Ήταν διαχρονικά σαφές σε κάθε κρίση, το ίδιο και στην κρίση του κορωνοϊού. Οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους, θα αρκεστούν στα ελάχιστα και θα σηκώσουν το βάρος των διευκολύνσεων προς τους εργοδότες των οποίων η δραστηριότητα μειώνεται.
Για ακόμα μία φορά δηλαδή, μετά τις τράπεζες κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, η κοινωνία καλείται να στηρίξει την «επιχειρηματικότητα», η οποία στις εποχές της κερδοφορίας απαιτεί όλο και λιγότερη κρατική παρέμβαση αλλά στις εποχές των “ισχνών αγελάδων” απαιτεί, με την ίδια ευκολία και ένταση, την κρατική παρέμβαση για τη διάσωσή της.
Ενδεικτικά τα τελευταία μέτρα που έχουν ληφθεί με την ΠΝΠ 20.03.2020 και αφορούν την εργασία είναι τα εξής:
Πριν την ΠΝΠ ο εργοδότης είχε και έχει τη δυνατότητα, εφόσον περιοριστεί η οικονομική του δραστηριότητα, αντί να προβεί σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων στην επιχείρησή του, να θέσει αυτούς σε διαθεσιμότητα για διάστημα το πολύ έως 3 μήνες ανά έτος μετά από ενημέρωση των εργαζομένων και διαβούλευση με αυτούς ή τους εκπροσώπους τους.
Στην πραγματικότητα μέχρι σήμερα, η ενημέρωση και διαβούλευση αποτελούσε τυπική διαδικασία αφού ακόμα και αν οι εργαζόμενοι δεν συμφωνούσαν ο εργοδότης μπορούσε να τους θέσει σε διαθεσιμότητα. Κατά το διάστημα της διαθεσιμότητας οι εργαζόμενοι δικαιούνται το ήμισυ των τακτικών αποδοχών τους. Κατά το χρόνο της διαθεσιμότητας η εργασιακή σχέση παραμένει σε ισχύ, ο εργαζόμενος εξακολουθεί να ασφαλίζεται κανονικά στον ασφαλιστικό φορέα ενώ ο χρόνος αυτός προσμετράται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για την ετήσια τακτική άδεια, για την προϋπηρεσία κλπ.
Τέλος οι εργαζόμενοι που τίθενται σε καθεστώς διαθεσιμότητας δικαιούνται επίδομα από τον ΟΑΕΔ ίσο με το 10% του μέσου όρου των τακτικών αποδοχών των δύο τελευταίων μηνών υπό καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Με την ΠΝΠ της 20/03/2020 η κυβέρνηση έρχεται να θεσμοθετήσει -έστω προσωρινά- ένα ιδιότυπο καθεστώς διαθεσιμότητας το οποίο ονομάζει αναστολή της σύμβασης εργασίας.
Έτσι, στο άρθρο 11 της ΠΝΠ 20.03.2020, ορίζεται ότι οι επιχειρήσεις που πλήττονται σημαντικά λόγω του κορωνοϊού (όπως αυτές ορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών) έχουν τη δυνατότητα να αναστέλλουν τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου του προσωπικού τους για διάστημα έως ένα μήνα από τη δημοσίευση της ΠΝΠ. Έτσι ο εργοδότης μπορεί ουσιαστικά να θέτει σε διαθεσιμότητα μέρος ή το σύνολο των εργαζομένων του χωρίς όμως τα “βάρη” που μέχρι τώρα έθετε ο νόμος:
– Δεν απαιτείται να προβεί σε καμία ενημέρωση και διαβούλευση με τους εργαζομένους.
– Δεν καταβάλει αποδοχές.
– Δεν επιβαρύνεται ούτε καν με την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών τους.
Να σημειωθεί ότι το ποσό των 800€ αφορά το διάστημα από 15/03/2020 έως 30/04/2020, δηλαδή 1,5 μήνα. Συνεπώς το ποσό που ουσιαστικά αντιστοιχεί στις αποδοχές 1 μήνα ανέρχεται σε 533,33€, χαμηλότερο δηλαδή ακόμα και από τον κατώτατο μισθό.
– Για πόσο διάστημα μπορεί να ισχύσει η παραχώρηση; Στον ενδοομιλικό δανεισμό εργαζομένων μέχρι τώρα η σύμβαση παραχώρησης όριζε και το χρόνο της παραχώρησης. Μήπως η φράση “μεταφέρει” ερμηνεύεται κυριολεκτικά, δηλαδή για αόριστο χρονικό διάστημα;
– Με ποιους όρους μεταφέρεται ο εργαζόμενος στην άλλη επιχείρηση του ομίλου; Μέχρι τώρα παραχωρείτο με τους ίδιους όρους με τους οποίους πρόσφερε την εργασία του στον αρχικό του εργοδότη. Με τις νέες ρυθμίσεις τι θα συμβεί; Θα μπορεί η νέα επιχείρηση να τροποποιεί μονομερώς τους όρους εργασίας του εργαζομένου; Κατά την γνώμη μας τροποποίηση των όρων προς το χειρότερο αποτελεί προφανή βλαπτική μεταβολή. Άραγε η μεταφορά του εργαζόμενου χωρίς τη θέλησή του σε επιχείρηση ομίλου η οποία έχει συναλλαγή εν μέσω πανδημίας με το κοινό, δεν αποτελεί από μόνη της διακινδύνευση της υγείας του (και του άμεσου περιβάλλοντός του) και βλαπτική μεταβολή;
Η ΠΝΠ προβλέπει ότι με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων θα ορίζονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή του συγκεκριμένου άρθρου, οπότε πρέπει να αναμείνουμε προκειμένου να μπορούμε με ασφάλεια να προβούμε σε συμπεράσματα. Πρέπει όμως να σημειώσουμε ότι στην Ελλάδα δεν δραστηριοποιούνται πολλοί όμιλοι επιχειρήσεων. Παρόλα αυτά εδώ και χρόνια υπήρχαν πιέσεις για να ξεπεραστούν οι “αγκυλώσεις” που προαναφέρθηκαν και επέβαλαν τη συναίνεση του εργαζομένου, τον ορισμό χρόνου ισχύος της παραχώρησης κλπ. Ιδίως το τελευταίο διάστημα όμιλος επιχειρήσεων που δραστηριοποιείται στις τηλεπικοινωνίες ήταν ιδιαίτερα πιεστικός για αυτό το ζήτημα, η δε ΠΝΠ, για τους γνωρίζοντες, “φωτογραφίζει” το συγκεκριμένο όμιλο και τις “ανάγκες” του…
Όσο συνεχίζεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα δούμε και άλλες ανάλογου είδους ρυθμίσεις, αποδομητικές του εργατικού δικαίου. Κατά την άποψή μας, ακόμα και όταν εξομαλυνθεί η κατάσταση, κάποιες από αυτές θα διατηρηθούν, γιατί εξ αρχής ήρθαν για να μείνουν. Εκτός και αν το κράτος επιδείξει την εντιμότητα που απαιτεί απ’ τους πολίτες ή αν οι τελευταίοι την διεκδικήσουν.
