Και ξαφνικά μια ωραία μέρα (με ανάδρομους πλανήτες, πόσο καλά θα πάει αυτό δεν ξέρω), ανακοινώθηκε η πρόθεση του Netflix να εξαγοράσει τη Warner Bros. Discovery (WBD). Είναι μια κίνηση που απειλεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο παράγονται, διανέμονται και καταναλώνονται ταινίες και σειρές παγκοσμίως και -ας μη γελιόμαστε- δεν πρόκειται απλώς για ένα ακόμη μεγάλο επιχειρηματικό deal.
Η συμφωνία περιλαμβάνει τα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά στούντιο της Warner, καθώς και τις streaming υπηρεσίες της (μεταξύ αυτών το HBO Max και το HBO) και η συνολική «αξία επιχείρησης» εκτιμάται σε περίπου 82,7 δισ. δολάρια, εκ των οποίων το «equity value» είναι 72 δισ. δολάρια.
Η εξαγορά έρχεται μετά τη διάσπαση της Warner Bros. Discovery, όπου τα καλωδιακά δίκτυα (π.χ. CNN, TNT, Discovery) θα αποχωρήσουν και θα σχηματίσουν νέα εταιρεία. Την ίδια στιγμή, έχει ανοίξει ένα τεράστιο μέτωπο αντιδράσεων σε Χόλιγουντ, ΗΠΑ και Ευρώπη, ενώ μπήκε πλέον και ευθέως στο πολιτικό πεδίο, με δημόσιες παρεμβάσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Όπως φαίνεται λοιπόν, το διακύβευμα εκτός από οικονομικό είναι θεσμικό, πολιτισμικό και βαθιά πολιτικό.
Με τα έως τώρα επίσημα δεδομένα:
Παράλληλα, η Warner διαθέτει ήδη ενεργά συμβόλαια θεατρικής διανομής ταινιών έως το 2029, κάτι που σημαίνει ότι -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- το σινεμά δεν καταργείται αυτομάτως ως μοντέλο.
Η Warner Bros. είναι ένας πυλώνας με τα IP (Πνευματικά δικαιώματα) της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας: DC Universe, Harry Potter, Game of Thrones (HBO), κλασικό αμερικανικό σινεμά, prestige τηλεόραση, τεράστιες παραγωγικές υποδομές.
Το Netflix, από την άλλη, είναι μια παγκόσμια μηχανή δεδομένων, αλγορίθμων και συνδρομητών, που ελέγχει τι βλέπουν εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες καθημερινά.
Ο συνδυασμός των δύο δημιουργεί αρχικά έναν υπερ-παίκτη που ελέγχει ταυτόχρονα παραγωγή, IP, διανομή, αλγόριθμο και παγκόσμια πρόσβαση. Από εκεί και πέρα προκαλεί μία τεράστια συγκέντρωση αγοράς (κάτι που θέτει σοβαρά ζητήματα πλουραλισμού), καθώς και μείωση των ανεξάρτητων «αγοραστών» έργων, άρα λιγότερες εναλλακτικές για δημιουργούς και παραγωγούς.
Όπως επισημαίνεται σε διεθνή και ελληνικά αναλυτικά ρεπορτάζ, αν οι ρυθμιστικές αρχές ορίσουν την αγορά αποκλειστικά ως «streaming», τότε το νέο σχήμα φλερτάρει με δεσπόζουσα θέση. Αν όμως συνυπολογιστούν τηλεόραση, social media και YouTube, τα δεδομένα αλλάζουν και εκεί ακριβώς παίζεται όλη η νομική μάχη.
Υπάρχει μεγάλος φόβος για απολύσεις, περικοπές και έλεγχο. Οι επαγγελματικές ενώσεις σεναριογράφων, σκηνοθετών και εργαζομένων τοποθετήθηκαν δημόσια εναντίον της συμφωνίας, τονίζοντας ότι:
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Κινηματογράφων (UNIC) εξέφρασε έντονο προβληματισμό και προειδοποίησε για υποβάθμιση της θεατρικής διανομής, ειδικά για μικρές και ανεξάρτητες αίθουσες. Εξέφρασε επίσης φόβο ότι το μοντέλο «streaming πρώτα» θα γίνει ακόμη πιο κυρίαρχο. Αν και το Netflix διαβεβαιώνει ότι οι κινηματογραφικές κυκλοφορίες θα συνεχιστούν, η ανησυχία αφορά το τι θα συμβεί μετά το 2029, όταν λήξουν τα σημερινά συμβόλαια.
Γιατί ο έλεγχος των IP ισοδυναμεί με έλεγχο της παγκόσμιας αφήγησης. Όποιος δηλαδή έχει το IP:
αποφασίζει αν θα γίνει ταινία, σειρά, reboot, spin-off
αποφασίζει αν ο Batman θα είναι σκοτεινός, πολιτικός, παιδιάτστικος, queer icon ή blockbuster hero
αποφασίζει αν θα μπει σε παιχνίδι, σειρά στο Netflix, προϊόντα, TikTok κ.λπ.
και φυσικά… μαζεύει τα λεφτά
Η συμφωνία απέκτησε πλέον καθαρά πολιτική διάσταση, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε δημόσια ότι: «Η συμφωνία μπορεί να είναι πρόβλημα λόγω του μεγέθους του μεριδίου αγοράς του Netflix». Στον πυρήνα της αμερικανικής Δεξιάς έχει αρχίσει να διαμορφώνεται το αφήγημα ότι το Netflix συνδέεται με φιλελεύθερα πρόσωπα, προοδευτικά αφηγήματα και κύκλους των Δημοκρατικών, υπάρχει φόβος ότι μεγάλα IP όπως ο Batman ή ο Superman θα «πολιτικοποιηθούν» και η συμφωνία θεωρείται από ορισμένους ως ακόμη ένα πλήγμα του «παλιού Χόλιγουντ» από τις Big Tech. Παράλληλα, ο Τραμπ διατηρεί σχέσεις με τον Larry Ellison και τον γιο του David (Skydance Media), οι οποίοι είχαν καταθέσει ανταγωνιστική πρόταση για τη Warner, γεγονός που φορτίζει ακόμη περισσότερο το πολιτικό παρασκήνιο.
Το deal έπαψε να θεωρείται «τελειωμένη υπόθεση» όταν η Paramount – Skydance κατέθεσε εχθρική προσφορά για ολόκληρη τη Warner Bros. Discovery. Η προσφορά κινείται ακόμη και πάνω από τα 100 δισ. δολάρια, ανατρέποντας πλήρως τις ισορροπίες.
Αυτό σημαίνει πλέον ότι oι μέτοχοι έχουν εναλλακτική, η διοίκηση της Warner βρίσκεται υπό πίεση και οι ρυθμιστικές αρχές βλέπουν έναν πολυμέτωπο πόλεμο κολοσσών.
Το Netflix, προσπαθώντας να καθησυχάσει συνδρομητές και κοινή γνώμη, απέστειλε επίσημο email, δηλώνοντας ότι: «Τίποτα δεν αλλάζει, προς το παρόν» και δεν θα υπάρξει καμία άμεση αλλαγή σε τιμές, υπηρεσίες ή πρόσβαση περιεχομένου. Το μήνυμα ήταν καθαρά επικοινωνιακό: σταθερότητα, ασφάλεια, καμία αναστάτωση στο άμεσο μέλλον.
Στην Ευρώπη εκτιμάται πως η συμφωνία δύσκολα θα μπλοκαριστεί πλήρως, αλλά πιθανόν να συνοδευτεί από αυστηρούς όρους. Ήδη διατυπώνονται αιτήματα για υποχρεωτική θεατρική διανομή, περιορισμούς αποκλειστικότητας και προστασία ανεξάρτητων παραγωγών.
Πιθανά οφέλη:
Πιθανοί κίνδυνοι:
Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν θα δούμε περισσότερες σειρές και ταινίες, αλλά ποιος θα αποφασίζει τι ιστορίες αξίζει να ειπωθούν. Η συμφωνία Netflix – Warner είναι μια μάχη ελέγχου της παγκόσμιας αφήγησης, με πολιτική ισχύ, τεχνολογική δύναμη, πολιτισμικό αποτύπωμα και θεσμικό βάρος. Και το αν θα εγκριθεί ή θα μπλοκαριστεί (και μάλιστα με ποιο τίμημα) θα καθορίσει το τοπίο της ψυχαγωγίας για την επόμενη δεκαετία.
