Εννέα σφραγισμένα δωμάτια, εννέα ομάδες στελεχωμένες από δημοσιογράφους, δικηγόρους, επιχειρηματίες, καναλάρχες. Κανείς από αυτούς δεν έχει πάνω του κινητό, υπολογιστή ή οτιδήποτε άλλο θα του επέτρεπε να επικοινωνήσει με τον έξω κόσμο. Κάποιος χτυπάει την πόρτα και ένα μέλος της ομάδας πηγαίνει να την ανοίξει. Υπάλληλος της ασφάλειας παραδίδει ένα χαρτάκι διπλωμένο στα δύο. Αφού συζητήσουν για λίγα λεπτά το περιεχόμενό του, τα μέλη της ομάδας στρέφουν και πάλι την προσοχή τους στην οθόνη του μοναδικού υπολογιστή που έχουν στο χώρο. Αποφασίζουν να κάνουν νέα προσφορά, λίγο πάνω από τα έξι εκατομμύρια ευρώ. Συμπληρώνουν τα στοιχεία, την εκτυπώνουν και ζητούν από τον υπεύθυνο αστυνομικό να μεταφέρει ένα άλλο χαρτάκι, πάλι διπλωμένο στα δύο, στο μέλος της ομάδας που βρίσκεται στην κεντρική αίθουσα, απ’ όπου η Επιτροπή Διενέργειας Διαγωνισμού συντονίζει την πρώτη δημοπρασία στην ιστορία της ιδιωτικής τηλεόρασης στην Ελλάδα για την παροχή τηλεοπτικών αδειών.
Αυτή θα είναι η εικόνα στο κτίριο της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης το πρωί της Τρίτης, όταν και θα πραγματοποιηθεί η περιβόητη δημοπρασία για την χορήγηση «των τεσσάρων παρόχων περιεχομένουν επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης εθνικής εμβέλειας ενημερωτικού προγράμματος γενικού περιεχομένου για μετάδοση υψηλής ευκρίνειας (high definition)».
Μπορεί ο ορισμός των αδειών να είναι πολύ σύνθετος στην προκήρυξη του διαγωνισμού, όμως για την κατάκτηση μίας άδειας το παιχνίδι είναι πολύ απλό. Εννέα παίκτες παίζουν για τέσσερις άδειες και κερδίζει όποιος ακουμπήσει στο τραπέζι τα πιο πολλά.
«Πράγματι μπορεί κάποιος να υποστηρίξει ότι το παιχνίδι είναι άνισο μεταξύ νέων και παλιών καναλιών. Όμως η ανισότητα αυτή προκύπτει από την μέχρι σήμερα λειτουργία τους χωρίς άδεια. Όπως υποστήριξε και η Ολομέλεια του ΣτΕ, τα παλιά κανάλια είχαν καταλάβει τις συχνότητες χωρίς άδεια, επιβάλλοντας στους άλλους άνισους όρους», λέει στην Popaganda πηγή με γνώση της δικαστικής διαδικασίας.
Η σάγκα της δημοπρασίας
Τα διαπιστευμένα μέλη των εννέα ομάδων που συμμετέχουν στο διαγωνισμό θα βρεθούν την προσεχή Τρίτη στο κτίριο της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης από πολύ νωρίς, ενώ από όσο ξέρουμε ανάμεσά τους θα βρίσκονται και πολλοί από τους επίδοξους καναλάρχες, αφού οι άδειες είναι λίγες και θα «πέσουν κορμιά».
Ο κλειστός αριθμός αδειών θα κάνει εξαιρετικά ισχυρούς τους νέους καναλάρχες -με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ένα τηλεοπτικό σύστημα ολιγαρχίας- αφού κανείς άλλος δεν θα μπορεί να αποκτήσει άδεια πανελλαδικής εμβέλειας, γεγονός που μάλλον ενισχύει παρά προλαμβάνει τη διαπλοκή συμφερόντων και τη διαφθορά.
Για κάθε άδεια θα ακολουθηθεί διαδοχικά η ίδια διαδικασία, με την τιμή εκκίνησης των προσφορών να ξεκινά από τα τρία εκατομμύρια ευρώ. Από εκεί και πέρα, οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό θα ανεβάζουν τις προσφορές τους και όποιος αντέξει. Όλες οι προσφορές θα εκτυπώνονται, «ώστε να μην έρχονται μετά συμμετέχοντες και διαμαρτύρονται ότι το σύστημα δεν πήρε κάποια προσφορά τους και έχουμε θέματα», αναφέρουν πηγές της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας. Κάθε φορά οι «λιγότερο σίγουροι» θα αποχωρούν, μέχρι να μείνουν οι δύο τελευταίοι, οι οποίοι και θα κονταροχτυπηθούν για την άδεια. Όποιος κάνει την υψηλότερη προσφορά, χρήζεται προσωρινός υπερθεματιστής και τα παίρνει όλα. Το ίδιο πράγμα θα γίνει και για τις τέσσερις άδειες, αριθμός που -προς το παρόν- παραμένει numerus clausus.
Ναι μεν…
Στον κλειστό αριθμό των γενικού περιεχομένου αδειών πανελλαδικής εμβέλειας οδήγησε το κριτήριο της βιωσιμότητας των καναλιών που θα προκύψουν στο νέο τηλεοπτικό χάρτη. Στο Μαξίμου έκαναν τις προσθαφαιρέσεις και κατά ένα περίεργο τρόπο τα νούμερα βγήκαν: η διαφημιστική δανάπη στα χρόνια της κρίσης έχει περιοριστεί στα 200 εκατομμύρια ευρώ. Με 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως υπολογίζεται ότι βγαίνει το κάθε κανάλι, άρα στα τέσσερα είμαστε καλά.
O Υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς συνέδεσε τη μη βιωσιμότητα και τις ζημιές των τηλεοπτικών καναλιών με τα δάνεια που έπαιρναν από τράπεζες κατά παράβαση των κανόνων πίστωσης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός δικτύου διαπλεκόμενων συμφερόντων, στο οποίο εμπλέκονταν και τα κόμματα τόσο με τα δάνεια που έπαιρναν από τις τράπεζες, όσο και με την ανοχή που έδειχναν απέναντι στη λειτουργία και τη δανειοδότηση των τηλεοπτικών σταθμών.
Μέχρι εδώ η πραγματικότητα μάλλον δικαιώνει την κοινή λογική και την κυβέρνηση που την επικαλείται. Και της επιτρέπει να ξεκινήσει μία διαδικασία παροχής τηλεοπτικών αδειών που βασίζεται αποκλειστικά στο «ποιος θα κάνει την καλύτερη προσφορά, κανόνας που διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει συνδιαλλαγή μεταξύ επιχειρηματιών και κυβέρνησης», αναφέρει στην Popaganda πηγή με καλή γνώση των τεκταινόμενων γύρω από τις τηλεοπτικές άδειες.
Αλλά…
Ωστόσο ο νέος διαγωνισμός, αντί να ρυθμίζει μία ανοιχτή αγορά με κανόνες, διατηρεί και νομιμοποιεί το κλειστό κλαμπ των τηλεοπτικών καναλιών που επικρατεί μέχρι σήμερα: «Το σύστημα θα λειτουργήσει όπως και τώρα. Απλώς, αντί να έχουμε έξι κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας, θα έχουμε τέσσερα. Μέχρι σήμερα, για να μπει κάποιος στην τηλεόραση, έπρεπε να αγοράσει ένα από τα υπάρχοντα κανάλια, αφού το κράτος δεν είχε προκηρύξει άδειες. Αυτά είτε δεν είχαν απήχηση, είτε ήταν μέσα στα χρέη. Κανείς δεν μπορούσε να κάνει καινούριο κανάλι. Η τηλεόραση ήταν πάντα κλειστό επάγγελμα, κάτι σαν τα φορτηγά», σημειώνει στην Popaganda η ίδια πηγή.
Ο κλειστός αριθμός αδειών θα κάνει εξαιρετικά ισχυρούς τους νέους καναλάρχες -με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ένα τηλεοπτικό σύστημα ολιγαρχίας- αφού κανείς άλλος δεν θα μπορεί να αποκτήσει άδεια πανελλαδικής εμβέλειας, γεγονός που μάλλον ενισχύει παρά προλαμβάνει τη διαπλοκή συμφερόντων και τη διαφθορά. Από την άλλη, τα υπάρχοντα κανάλια βρίσκονται μπροστά στο κίνδυνο του λουκέτου, σε περίπτωση που δεν καταφέρουν να αδειοδοτηθούν.
Τι θα γίνει αν κάποιος σταθμός δεν πάρει άδεια;
Τα σενάρια για όσα παλιά κανάλια δεν πάρουν άδεια είναι ουσιαστικά δύο: το πρώτο είναι να εξετάσουν νέους τρόπους εκπομπής, όπως η δορυφορική, η συνδρομητική και η ιντερνετική μετάδοση, η εκπομπή από άλλη χώρα της ΕΕ και η λειτουργία σε περιφερειακό επίπεδο ή με θεματικό περιεχόμενο.
Το δεύτερο σενάριο είναι το λουκέτο. Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν ένα κανάλι αποφύγει το κλείσιμο, η διαφημιστική πίτα είναι πολύ μικρότερη για τα δορυφορικά, τα συνδρομητικά και τα ιντερνετικά ή περιφερειακά κανάλια, με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιθανό να προχωρήσουν σε περικοπές προσωπικού όσα από τα υπάρχοντα κανάλια δεν πάρουν πανελλαδική άδεια.
Πάντως, ας σημειώσουμε ότι κύκλοι με καλή γνώση του θέματος λένε ότι στο τέλος «μάλλον κανείς δεν θα μείνει παραπονεμένος και δεν είναι απίθανο να αλλάξει ο αριθμός των αδειών, αν η ζήτηση είναι μεγαλύτερη, υπάρχουν χρήματα και καλή διάθεση».
Παίκτες δύο ταχυτήτων
Στην δημοπρασία πρόκειται να έχουμε δύο «γκρουπ δυναμικότητας». Τους «νεοκαναλάρχες» και τους «παλαιοκαναλάρχες». Πιο εύκολο έργο έχουν οι πρώτοι. Λένε ότι θέλουν να κάνουν ένα κανάλι και δίνουν μία εγγυητική επιστολή οκτώ εκατομμυρίων ευρώ. Αν πάρουν άδεια, τότε ελέγχεται το πόθεν έσχες των χρημάτων με τα οποία την πήραν, ελέγχεται η συμμόρφωση του νέου καναλιού με τις τυπικές προϋποθέσεις του διαγωνισμού (για παράδειγμα, ελάχιστος αριθμός 400 εργαζομένων, καταλληλότητα χώρων εργασίας, επάρκεια υλικοτεχνικού εξοπλισμού) και βγαίνει στον αέρα μέσα σε 90 μέρες από την ημέρα κατοχύρωσης της άδειας.
Από την άλλη, πιο δύσκολο έργο θα έχουν τα ήδη υπάρχοντα κανάλια, αφού είναι επιβαρυμένα οικονομικά και έχουν χρέη, με αποτέλεσμα αφενός η συμμετοχή στο διαγωνισμό να είναι σημαντικά κοστοβόρα, αφετέρου ο έλεγχος του πόθεν έσχες να είναι πολύ πιο εκτεταμένος, καθώς «θα αφορά στο σύνολο των οικονομικών τους στοιχείων από την πρώτη ημέρα λειτουργίας τους», αναφέρουν πηγές της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης. «Πράγματι μπορεί κάποιος να υποστηρίξει ότι το παιχνίδι είναι άνισο μεταξύ νέων και παλιών καναλιών. Όμως η ανισότητα αυτή προκύπτει από την μέχρι σήμερα λειτουργία τους χωρίς άδεια. Όπως υποστήριξε και η Ολομέλεια του ΣτΕ, τα παλιά κανάλια είχαν καταλάβει τις συχνότητες χωρίς άδεια, επιβάλλοντας στους άλλους άνισους όρους», λέει στην Popaganda πηγή με γνώση της δικαστικής διαδικασίας.
Οι λεπτομέρειες…
Αφού η χορήγηση της άδειας θα βασιστεί αποκλειστικά στο ύψος των προσφορών και δεν εμφυλοχωρεί αξιολόγηση, δεν προβλέπεται ένσταση στην κατακύρωση των αδειών. Όσα κανάλια δεν «αντέξουν» στον έλεγχο του πόθεν έσχες, χάνουν την άδεια, την οποία παίρνει ο επιλαχών πλειοδότης. Αν ακολουθηθεί το σχετικό χρονοδιάγραμμα, μετά το τέλος της δημοπρασίας -που θεωρητικά μπορεί να κρατήσει έως τρεις ημέρες- θα χρειαστούν μόλις 90 ημέρες για την οριστική απόδοση των αδειών και την έναρξη της λειτουργίας των νέων τηλεοπτικών καναλιών. Σε αυτό το διάστημα θα στηθούν όσα νέα κανάλια πάρουν άδεια. Στην απίθανη περίπτωση που κάποια άδεια δεν χορηγηθεί, θα ξαναγίνει δημοπρασία μετά από ένα χρόνο. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία για τις τέσσερις άδειες εθνικής εμβέλειας, θα προκηρυχθούν νέοι διαγωνισμοί για τις περιφερειακές άδειες και τις άδειες ειδικού περιεχομένου.
Μετά και την απόρριψη από το ΣτΕ του αιτήματος των καναλιών για πάγωμα του διαγωνισμού, είμαστε έτοιμοι να παρακολουθήσουμε με το απαραίτητο ποπκορνάκι το χιτσκοκικό-γκανγκιλιονικό θρίλερ της πρώτης ουσιαστικής παροχής τηλεοπτικών αδειών σε ιδιωτικά κανάλια. Καλή τύχη σε όλους.
