Έχουμε 2018 και κάπως θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο ότι κάποιος άνθρωπος μπορεί να είναι χωρίς σύντροφο συνειδητά και να αισθάνεται καλά με την επιλογή του. Κι όμως όχι. Ειδικά για τις γυναίκες, αλλά όχι μόνο, η σκέψη «τι της συμβαίνει και δεν έχει σχέση;» είναι σχεδόν αυτόματη.
Αυτό ισχύει μόνο στην Ελλάδα; Όχι. Πρόσφατα μια φίλη ανέβασε στο Facebook ένα ποστ από την telegraph.co.uk που αφορούσε ένα άρθρο με τον εύγλωττο τίτλο “Where did it all go wrong for Cheryl… and why can’t she keep hold of a man?”. Γιατί δεν μπορεί κάποιο κουσούρι θα έχει η καημένη η Cheryl (βρετανή τραγουδίστρια είναι για όποιον δεν το γνωρίζει) και την παρατάνε όλοι την καψερή.
Η ιδέα πως όποιος, και -κυρίως- όποια, δεν έχει μόνιμη σχέση δεν είναι και καλά αντικατοπτρίζεται σε ευρύ φάσμα της ποπ κουλτούρας. Ας ξεκινήσουμε από τις διαφημίσεις που τα προϊόντα που αφορούν το σπίτι απεικονίζουν σχεδόν αποκλειστικά ευτυχισμένες οικογένειες που χαμογελούν ο ένας στον άλλον λες και πρέπει να αποδείξουν πόσο λευκά είναι τα δόντια τους ανά πάσα στιγμή – εξαίρεση τα προϊόντα που απευθύνονται σε φοιτητές. Μετά από κάποια ηλικία σχεδόν δεν νοείται να μην έχεις βρει τον σύντροφο της ζωής σου. Από εκεί και πέρα τηλεοπτικές σειρές, ταινίες, τραγούδια, βιβλία σχεδόν επικεντρώνονται στις χαρές αλλά και στα προβλήματα των ζευγαριών.
Ναι, έχουμε ανάγκη τον έρωτα, την αγάπη, το δέσιμο, την συντροφικότητα. Όμως έχουμε κυρίως ανάγκη να είμαστε ο εαυτός μας.
Ο προβληματισμός του Λάνθιμου στον Αστακό –ασχέτως αν σου άρεσε ή όχι η ταινία και ασχέτως το παράδοξο του σκηνικού της – για την πίεση που ασκεί η κοινωνία ώστε να ζευγαρώσουμε μας είναι γνώριμος. Ποιος δεν έχει βρεθεί σε άβολη θέση να απαντάει σε θείες, γιαγιάδες, μπαρμπάδες που ούτε ξέρεις πώς βρέθηκαν στο διάβα σου στην πολύ διακριτική ερώτηση «Εσύ πότε θα βρεις ένα καλό κορίτσι/αγόρι;». Θα μου πεις από έγνοια το κάνουν, να σε δουν καλά με έναν άλλον άνθρωπο.
Δε θυμάμαι κανέναν πάντως να ρώτησε «Είσαι καλά όπως είσαι;». Και να ήταν μόνο οι μεγαλύτεροι θα δικαιολογούταν από το τα πρότυπα μιας άλλης εποχής. Αλλά ξέρεις ότι είναι και οι συνομήλικοι που ξέρεις ότι θα σε κοιτούσαν με ύφος λύπησης όταν πεις «αποφάσισα να χωρίσω» ή θα σου πετάξουν κι ένα «σοβαρέψου, δεν γίνονται έτσι απλά αυτά» λες κι εσύ είσαι κάποιος που ξύπνησε ένα πρωί και είπε: «Τι να κάνω σήμερα; Δεν χωρίζω να ζήσω λίγο ένα δράμα;».
Όταν πάω διακοπές παρατηρώ τους ανθρώπους γύρω μου στην παραλία. Φαντάζομαι κι εσείς το κάνετε. Πόσοι δεν έχουμε δει ένα ζευγάρι που κάθεται δίπλα δίπλα και δεν έχει ανταλλάξει καν μια λέξη, ο καθένας ασχολείται με το κινητό του και η μόνη τους κοινή στιγμή είναι όταν αποφασίσουν να βγάλουν μαζί μια σέλφι, να την ανεβάσουν στα social και να αρχίσουν να μετράνε like και καρδούλες, ο καθένας μόνος του; Δεν λέω φυσικά ότι όλα τα ζευγάρια είναι έτσι. Υπογραμμίζω όμως πόσα τέτοια ζευγάρια υπάρχουν, που έχουν μπει στο βόλεμα μιας σχέσης και δεν ξεκουνιούνται από εκεί γιατί εδώ που τα λέμε πόσο εύκολο είναι να μην έχεις κάποιον δίπλα σου και να πρέπει να ανεχτείς τον εαυτό σου;
Αυτό δεν είναι ένα μανιφέστο κατά των σχέσεων ή κατά των ζευγαριών. Είναι μπόλικες σκέψεις για το πόσο τελικά κάνουμε αυτό που μας ταιριάζει και πραγματικά θέλουμε ή αυτό που μας έμαθαν ότι είναι «κοινωνικά υγιές». Ξέρω αρκετούς ανθρώπους που είναι καλά με τον σύντροφό τους, γνωρίζω κι αρκετούς που υποφέρουν κι όμως δεν χωρίζουν γιατί «άντε πάλι ξανά από την αρχή το δράμα της αναζήτησης». Δεν έχει τίποτα το κακό όμως να πεις, για όσο το θέλεις, είμαι μόνος μου και είμαι καλά με αυτό.
Ναι, έχουμε ανάγκη τον έρωτα, την αγάπη, το δέσιμο, την συντροφικότητα. Όμως έχουμε κυρίως ανάγκη να είμαστε ο εαυτός μας. Όταν νιώθουμε ότι αυτός που έχουμε δίπλα μας δεν μας κάνει να περνάμε όπως πραγματικά θέλουμε, δεν είμαστε αληθινοί μαζί, δεν μας επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας τότε χίλιες φορές χωρίς αυτόν, χίλιες φορές μαζί με τους φίλους μας, μόνοι μας, μαζί με όποιον/όποιους τελικά διαλέξουμε να πορευτούμε.
Κι όλα θα πάνε καλά, αρκεί να κάνεις αυτό που συνειδητά επιλέγεις.
