Spiegel: Η Ευρώπη ενώπιον μίας ιστορικής αποτυχίας

To εξώφυλλο του νέου τεύχους του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel.

«Εβδομήντα χρόνια μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η Ευρώπη απειλείται όχι μόνο από τη χρεοκοπία της Ελλάδας, αλλά από πολλαπλές μαύρες κρίσεις. Πρόκειται για φαινόμενα, τα οποία, αν και μεμονωμένα φαίνονται αντιμετωπίσιμα, έχουν συνολικά μία δυναμική που θα μπορούσαν να καταστρέψουν το ιδεώδες του ευρωπαϊκού πρότζεκτ».

Έτσι ξεκινά το κύριο άρθρο του γερμανικού περιοδικού Spiegel, που θα κυκλοφορήσει αύριο, Σάββατο, 20 Ιουνίου, και αναφέρεται στο «σεισμό» που απειλεί να καταστρέψει την Ευρώπη.

Δεν είναι μόνο οι υψηλοί δείκτες ανεργίας σε Ισπανία, Ελλάδα, Γαλλία και Ιταλία που κάνουν τα θεμέλια της ΕΕ να τρίζουν σύμφωνα με το ρεπορτάζ του γερμανικού περιοδικού. Είναι ακόμη η ανθρωπιστική κρίση που έχει επιφέρει το προσφυγικό ζήτημα στην Μεσόγειο, η κρίση στις σχέσεις εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ με την Ρωσία, η κρίση στην Ουκρανία και η άνοδος και η πολιτική καθιέρωση ακραίων, αντιευρωπαϊκών κομμάτων – τόσο από τα δεξιά, όσο και από τα αριστερά – που απειλούν να καταστρέψουν την Ευρώπη, έτσι όπως διαμορφώθηκε την μεταπολεμική περίοδο.

Το Grexit θα μπορούσε» να αποτελέσει κίνδυνο «για την σταθερότητα της Ευρώπης. 19 από τις 28 χώρες της ΕΕ έχουν εισάγει το ευρώ και η έξοδος της Ελλάδας από την Νομισματική Ένωση θα δημιουργούσε ένα προηγούμενο με πολλαπλές αντανακλαστικές συνέπειες. Σε επόμενες κρίσεις πολλές χώρες θα μπορούσαν να επιλέξουν την έξοδο κινδύνου και τότε το πρότζεκτ του ευρώ θα αποτύγχανε

«Σε κανένα από τα παραπάνω προβλήματα δε δείχνει να έχει τη δύναμη να βρει λύση η Γηραιά Ήπειρος», αναφέρει το Spiegel, προσθέτοντας ότι «οι πολιτικοί της δρουν απελπισμένα», με αποτέλεσμα «οι πολίτες να χάνουν όλο και περισσότερο την πίστη τους στο ιστορικό όραμα μίας ενωμένης Ευρώπης», καθώς βλέπουν πλέον την ΕΕ όχι ως φορέα λύσεων στην κρίση, αλλά αντίθετα «ως πηγή της κρίσης».

To γερμανικό περιοδικό ασκεί οξεία κριτική στην πολιτική τάξη της Ένωσης: «Οι πολιτικές ελίτ, που από την αρχή ήταν στο τιμόνι του ευρωπαϊκού πρότζεκτ, κινούνται χωρίς σχέδιο. Στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία, η επιτυχία της αντιευρωπαϊκής σκέψης σε επίπεδο κομμάτων και κοινής γνώμης οδήγησε σε έναν αποτελεσματικό εκφοβισμό της εκτελεστικής εξουσίας. Ούτε ο Ντέιβιντ Κάμερον ούτε ο Φρανσουά Ολάντ, που είναι οι ηγέτες αυτών των χωρών, είναι σε θέση να διατελέσουν έναν ηγετικό ρόλο στην ΕΕ».

Ο Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, έχει εξαγγείλει τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την παραμονή ή την αποχώρηση της Μ. Βρετανίας από την EE. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις (πηγή: Pew Research Center), το 36% των Βρετανών επιθυμεί σήμερα την έξοδο του Νησιού από την ΕΕ.

Όσον αφορά την Ελλάδα, το Spiegel αναφέρει: «παραμένει αμφίβολο το αν και πώς η Ελλάδα μπορεί να κρατηθεί στην νομισματική ένωση». ενώ σχετικά με την εικόνα παρακμής που αποπνέει η ΕΕ σημειώνει: αποσβολωμένος φαίνεται να «κοιτάζει ο κόσμος μία ήπειρο, η οποία κάποτε ήταν πρότυπο για πολλούς λαούς». Επρόκειτο για μία ήπειρο «δημοκρατική, ευημερούσα και καλά οργανωμένη», η οποία ωστόσο «τώρα είναι έτοιμη να διαλυθεί». «Αυτή η Ευρώπη δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα μίας τόσο μικρής οικονομίας όσο της ελληνικής», αναφέρει το περιοδικό, υπογραμμίζοντας πως η ΕΕ άρχισε να «κυριαρχείται όλο και περισσότερο από τα εθνικά και τα οικονομικά συμφέροντα».

«Grexit και Brexit – έτσι μπορεί να αποτυπωθεί περιπαικτικά η αρχή ενός πιθανού τέλους για την Ενωμένη Ευρώπη». Το Spiegel κάνει ιδιαίτερη αναφορά στις επιπτώσεις που μπορεί να έχει για την Ευρώπη η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη: «Το Grexit θα μπορούσε» να αποτελέσει κίνδυνο «για την σταθερότητα της Ευρώπης. 19 από τις 28 χώρες της ΕΕ έχουν εισάγει το ευρώ και η έξοδος της Ελλάδας από την Νομισματική Ένωση θα δημιουργούσε ένα προηγούμενο με πολλαπλές αντανακλαστικές συνέπειες. Σε επόμενες κρίσεις πολλές χώρες θα μπορούσαν να επιλέξουν την έξοδο κινδύνου και τότε το πρότζεκτ του ευρώ θα αποτύγχανε».

Όπως είχαμε ήδη τονίσει από τα μέσα της εβδομάδας, η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θέλει να αποσοβήσει τέτοιου είδους σενάρια τρόμου. Όπως σημειώνει και το Spiegel, η Γερμανίδα Καγκελάριος κατέστησε τις «διαπραγματεύσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, υπόθεση μεταξύ ηγετών». Όμως, εκτός από την Άνγκελα Μέρκελ, «θα πρέπει και ο Αλέξης Τσίπρας να δείξει τη δική του βούληση» για εξεύρεση λύσης.

Κατά το Spiegel, η Άνγκελα Μέρκελ και ο Αλέξης Τσίπρας είναι οι μόνοι που μπορούν πλέον να οδηγήσουν σε αίσιο τέλος τη διαπραγμάτευση μεταξύ Ελλάδας και θεσμών.

Η ρήξη στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και θεσμών θα είχε ολέθριες συνέπειες και για την χώρα, η οποία θα αδυνατούσε να εξυπηρετήσει τις δημοσιονομικές της υποχρεώσεις, όπως την πληρωμή συντάξεων και μισθών στο δημόσιο τομέα. «Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα θα πρέπει [σε περίπτωση ενός Grexit] να θέσει σε κυκλοφορία τραπεζογραμμάτεια, με τα οποία θα αναλάμβανε την υποχρέωση να πληρώσει την ονομαστική τους αξία όταν θα υπήρχε η απαιτούμενη ρευστότητα». 

Το Spiegel αναφέρεται και σε οικονομολόγους, οι οποίοι θεωρούν την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη ως την «καλύτερη λύση»: «Σύμφωνα με αυτούς, μόνο με εθνικό νόμισμα θα μπορούσε η Ελλάδα να ανακάμψει οικονομικά», υπογραμμίζει το περιοδικό, που παρουσιάζει και την άποψη όσων υποστηρίζουν πως το Grexit θα ωφελήσει την Ευρώπη: «Με την έξοδο της Ελλάδας από τη νομισματική ένωση, η Ευρωζώνη θα γινόταν ξεκάθαρα πιο ομοιογενής και ως εκ τούτου πιο σταθερή, υποστηρίζουν όσοι επιθυμούν ένα Grexit». Σε αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται και η πολιτική σκέψη του Γερμανού Υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Ο Υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τήρησε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων σκληρή γραμμή απέναντι στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας πως η Ευρώπη θα μπορούσε να διαχειριστεί ένα Grexit. H ακραία στάση του απέναντι στην Ελλάδα ανάγκασε την Άνγκελα Μέρκελ να τον απομακρύνει από το πεδίο των διαπραγματεύσεων. Για τους ίδιους λόγους ο Αλέξης Τσίπρας απομάκρυνε τον Γιάνη Βαρουφάκη από την ελληνική διαπραγματευτική ομάδα.

Οι αντιτιθέμενες απόψεις γύρω από την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η Ευρωζώνη διαμορφώνουν έναν «δύσκολο δρόμο», σύμφωνα με το Spiegel. «Ωστόσο δεν υπάρχει καμία εναλλακτική: η γενιά της μεταπολεμικής Ευρώπης – που μεγάλωσε σε ένα πλαίσιο ειρήνης και ευημερίας – διατρέχει τον κίνδυνο να συμμετάσχει χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο στην αποδόμηση του ευρωπαϊκού οράματος και την υποτίμηση της ευρωπαϊκής ιδέας», αναφέρει το γερμανικό περιοδικό, για να καταλήξει: «Θα επρόκειτο για μία ιστορική αποτυχία».