Μπορεί το βασικό θέμα συζήτησης ολόκληρης της Ευρώπης τις τελευταίες εβδομάδες να είναι το μέλλον της χώρας μας, ωστόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει κι άλλα πράγματα να ασχοληθεί. Ένα απ’ αυτά ήταν και το σύνολο των προτάσεων που επιχείρησε να περάσει ο Γάλλος (εμ, τι θα ‘ταν;) ευρωβουλευτής Ζαν-Μαρί Καβαντά. Αυτό είχε να κάνει με το κατά πόσο οι πολίτες θα ήταν σε θέση να φωτογραφίζουν ή να βγάζουν selfies κτήρια, μνημεία και σημεία ενδιαφέροντος δίχως να έχουν την άδεια των αρχιτεκτόνων ή των νόμιμων διαχειριστών τους. Ο Καβαντά βέβαια δήλωσε εξ αρχής πως στόχος του ήταν να «χτυπήσει» ιστοσελίδες όπως η Wikipedia και το Facebook που κερδίζουν χρήματα από τέτοιου είδους φωτογραφίες, ωστόσο τα μέτρα θα επηρέαζαν, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, και τους τελικούς χρήστες και μάλιστα ποικιλοτρόπως.
Τελικά το μέτρο καταψηφίστηκε με 502 ψήφους (σε σύνολο 751 ευρωβουλευτών) χάρη στις ενέργειες της Γερμανίδας ευρωβουλευτή, Τζούλια Ρέντα η οποία και κατέθεσε υπόμνημα, εξηγώντας γιατί δεν θα πρέπει να περάσει. Ήταν τόσο πειστικές οι θέσεις και οι απόψεις της μάλιστα, που ακόμα κι ο ίδιος ο Καβαντά εν τέλει ψήφισε κατά των μέτρων που εκείνος έθεσε προς συζήτηση! Η Ρέντα πάντως, βουλευτής με το γερμανικό κόμμα των Πειρατών (Piratenpartei Deutschland), τόνισε πως παρά την απόφαση της Ευρωβουλής, «το γεγονός ότι η επίθεση αυτή στην “ελευθερία του πανοράματος” είχε τόσους πολλούς υποστηρικτές, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, αποδεικνύει ότι αρκετοί ευρωβουλευτές δεν έχουν κατανοήσει ακόμα τις αλλαγές στη σύγχρονη κουλτούρα που έχει προκαλέσει το διαδίκτυο και τις συνέπειές τους στα δικαιώματα δημιουργών (σ.σ. copyrights)».
Ορισμένα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης βέβαια, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν φροντίσει να προστατεύσουν την περίφημη ελευθερία του πανοράματος μέσω της νομοθεσίας τους, ωστόσο σε αρκετά άλλα (βλ. Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία), δεν προβλέπεται το παραμικρό. Περισσότερο πάντως από τις ίδιες τις προτάσεις που σε τελική ανάλυση μπορούν να είναι όσο παράλογες θέλουν, θα πρέπει να μας προβληματίζει η διαρκής προσπάθεια περιορισμού και φίμωσης του διαδικτύου. Σύμφωνοι, υπάρχουν νόμοι και κανόνες όσον αφορά τα ψηφιακά αγαθά και την πνευματική ιδιοκτησία, όμως κάπου εστιάζουμε τόσο πολύ στο δέντρο που χάνουμε το δάσος. Το ξέρετε, ας πούμε, ότι οι φωτογραφίες σε αρχαιολογικούς χώρους σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, απαγορεύονται; Οι 48.000 φωτογραφίες με το tag #Akropolis, οι 232.000 με το #Acropolis και οι 104.000 με το #Parthenon στο Instagram μας χαλάνε δηλαδή.
Για κάποιον ηλίθιο λόγο, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πασχίζουν χρόνια τώρα να κόψουν κάθε ελευθερία έκφρασης στο διαδίκτυο μέσα από τη Φωτογραφία. Ευτυχώς για εμάς, το κάνουν με παροιμιώδη αποτυχία, όμως είναι να απορεί κανείς με τις αποφάσεις τους: είναι δυνατόν να απαγορεύσει κανείς σε κάποιον να φωτογραφήσει κάτι που βρίσκεται σε κοινή θέα; Που το χαζεύουν και το θαυμάζουν χιλιάδες ζευγάρια μάτια τη μέρα; Που σε τελική ανάλυση θα του κάνει και έξτρα διαφήμιση; Μέχρι στιγμής τα όποια μέτρα έχουν προταθεί κατά καιρούς έχουν απορριφθεί. Μήπως όμως να μην κατατίθεντο ποτέ;
