Η προηγούμενη φορά που η Popaganda επισκέφθηκε το Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας ήταν με αφορμή την έκθεση με τίτλο «Μοναστηριακή Διατροφή, παραδοσιακές πρακτικές – διαχρονικές αξίες», μια προσπάθεια που στέφθηκε με επιτυχία, καθώς βρήκε ενθουσιώδη ανταπόκριση από το κοινό. Πριν λίγες μέρες το Μουσείο προχωρώντας σε μια πιο ώριμη φάση, αλλά με τον ίδιο ενθουσιασμό και έκδηλη τη διάθεση για πειραματισμό, εγκαινίασε την ομαδική έκθεση « Η αντανάκλαση του πιάτου», σε επιμέλεια της Λίνας Μαντίκου (θα διαρκέσει μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου).
Οι εικαστικοί Κατερίνα Βέλλιου, Γιάννης Γρηγοριάδης, Γιώργος Γυπαράκης, Θεόδωρος Ζαφειρόπουλος, Κατερίνα Ζαφειροπούλου, Κώστας Ιωαννίδης, Γιάννης Καπέλλος, Δώρα Κύργια, Οι Αρχιτέκτονες της Φάλαινας, Απόστολος Ντελλάκος, Δημήτρης Φουτρής, Ελένη Χασαλεύρη και Αλέξανδρος Ψυχούλης κλήθηκαν να καταθέσουν την άποψή τους σχετικά με τον σύγχρονο πολιτισμό όπως μπορεί να τον δει κανείς μέσα από την αντανάκλαση του φαγητού σε αυτόν. Τα 12 έργα που εκτίθενται αποτελούν μια σπουδή του κάθε καλλιτέχνη στον τρόπο που οι έννοιες, όπως το πιάτο, η πρώτη ύλη, οι κανόνες συμπεριφοράς γύρω από το φαγητό και οι διατροφικές συνήθειες, αναδεικνύουν τη διατροφή ως πολιτισμικό χαρακτηριστικό. Και μάλιστα το σπουδαιότερο.
Οι δημιουργίες τις έκθεσης κινούνται, όπως δήλωσε η curator Λίνα Μαντίκου, γύρω από το τρίπτυχο «Τι προτείνουμε; Τι παράγουμε; Καταναλώνουμε αυτό που παράγουμε;», επισημαίνοντας ότι το συγκεκριμένο ερώτημα και η απάντησή του μας αφορά όλους. Η οπτική της Λίνας επιβεβαιώνεται πανηγυρικά αν αναλογιστεί κανείς την έκταση της έκθεσης του φαγητού μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία τονίζει τη σχέση αλληλεξάρτησης της τροφής με το σύγχρονο τρόπο ζωής και σκέψης. Η συγκεκριμένη έκθεση υπερβαίνει, φυσικά, τα όρια ενός απλού εικαστικού event, καθώς κάθε έργο συνδέεται και με ένα συγκεκριμένο πιάτο, το οποίο μπορεί κανείς να γευτεί στο εστιατόριο του Μουσείου. Η έκπληξη βρίσκεται στο γεγονός ότι κάθε συνταγή έχει φτιαχτεί όχι μόνο προς τέρψη, αλλά και προς σκέψη. Για παράδειγμα: Στην μικρή αυλή του Μουσείου μπορεί κανείς να απολαύσει μια υπέροχη πάβλοβα όχι ως επιδόρπιο, αλλά ως ορεκτικό ή κυρίως πιάτο, με τα παντζάρια να αντικαθιστούν τις φράουλες και το μπακαλιάρο, παρέα με μια βελούδινη σκορδαλιά να γεμίζουν ιδανικά τις στρώσεις τις μαρέγκας, προκαλώντας απορίες. Πως έγινε αυτό τόσο ταιριαστό το αιφνιδιαστικό πάντρεμα των υλικών; Και πως συνδέεται αυτό με το έργο του Θεόδωρου και της Κατερίνας Ζαφειροπούλου που έχουν χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο αλίπαστο ως ασθενή σε νοσοκομείο, στον οποίο χορηγείται στείρο ισοτονικό διάλυμα, μέχρι το σχήμα του ψαριού να μεταμορφωθεί σε σταλακτίτη;
Οι υπέροχοι χώροι του νεοκλασικού της Αγ. Δημητρίου έχουν και άλλες ιστορίες σύγχρονης τέχνης να διηγηθούν. Όπως αυτή του Αλέξανδρου Ψυχούλη και της μητριαρχικής ποδιάς – σύμβολο που μπλέκεται με μια παρασκευή με θαλασσινά και λαδερά. Ή όπως εκείνη του επαναστατικού κουβανέζικου πλάστη (τον έχουν φτιάξει οι Αρχιτέκτονες της φάλαινας) σε συνδυασμό με μια πληθωρική παρασκευή από λαζάνια κατασκευασμένα από πράσινη μπανάνα (ναι, είναι χωρίς γλουτένη, για όποιον ενδιαφέρεται) κι ένα αρχιτεκτονικό σχεδιαστήριο. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι επίσης η άποψη του Κώστα Ιωαννίδη με το γλυπτό –μπακλαβά το οποίο αναπαριστά το κενό μεταξύ των ελληνικών ακτών και των τουρκικών παραλίων, το Αιγαίο δηλαδή. Ταξίδι στη μνήμη. Αναμενόμενα στο μενού συνδυάζεται με το αυθεντικό γλυκό που ενώνει αντί να χωρίζει τις δυο χώρες. Αιχμηρή και η παρέμβαση του Γιώργου Γυπαράκη, σχετικά με το αληθινό και το υποκατάστατο, ιδωμένο μέσα από την αντιπαραβολή του μητρικού γάλακτος με το βιομηχανοποιημένο και συνδεδεμένο με μια αιθέρια πανακότα. Εντύπωση επίσης προκαλεί και το μεγάλο μαρμάρινο πιάτο για έξι άτομα, του Δημήτρη Φουτρή, το οποίο λειτουργεί ως θέμα επαναπροσδιορισμού των ανθρωπίνων σχέσεων (ευθεία αναφορά στο αρχαιοελληνικό ομοτράπεζον) και «κολλάει» με μια συνταγή έκπληξη, σμίξιμο της Μεσογείου με την Ασία. Θετική εντύπωση προκαλεί και το παραδοσιακό knish (ουκρανική σπεσιαλιτέ) πηγή έμπνευσης της εικαστικής παρέμβασης του Γιάννη Γρηγοριάδη που στέλνει το δικό του μήνυμα σχετικά με το ρόλο του βιομηχανικού εργάτη, ως πρωταγωνιστή της ζωής, χρησιμοποιώντας για αυτή την ανάγκη το δισάκι που κάποτε ήταν το μέσο μεταφοράς του φαγητού. Ενδιαφέρουσες επίσης είναι και οι απόψεις της Δώρας Κύργια με το «Α-χνάρι συνταγής», του Γιάννη Καπέλου με τη «Νεκρή φύση με σετ πικνίκ σε βαλιτσάκι και τρόφιμα», του Απόστολου Ντελάκου με το «Σπίτι που έφτιαξε», της Κατερίνας Βέλλιου με το πολυεπίπεδο έργο «Το τραπέζι» και της Έλενας Χασαλεύρη με το «Πορτραίτο της οικογένειάς μου».
Οι εκπλήξεις δε σταματούν εδώ. Στο gift shop του μουσείου ο επισκέπτης μπορεί να προμηθευτεί αναμνηστικά έργα φτιαγμένα από τους ίδιους τους εικαστικούς, απολύτως δηλωτικά των καλλιτεχνικών τους παρεμβάσεων στο Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας. Περιμένουν την ανακάλυψη και την αναγνώριση αντικείμενα όπως: Γάντια κουζίνας haute couture, κίτρινες ποδιές με το σλόγκαν «ο μάγειρας είναι μανούλα», μαρμελάδες μονσεράτ – ιδανικές για επαλείψεις (!), καρώ πετσέτες με το λογότυπο «the knish project» σε κυριλλική γραφή, τσάντες σχεδιασμένες να μοιάζουν με το παραδοσιακό δίχτυ και την πλαστική σακούλα ταυτόχρονα, αντιστρές παρηγορητές, μουσικά σιντί με μελωδίες από βιολοντσέλο, μίξερ μπαχαρικών, εκμαγεία με την κυρά Σαρακοστή, πλάστες ζύμης με τυπωμένη τη μορφή του Τσε Γκεβάρα, σουπλά από φελλό, καθώς και άλλα σε σχήματα γραναζιών (και σουβέρ).
Συμπέρασμα: Το Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας περνά, από τη δεύτερή του μόλις έκθεση, σε μια νέα εποχή, επιβεβαιώνοντας τον καινοτόμο του χαρακτήρα, χρησιμοποιώντας με ευκολία για τους σκοπούς του την περιπλάνηση όχι μόνο στα μονοπάτια της παράδοσης και της λαογραφίας, αλλά και των εικαστικών τεχνών. Σπεύσατε.
«Η αντανάκλαση του πιάτου», Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας, Αγ. Δημητρίου 13, Ψυρρή, τηλ. 2103211311 // Ώρες λειτουργίας: Τρ. – Κυρ. 10:00π.μ – 11.00μ.μ. // Διάρκεια έκθεσης: ως 30/9/2015 // gastronomymuseum.gr/
