Το ημερολόγιο έγραφε 10 Ιουνίου 1980. Ο πρόεδρος της αμερικανικής αεροπορικής εταιρείας United Airlines Πέρσι Γουντς μόλις είχε λάβει την πρωινή του αλληλογραφία. Στη στοίβα, ξεχώριζε ένα πακέτο. Ο Γουντς το ξετύλιξε. Μέσα ήταν το βιβλίο «Ice Brothers» του Sloan Wilson. Το επόμενο δευτερόλεπτο, αυτό εκρήγνυται στα χέρια του και τον τραυματίζει.
Ο Γουντς ήταν ένα μόνο από τα πολλά θύματα του πιο μυστηριώδους και ευφυούς βομβιστή που είχε αντιμετωπίσει το FBI. Από το 1978 έως το 1995, ο άγνωστος τρομοκράτης ταχυδρομούσε ή παρέδιδε αυτοπροσώπως στα θύματά του σε ολόκληρη τη χώρα αυτοσχέδιες βόμβες, σκοτώνοντας συνολικά τρεις και τραυματίζοντας 23 Αμερικανούς.
Τι κι αν το FBI διέταξε την πιο ακριβή έρευνα στη μέχρι τότε ιστορία του, έχοντας εξαπολύσει πάνω από 150 πράκτορες να ιδροκοπούν για να αποκαλύψουν την ταυτότητα του δράστη και να τον συλλάβουν; Αυτή η διεστραμμένη ιδιοφυία ξεγλιστρούσε διαρκώς. Οι πράκτορες μελετούσαν τα υπολείμματα από τις βόμβες, αλλά αυτά δεν αποκάλυπταν τα ίχνη του δράστη, αφού ήταν κατασκευασμένες από παλιοσίδερα που υπήρχαν παντού. Μελετούσαν την ταυτότητα των θυμάτων, τα θύματα όμως είχαν επιλεγεί τυχαία κατόπιν έρευνας σε βιβλιοθήκες. Ταυτόχρονα, ο βομβιστής τούς περιέπαιζε φροντίζοντας να αφήνει πίσω του ψεύτικα αποδεικτικά στοιχεία για να τους παραπλανεί.
Ο μυστηριώδης τρομοκράτης δεν ήταν άλλος από τον διαβόητο Τέντ Καζίνσκι. Μαθηματική ιδιοφυία και πρώην καθηγητής στο Μπέρκλεϊ, ο Καζίνσκι είχε ξεκινήσει τη δράση του φυτεύοντας μια «πρωτόγονη» βόμβα στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Στην πορεία, εξέλιξε θεαματικά τις βόμβες του απειλώντας μέχρι και να ανατινάξει αεροπλάνα. Η υπόθεση έγινε γνωστή ως «UNABOMΒ» (από το «Uni» – Πανεπιστήμιο και «Airline Bombing» – Ανατίναξη αεροπλάνων).
Από το 1971, ο Καζίνσκι ζούσε σαν ερημίτης σε μια μικρή παράγκα στα βουνά της Μοντάνα, χωρίς νερό και ηλεκτρικό ρεύμα. Γιατί κατέληξε στη βομβιστική δράση; Παρακολουθώντας την προϊούσα καταστροφή της φύσης γύρω του, αποφάσισε να κηρύξει πόλεμο σε εκβιομηχάνιση και τεχνολογία για την οικολογική καταστροφή που επιφέρουν. Τα θύματά του ήταν άνθρωποι οι οποίοι θεωρούσε ότι πρωτοστατούσαν σε αυτή την καταστροφή.
Δεν συνελήφθη παρά μόνο μετά από 17 ολόκληρα χρόνια δράσης, το 1996. Κι ίσως να μην είχε ποτέ συλληφθεί αν η εμμονή ή η ματαιοδοξία του δεν τον είχαν οδηγήσει να στείλει το μανιφέστο του προς δημοσίευση. Ήταν ένα κείμενο με τίτλο «Η Βιομηχανική Κοινωνία και το Μέλλον Της» και έκταση περί τις 35.000 λέξεις (ένα μικρό βιβλίο δηλαδή), στο οποίο εξηγούσε τα κίνητρά του και τις απόψεις του για τα «κακώς κείμενα» της σύγχρονης κοινωνίας. Το 1995, το έστειλε στους New York Times με την υπόσχεση ότι θα σταματούσε τις δολοφονικές επιθέσεις αν αυτοί ή η Washington Post το δημοσίευαν. Το δημοσίευσε η Washington Post. Μετά από έντονο προβληματισμό, το FBI είχε καταλήξει ότι η δημοσίευση θα βοηθούσε κάποιους αναγνώστες να αναγνωρίσουν τον δράστη.
Όπως και έγινε, αφού οι μαρτυρίες κατέφθασαν κατά χιλιάδες στην εφημερίδα. Ξεχώριζε όμως μία: του Ντέιβιντ Καζίνσκι. Περιέγραφε τον προβληματικό αδελφό του Τεντ, που είχε μεγαλώσει στο Σικάγο, είχε διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ όπου τοποθετήθηκαν δύο από τις βόμβες, και κατοικούσε πλέον σε μια αυτοσχέδια παράγκα στη Μοντάνα, την οποία είχαν φτιάξει μαζί. Συνεξετάζοντας το μανιφέστο με γράμματα και εργασίες του Τεντ που τους παρείχε ο Ντέιβιντ, το FBI ταυτοποίησε και συνέλαβε τον βομβιστή.
Το μανιφέστο του Τεντ Καζίνσκι σήμερα είναι το Νο1 σε πωλήσεις στο Amazon, στην κατηγορία της Ριζοσπαστικής Πολιτικής Σκέψης. Έχει αποσπάσει όλα αυτά τα χρόνια πολλές κριτικές. Μία όμως τράβηξε πρόσφατα την προσοχή: «Μπορεί να μη σας αρέσουν οι μέθοδοί του, αλλά από τη δική του οπτική γωνία, αυτό δεν είναι τρομοκρατία, είναι πόλεμος και επανάσταση», έγραφε στην πλατφόρμα Goodreads ο λογαριασμός με το όνομα και τη φωτογραφία του Λουίτζι Μανιόνε, του ύποπτου για τη δολοφονία του CEO της United Health Care Μπράιαν Τόμσον.
Η κριτική συνέχιζε: «Οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων καταπνίγουν αποτελεσματικά οτιδήποτε σταθεί εμπόδιο στο δρόμο τους, και μέσα σε μία ή δύο γενιές, αυτό θα αρχίσει να κοστίζει ολοένα και περισσότερο σε ανθρώπινες ζωές, μέχρι που η Γη να γίνει μια φλεγόμενη σφαίρα γύρω από τον ήλιο. Η ειρηνική διαμαρτυρία αγνοείται πλήρως, η οικονομική διαμαρτυρία δεν είναι εφικτή στο παρόν σύστημα, οπότε πόσο ακόμα για να αναγνωρίσουμε ότι η βία ενάντια σε αυτούς που μας οδηγούν σε τέτοια καταστροφή δικαιολογείται ως αυτοάμυνα;».
Και κατέληγε: «Είναι εύκολο να το απορρίψεις απερίσκεπτα ως το μανιφέστο ενός τρελού προκειμένου να μην έρθεις αντιμέτωπος με κάποια από τα άβολα προβλήματα που περιγράφει. Αλλά είναι αδύνατον να αγνοήσεις πόσο προφητικές ήταν πολλές από τις προβλέψεις του για τη σύγχρονη κοινωνία».
Η κριτική αυτή είναι κι ο λόγος που σήμερα πολλοί αναρωτιούνται αν ο Μανιόνε εμπνεύστηκε από τον Καζίνσκι για την πράξη του.
Η ιστορία του διαβόητου βομβιστή επανήλθε πρόσφατα στη δημοσιότητα μετά από σειρά σχετικών ντοκιμαντέρ, αρχής γενομένης με το «Manhunt: Unabomber» (2017, Netflix). Ως αποτέλεσμα, το 2021 το περιοδικό «The Baffler» περιέγραφε τον Καζίνσκι ως «αναπάντεχη ενωτική φιγούρα που αγκαλιάζεται στο TikTok και από απογοητευμένους οικολόγους και από δεξιούς μηδενιστές».
Αρκετοί από τους υποστηρικτές του θεωρούν ξεπερασμένο τον διαχωρισμό «αριστεράς-δεξιάς». Αξίζει να σημειωθεί ότι στο μανιφέστο του, ο Καζίνσκι ξεκινά με μια μάλλον αδέξια προσπάθεια αποδόμησης της αριστεράς, χαρακτηρίζοντάς τη ως «μια από τις πιο διαδεδομένες εκδηλώσεις της τρέλας του κόσμου μας». Συνεχίζει με τη διάσημη κριτική του στην τεχνολογία, επηρεασμένος από την αναρχία.
Το Wired έγραφε το 2018 ότι το μανιφέστο προσείλκυε εκ νέου στο διαδίκτυο το ενδιαφέρον αναρχοπρωτογονιστών, νεολουδιτών, παλαιοφιλελεύθερων και οικοφασιστών, που τους ενώνει η κοινή έχθρα για έναν τρόπο ζωής κατευθυνόμενο ολοένα και περισσότερο από την τεχνολογία. Μάλιστα, σύμφωνα με το περιοδικό «Baffler», το 2021 στα (ακρο)δεξιά fora φημολογούνταν ότι η έφηβη οικολόγος Γκρέτα Τούνμπεργκ είχε καταφέρει να αλληλογραφήσει με τον Καζίνσκι, στη φυλακή υψίστης ασφαλείας στο Κολοράντο όπου κρατούνταν.
Ωστόσο, η πιο παράδοξη αναφορά στον Καζίνσκι ήρθε από ένα τιτάνα της τεχνολογίας, ο οποίος θέλει να στείλει τον άνθρωπο στον Άρη, εργάζεται πυρετωδώς για να φυτέψει τσιπ στον ανθρώπινο εγκέφαλο και να δημιουργήσει αυτοκίνητα που δεν θα χρειάζονται οδηγό: τον Έλον Μασκ. «Ίσως δεν κάνει λάθος», είχε πει ο Μασκ, σχολιάζοντας tweet με τα λόγια του Καζίνσκι πως «η Βιομηχανική Επανάσταση και οι συνέπειές της ήταν καταστροφή για την ανθρωπότητα». Έπειτα αυτός, ο πιο πλούσιος άνθρωπος του κόσμου, ανάρτησε meme που υποδήλωνε ότι ο θάνατος του Καζίνσκι (ο οποίος φέρεται να αυτοκτόνησε στη φυλακή ενώ έπασχε από καρκίνο) ήταν λάθος.
Όσοι μελετούν ή επικροτούν τις απόψεις του Καζίνσκι δεν σημαίνει βέβαια ούτε ότι ενστερνίζονται ούτε ότι σκοπεύουν να υιοθετήσουν τις μεθόδους του.
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι ότι ο Μανιόνε είχε αναδημοσιεύσει στο X ανάρτηση άλλου χρήστη που εξυμνούσε τον Μασκ για τη «δέσμευσή του στη μακροπρόθεσμη επιτυχία του πολιτισμού» και φέρεται να είχε διαβάσει βιβλία για εκείνον όπως συμπεραίνεται από την πλατφόρμα Goodreads. Αντιφατικό να θαυμάζει τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου κάποιος που στο μανιφέστο του στρέφεται ενάντια στην Αμερική των μεγάλων εταιρειών – επιβεβαιώνει ωστόσο ότι ο Μανιόνε είναι ιδεολογικά ανερμάτιστος.
Κι άλλη μία λεπτομέρεια: Όταν έγινε γνωστή η ταυτότητα το Μανιόνε, ο λογαριασμός στο Χ (το οποίο ανήκει στον Μασκ) που φαινόταν να είναι του Μανιόνε καταργήθηκε για «παραβίαση» των κανόνων της πλατφόρμας. Λίγες ώρες μετά, αποκαταστάθηκε και σύντομα μετρούσε γύρω στους 200.000 ακολούθους.
Ίσως ο «Unabomber» ενέπνευσε τον Μανιόνε, ίσως και όχι. Σίγουρα Καζίνσκι και Μανιόνε είναι «μοναχικοί καβαλάρηδες», που έδρασαν επικαλούμενοι κάποιο κοινωνικό σκοπό. Σίγουρα κι οι δύο συσπειρώνουν ετερόκλητο κόσμο που υπερασπίζεται τους σκοπούς ή και τις μεθόδους τους – όπως πλέον αποδεικνύεται από το μεγάλο κύμα υποστήριξης του Μανιόνε στις ΗΠΑ.
Βέβαια, ο αδελφός του Τεντ Καζίνσκι, Ντέιβιντ, δήλωσε πως ελπίζει ο κατηγορούμενος για δολοφονία Μανιόνε να μην άντλησε έμπνευση από τον αδελφό του. «Οι πράξεις του [Τεντ] είναι σαν ιός. Και παραμένουν ιός μέχρι να καταλάβουν ότι επρόκειτο για έναν πολύ θυμωμένο και διαταραγμένο άνθρωπο. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ιδέες του ήταν ιδέες ενός τρελού, αλλά ότι η συμπεριφορά του –πιστεύω- ήταν συμπεριφορά τρελού».
