρόνια μέσα από τους συλλόγους αναπήρων που διατηρούσαν πολιτιστικά τμήματα μπήκε το πρώτο σαράκι. Από τότε δεν έχω σταματήσει καθόλου.
Δώρα Τσιρογιάννη: Και εγώ πριν πολλά χρόνια, συγκεκριμένα όταν ήμουν τριών χρονών, είδα την πρώτη παράσταση χορού και την ίδια χρονιά παρακολούθησα και το πρώτο μου μάθημα χορού. Είχα την τύχη να ανακαλύψω από πολύ μικρή την αγάπη μου για τον χορό.
Τι σημαίνει για σένα ο σύγχρονος χορός;
Γ.X.: Ο σύγχρονος χορός είναι ένα κομμάτι της τέχνης που κάποιος μπορεί να εκφρασθεί, να επικοινωνήσει, να δημιουργήσει, να μάθει το σώμα του αλλά και το σώμα του άλλου. Ν’ ανακαλύψει νέα μονοπάτια και μέσα απ’ αυτό να μοιραστεί τα συναισθήματα και τις σκέψεις του.
Δ.Τ.: Ο χορός, πλέον, είναι για μένα τρόπος ζωής. Με βοηθάει να εξελίσσομαι συνεχώς σε διάφορες πτυχές του εαυτού μου. Συγκεκριμένα τώρα ο σύγχρονος χορός είναι κάτι πολύ καινούργιο για μένα και δεν μπορώ ακόμα να εκφραστώ με σαφήνεια για όλο αυτό. Από την συνεργασία μου με τον Γιώργο αρχίζω να τον ανακαλύπτω όλο και περισσότερα πάντως.
Πότε και πώς ξεκίνησε η ομάδα;
Γ. Χ.: Αποφάσισα να στήσω την δική μου ομάδα το 2004. Μετά από μακρόχρονη ενασχόληση με το σύγχρονο αλλά και με άλλα είδη χορού, και αφού απέκτησα την γνώση και την εμπειρία που χρειαζόμουν, μέσα από πολλά σεμινάρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Να σημειώσω εδώ, ότι στα ΑΜΕΑ δεν επιτρέπετε η είσοδος στην εκπαίδευση στις κρατικές σχολές θεάτρου και χορού λόγω «ελλείψεως προδιαγραφών» δηλαδή «αρτιμέλειας». Αυτό όπως καταλαβαίνεις σηκώνει μεγάλη κουβέντα…
Δ.Τ.: Εγώ δεν είμαι από τα πρωταρχικά στελέχη της ομάδας και ουσιαστικά η σχέση μου με την ομάδα ξεκίνησε το 2013. Παρακολούθησα με την Ειρήνη Χρηστάκη και την Γιάννα Πουρζιτίδου μια ημερίδα με θέμα «χορός και αναπηρία», τις αναφέρω γιατί ως συμφοιτήτριές μου με παρότρυναν για την συμμετοχή και τους οφείλω πολλά. Εκεί ήταν ομιλητής και ο Γιώργος. Γνωριστήκαμε και έκτοτε προσπαθώ να μην χάνω παράστασή του, παρά το γεγονός ότι επειδή είμαι μόνιμος κάτοικος Θεσσαλονίκης δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα. Μετά την γνωριμία μας εντάχθηκα στην ομάδα και ήρθαν σιγά σιγά και οι πρώτες κοινές μας χορευτικές παραστάσεις.
Μίλησε μου για την ομάδα Δαγίπολη.
Γ. Χ.: Το έργο της ομάδας, κατά βάση δεν εστιάζει στην συνθήκη της αναπηρίας ακόμα και αν αυτή υφίσταται στο σύνολο του έργου: Η αναπηρία απλώς υπάρχει επειδή δεν μπορεί να εξαφανιστεί και να αρνηθεί ο χορευτής και ο θεατής την ύπαρξή της. Υπάρχει διακριτικά όμως, συχνά εξαφανίζεται και επανέρχεται ανατρέποντας τους ρόλους και την ανθρωπομετρική κλίμακα των χορευτών. Η ανατροπή είναι ολοκληρωτική σε σημείο που δύσκολα μπορεί κανείς να καταλάβει ποιος έχει, ή δεν έχει αναπηρία. Η δουλειά της ομάδας, στο σύνολο της, είναι όπως συνηθίζω να λέω απολύτως «διακριτικά αδιάκριτη». Είναι, δηλαδή, μια συνεχής ανατροπή της σωματικής ικανότητας από την αναπηρία και της αναπηρίας από την σωματική ικανότητα. Και όλο αυτό με τους όρους και τους κανόνες ενός πραγματικού γήινου χώρου, που εάν τεχνικά μπορούσε να απουσιάσει η βαρύτητα θα συνέβαινε η ολοκληρωτική απουσία τόσο της σωματικής ικανότητας όσο και της σωματικής ανικανότητας.
Τι σημαίνει το «Δαγίπολη»;
Γ.Χ.: Συνέβη μια απ’ τις ωραίες συμπτώσεις της ζωής. Πήραμε τα τις πρώτες συλλαβές από τα ονόματα που ξεκίνησαν την ομάδα ΔΑ(φνη) ΓΙ(ωργος) ΠΟ(πη) ΛΗ(δα). Αυτό είναι η βασική σύλληψη αν και οφείλω να σου ομολογήσω ότι υπάρχει κι ένας συμπληρωματικός μύθος: σ’ ένα νησί στη μέση του Ειρηνικού υπήρχε το βασίλειο του ΔΑΓΙ ενός πολύ άξιου βασιλιά. Όμως, μια μέρα ένα τσουνάμι κατέστρεψε και εξαφάνισε το νησί και φυσικά το βασίλειο. Διασώθηκαν όμως κάποιοι άνθρωποι που ξανάχτισαν την όμορφη πολιτεία τους. Ανάμεσά τους κι ο βασιλιάς ΔΑΓΙΣ που μέσα στην καταστροφή έχασε το ένα του πόδι…
Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον με κινητικά προβλήματα να κάνει σύγχρονο χορό;
Γ.Χ.:Ένας καλλιτέχνης με αναπηρία, το πρώτο πράγμα που έχει να επιλύσει είναι η αποδοχή του εαυτού του μέσα στο πλαίσιο που έχει αποφασίσει να υπηρετήσει την τέχνη. Αυτό που εννοώ είναι πως ο σωστός δρόμος δεν είναι να προσπαθήσουμε να προσομοιώσουμε την ύπαρξή μας πάνω στην σκηνή, με το στερεότυπο που κυριαρχεί στην συγκεκριμένη κατηγορία τέχνης. Δηλαδή, στον χορό για παράδειγμα το λάθος θα ήταν ο ανάπηρος χορευτής να προσπαθήσει να μιμηθεί τον μη ανάπηρο χορευτή, κάτι που εκ των συνθηκών είναι έτσι κι αλλιώς αδύνατο. Το μαγικό είναι να φέρεις αυτό που έχεις ακριβώς όπως το έχεις, μια νέα πρόταση που έχει τόσο πολύ ανάγκη κάθε μορφή τέχνης. Να το υποστηρίξεις και να εκφρασθείς μέσα απ’ αυτό. Δεν είναι εύκολος δρόμος, όμως είναι καθαρός και η καθαρότητα αυτή είναι που στηρίζει την αποδοχή της παρουσίας σου από την ίδια σου την τέχνη. Όταν συμβεί αυτό διευκολύνεται και η συνεργασία με τους μη ανάπηρους καλλιτέχνες. Με σκληρή δουλειά έρχονται τα αποτελέσματα , η αναγνώριση και ο σεβασμός. Οι συνεργασίες και η δουλειά σου αποκτούν αξία. Στην πράξη τα πράγματα χρειάζονται υπομονή και επιμονή. Φέρνεις κάτι νέο που πρέπει να γίνει οικείο, και γίνεται εύκολα μέσα από μια συνεχή απογυμνωμένη επαφή και διάδραση μεταξύ των συνεργατών αναπήρων και μη. Μετά το στάδιο της εξοικείωσης τα πράγματα παίρνουν το δρόμο τους. Μ’ έναν τρόπο απλοποιούνται. Το focus είναι πια στη δημιουργία, στην ιδέα και την υλοποίησή της.
Μπορεί λοιπόν να είναι κάτι δύσκολο αλλά δικός μου προσωπικός στόχος είναι να τιμήσω τον διαφορετικό τρόπο κίνησης του κάθε ατόμου, να εξερευνήσω τα όρια του καθενός, να προσπαθήσω να βρω τις διαφορετικές ικανότητες στο σώμα αυτών των χορευτών, και να διερευνήσω τις καλλιτεχνικές δυνατότητες που μπορεί να προκύψουν από αυτή την ποικιλομορφία. Οι «ασυμμετρίες» που εμφανίζονται μέσα από την ποικιλομορφία αυτή των σωμάτων, μ’ έναν τρόπο μου λύνει τα χέρια αντί να με περιορίζει. Είναι σαν ένας ζωγράφος ν’ ανακαλύπτει εντελώς ξαφνικά καινούργια χρώματα στην παλέτα του. Και ξέρεις και κάτι; Είναι νομίζω καιρός ο θεατής να βγει από την βολική θέση του απλού παρατηρητή, να συγκρουσθεί και να προβληματισθεί με τα ερεθίσματα που του δίνουμε, δοκιμάζοντας τα όρια και τις αντοχές του.
Η ομάδα έχει έσοδα; Πώς τα βγάζει πέρα.
Γ.Χ.: Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν υποστηρικτικοί μηχανισμοί για τέτοιες δράσεις. Μας δίνουν ψίχουλα λες και είμαστε ζητιάνοι. Όμως, αντέχουμε, μαχόμαστε, συνεχίζουμε μέσα σε πολύ αντίξοες συνθήκες και μένουμε όρθιοι παρά το «πείσμα» τους.
Δ.Τ.: Παρότι εμένα είναι το προσωπικό μου όνειρο, έχω ήδη καταλάβει πόσο δύσκολο είναι να βιοπορίζεσαι στις μέρες μας από τον χορό. Θα ήθελα να μπορώ να πω με σιγουριά ότι αυτό θα είναι το επάγγελμα μου και ότι θα ζω από αυτό, αλλά όπως καταλαβαίνεις θα ήταν αφελές να το πίστευα εξ’ ολοκλήρου. Φυσικά είμαι αισιόδοξη και ειδικότερα σ’ αυτή την περίοδο καθώς τα έσοδα μου προέρχονται από το χορό.
Από τις συνεργασίες σας και τις συμμετοχές σας στα φεστιβάλ ποια ή ποιες θεωρείς σημαντικότερες
Γ.Χ.: Αγαπώ όλες τις δουλειές που κάναμε, είναι δικά μου παιδιά. Στην κάθε μια απ’ αυτές ο κάθε ένας που συμμετείχε άφησε ένα δικό του κομμάτι. Το Crash ήταν αυτό που μας καθιέρωσε… Ακολούθησαν πολλές ακόμη δουλειές ανάμεσα στις οποίες θα ξεχωρίσω το Immitations, το Shadow’s light, το Πεδίον Ολισθηρόν (Campo scivoloso), τις Σύρτεις Μυστικές (εμπνευσμένο από το Όφις και Κρίνο του Ν. Καζαντζάκη), το Humaterra, το πρόσφατο Δίνη/Vortex. Εδώ δεν μπορώ παρά να ευχαριστήσω έναν έναν τους χορευτές και τις χορεύτριες που πέρασαν από την ομάδα, αλλά και τους καταξιωμένους ανθρώπους που ο καθ’ ένας τους έχει γράψει τη δική του ιστορία στο χώρο του όπως ο αδελφικός μου φίλος Κώστας Λειβαδάς, που χρόνια τώρα γράφει τις μουσικές μας και τους τόσους άλλους μουσικούς από τον Joe Tornabene και τον Κώστα Λώλο, το Γιώργο Μακρή ως τον Ψαραντώνη, την Ελένη Τσαλιγοπούλου και την Ανδριάνα Μπάμπαλη, τον Ανδρέα Αρβανίτη, την Άννα Φόνσου, τον Αντώνη Καφετζόπουλο, το Γιώργο Νινιό, το Φίλιππο Σοφιανό, το Γιώργο Καραμίχο, τον Αναστάση Κολοβό, το Σωτήρη Ταχτσόγλου, την Αθανασία Κούσουλα, την Φαίη Κοκκινοπούλου, την Χρύσα Παππά, τη Ρέα Πεδιαδιτάκη και πολλούς ακόμη.
Ο κόσμος πως αντιμετωπίζει τις δουλειές σας;
Γ.Χ.: Όπως ο διάολος το λιβάνι! Αστειεύομαι φυσικά. Στην αρχή νομίζω με κάποια αμηχανία και έκπληξη όμως σιγά σιγά εξοικειώνονται με τη «νέα» εικόνα και προσέγγιση, και εστιάζουν στο καθαρά αισθητικό – καλλιτεχνικό αποτέλεσμα της δημιουργίας. Δεχόμαστε και διθυράμβους αλλά και πολύ αυστηρές κριτικές. Αποποιούμαστε την ηρωική ψυχή μας, και την θεοποίησή μας. Αν ήμουν θεός θα κατοικούσα στον Όλυμπο, το σπίτι μου όμως είναι στο Περιστέρι.
Δ.Τ.: Εν τέλει το κριτήριο της αναπηρίας δεν παίζει τόσο μεγάλο ρόλο στα μάτια του κοινού. Ο κόσμος βλέπει και κρίνει το αισθητικό αποτέλεσμα. Σίγουρα, η αναπηρία χορευτών προσδίδει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση ωστόσο δεν επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε ότι αφορά το αποτέλεσμα της δημιουργίας.
