Έξι μήνες δίπλα σε δισεκατομμυριούχους
Τι είναι λοιπόν οι πάμπλουτοι; Είναι μπάσταρδοι; Είναι, όπως τους περιέγραψε ο Χέμινγουει, απλοί άνθρωποι όπως όλοι οι άλλοι, που απλώς διαθέτουν «περισσότερα χρήματα»; Πρόκειται να μας σώσουν ή να μας καταστρέψουν; Μήπως είναι ψυχοπαθείς που χρησιμοποίησαν όλα τα εγκληματικά τους ένστικτα στην προσπάθεια τους να βγάλουν πολλά χρήματα; Ή μήπως αισθάνονται μοναχικά και έχουν ανάγκη από αγάπη, αλλά είναι φυλακισμένοι μέσα σε ένα χρυσό κλουβί;
Για τον Ζακ Περετί, δημοσιογράφο της Independent, οι πλούσιοι δεν είναι τίποτα από όλα αυτά. Και σίγουρα κάτι παραπάνω θα ξέρει εκείνος από εμάς, αφού πέρασε έξι μήνες δίπλα σε πάμπλουτους επιχειρηματίες, για λογαριασμό της νέας εκπομπής του BBC «Οι πάμπλουτοι και οι ΗΠΑ». Ταξίδεψε σε διάφορες βίλες και κάστρα πλουσίων σε όλο τον κόσμο, παρακολουθώντας το πώς ζουν και το τι κάνουν, την ώρα που όλοι εμείς βγάζουμε το μεροκάματό μας.
Τι έμαθε, όμως, ο Περετί αυτούς τους έξι μήνες; «Το ότι σύντομα οι δισεκατομμυριούχοι γίνονται μία δική τους φυλή», γράφει σε άρθρο του στην Independent, όπου περιγράφει τις εμπειρίες του από την εξάμηνη περιπέτειά του. Υποστηρίζει μάλιστα πως οι πάμπλουτοι δεν αποκόβονται από τον υπόλοιπο κόσμο μόνο ψυχολογικά, αλλά και βιολογικά. Ακολουθούν μία δική τους μοίρα.
Πιστεύουν ότι είναι οι Κυρίαρχοι του Σύμπαντος και αυτό τους κάνει να μην μπορούν να αποδεχθούν καμία μορφή αδυναμίας. Νομίζουν πως οι υπόλοιποι άνθρωποι είναι φτωχοί, γιατί δεν είναι αρκετά αποφασιστικοί στη ζωή τους όπως οι ίδιοι. Αυτό τους κάνει να ζουν σε μία παράλληλη σφαίρα, σε ένα παράλληλο σύμπαν, αδυνατώντας να καταλάβουν το πώς ζουν οι «κοινοί θνητοί». Είτε βρίσκονται στα ιδιωτικά τους τζετ, είτε στις αχανείς βίλες τους, βρίσκονται σε έναν κόσμο μακριά από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων, με αποτέλεσμα αυτός ο απομονωτισμός να καθιστά ευκολότερο για αυτούς να αποδεχθούν την ανισότητα της οποίας είναι μέρος, κάνοντας τους ταυτόχρονα να πιστεύουν ακράδαντα ότι είναι «απλησίαστοι».
«Σε αυτή τη βιόσφαιρα των πλουσίων», σημειώνει ο Περετί, «οι πλούσιοι τρώνε καλύτερο φαγητό, πηγαίνουν σε καλύτερα σχολεία, φορούν καλύτερα ρούχα, παίρνουν καλύτερα φάρμακα και έτσι εκκολάπτουν μια καθαρότερη, πλουσιότερη φυλή». Αναπνέουν ακόμη και καθαρότερο αέρα, αφού πολλοί δισεκατομμυριούχοι διαθέτουν ειδικές κινητές συσκευές, που τους εφοδιάζουν με φρέσκο αέρα. Έτσι, ένας μεγιστάνας του πλούτου που μένει στη Σανγκάη μπορεί να αποφύγει την εισπνοή του βρώμικου από καυσαέριο αέρα της πόλης, τον οποίο εισπνέουν τα υπόλοιπα 14 εκατομμύρια των κατοίκων της.
Ο δημοσιογράφος της Independent επισημαίνει πως οι ανά τον κόσμο δισεκατομμυριούχοι δεν πιστεύουν απλώς πως είναι πλουσιότεροι από τους υπόλοιπους ανθρώπους, αλλά και καλύτεροι από αυτούς. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για αυτούς, αφού τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν την ψευδαίσθηση της ηθικής τους ανωτερότητας για να δικαιολογήσουν την οικονομική ανισότητα που αναπαράγουν . Το πρόβλημα όμως, κατά τον Περετί, δεν είναι ότι οι πλούσιοι πιστεύουν πως είναι καλύτεροι όλων, αλλά το ότι το ίδιο πιστεύουμε και εμείς, οι φτωχοί: «αν δεν κάνουμε το ακατόρθωτο, θεωρούμε τον εαυτό μας αποτυχημένο».
«Ωστόσο οι πλούσιοι δεν είναι κακοί άνθρωποι», επισημαίνει ο Περετί. Έχουν μέσα τους μία σπιθαμή ανθρωπιάς που θέλει να ενωθεί με την υπόλοιπη κοινωνία. Βέβαια, όσο και αν προσπαθούν, ζουν στη δική τους ερμητικά κλειστή φούσκα. Ο τρόπος με τον οποίο ζουν θυμίζει ασθενή του Έμπολα που βρίσκεται σε καραντίνα, κοιτάζοντας αποσβολωμένος προς τον έξω κόσμο. Είναι σαν να θέλουν να γίνουν κοινωνοί της απλής καθημερινής ζωής, δεν καταφέρνουν ωστόσο παρά να σπαταλήσουν τη ζωή τους μιμούμενοι ό τι κάνουν οι απλοί άνθρωποι. Αυτό συχνά γίνεται γελοίο, παρατηρεί ο Περετί. Τα πλούτη τους τούς απομακρύνουν από τον υπόλοιπο κόσμο, τους απανθρωποποιούν και οι πλούσιοι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να το αλλάξουν.
Αυτή είναι και η τραγωδία τους, τονίζει ο Περετί. Τραγωδία, όμως, που δεν συγκρίνεται με εκείνη της εργαζόμενης μητέρας που έχει δύο και τρεις δουλειές για να ζήσει την οικογένειά της.