Μεγάλη Μπουκάλα: αυτή είναι η ακριβής σημασία του όρου «μποτεγιόν» (botellón), της ξακουστής δηλαδή ισπανικής συνήθειας του να συγκεντρώνονται τα βράδια σε πλατείες, πάρκα και άλλες «φέτες» του δημόσιου χώρου οι, κατά βάση αλλά όχι μόνο, νέοι ώστε να κοινωνικοποιηθούν καταναλώνοντας αλκοόλ σε αξιοσημείωτες ποσότητες – κανείς ποτέ δεν πήγε σε μποτεγιόν «μόνο για ένα». Μια συνήθεια που κρατάει δεκαετίες, αφενός γιατί το κόστος μιας κανονικής νυχτερινής εξόδου σε μπαρ και κλαμπ είναι πολύ μεγαλύτερο από το να μαζευτείς ρεφενέ με τους φίλους σου σε μια πλατεία, αφετέρου γιατί κανένα μπαρ ή κλαμπ δεν θα μπορέσει ποτέ να αποδειχτεί αρκετά μεγάλο ώστε να χωρέσει όσους μπορούν να έρθουν «όπως θέλουν» (ακόμη και με τις παντόφλες) και να «αράξουν» όρθιοι στην «πλάθα» της γειτονιάς.
Οι ρίζες του μποτεγιόν εντοπίζονται πίσω στις αρχές της δεκαετίας του ’80, οπότε και η εργατική τάξη της Ανδαλουσίας, της μάλλον πιο φτωχής από τις αυτόνομες περιφέρειες της Ισπανίας, άρχισε, για ευνόητους λόγους, να τα τσούζει (και) εκεί έξω, χύμα στο αστικό κύμα, κάτι που σύντομα καλάρεσε στους φοιτητές και γενικά τους νέους που κατά κανόνα δεν έχουν και τις πιο γεμάτες τσέπες, οπότε οικειοποιήθηκαν την πρακτική των μεγαλύτερων.
Τα παραπάνω είναι λίγο-πολύ ήδη γνωστά σε όλο τον κόσμο, μιας και η φήμη του μποτεγιόν έχει προ πολλού περάσει τα όρια της ιβηρικής και έχει μπει για τα καλά στο λεξιλόγιο της παγκοσμιοποιημένης ποπ κουλτούρας – στην Αθήνα υπάρχει μέχρι και μπαρ με αυτό το όνομα. Στον πυρήνα της, άλλωστε, πρόκειται για ένα χούι που, σε παραλλαγές, συμβαίνει όπου υπάρχουν νέοι, δηλαδή παντού, από τον Βόλο όπου μαζεύονται στα «πεζούλια» μπροστά από το πάρκο του Αγίου Κωνσταντίνου, με τα κύματα του Παγασητικού να σκάνε κυριολεκτικά τρία μέτρα μακριά, μέχρι την Αθήνα και την πλατεία Μαβίλη όπου πρόλαβε να ανδρωθεί (ναι, και εκεί) μέχρι και η ύστερη Γενιά Χ. Υπό μία έννοια μποτεγιόν (έστω εξευγενισμένο) είναι και αυτό που συμβαίνει όταν κλείνει από τον κόσμο η Πρωτογένους τα Σαββατόβραδα.
Αυτό όμως που διαφοροποιεί το ισπανικό μποτεγιόν, το ορθόδοξο, από κάθε άλλη εκδοχή του είναι η μαζικότητα και η οργάνωσή του. Εκεί δηλαδή δεν τη βγάζουν με κάνα δυο μπύρες από το περίπτερο, κάτι για το οποίο δεν είχα ιδέα όταν έφτασα στη Σεβίλη τον Φεβρουάριο του 2000 ως «Ερασμίτης». Ώσπου το είδα με τα μάτια μου. Κάποιος θα αναλάμβανε να προμηθευτεί τις σακούλες με τον πάγο, κάποιος το αλκοόλ (πολύ φτηνό ουίσκι βρε αδερφέ…), κάποιος τα αναψυκτικά, κάποιος τα πλαστικά ποτήρια, κάποιος τους αναδευτήρες (ναι, μέχρι και αναδευτήρες) και όλοι τελικά θα συναντιόμασταν στην τάδε πλατεία και μετά το σύντομο διακανονισμό του ποιός χρωστάει τί σε ποιόν, θα σχηματίζαμε ένα χαλαρό κύκλο, θα τοποθετούσαμε στο κέντρο τα εφόδια και θα πέφταμε με τα μούτρα στα «ξύδια», ώσπου κατά πλειοψηφία -εξαιρουμένων δηλαδή όσων τρέκλιζαν αλλά όλως παραδόξως το ‘λεγε ακόμη αρκετά η καρδούλα τους ώστε να συνεχίσουν σε κλαμπ (της συμφοράς)- φεύγαμε μετά από ώρες αρκετά μεθυσμένοι και ευτυχισμένοι ώστε να μην επεξεργάζεται ο εγκέφαλος ότι είμαστε πτώματα από την ορθοστασία.
Φασαρίες, μανούρες, παρατράγουδα δεν είδα ούτε μία φορά στους έξι μήνες που έκανα μποτεγιόν (και στον ελεύθερό μου χρόνο σπούδαζα) σε Σεβίλη, Κόρδοβα, Γρανάδα, Μαδρίτη και Βαρκελώνη. Είμαι όμως βέβαιος ότι θα έπαιζαν, ίσως και στη διπλανή πλατεία, γιατί «έτσι πάει». Άλλωστε η διατάραξη κοινής ησυχίας, όπως και η κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους, είναι οι δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους οι ισπανικές αρχές έχουν προσπαθήσει να βάλουν μια τελεία σε αυτή την πολυδεκαετή και πολυτραγουδισμένη πια ιστορία σύγχυσης και γέλιου, αυστηροποιώντας τους νόμους και τα πρόστιμα.
Στη Μαδρίτη, για παράδειγμα, απαγορεύεται σε δημόσιο χώρο η κατανάλωση αλκοόλ, όπως και η πώλησή του μετά τις 10μμ από τα αντίστοιχα με τα δικά μας περίπτερα. Προφανώς είναι πρακτικά αδύνατο να ελεγχθούν οι παράνομοι, πλανόδιοι πωλητές σε κάθε κακοφωτισμένη γωνία, όμως το πρόστιμο στην πρωτεύουσα της Ισπανίας -όπου το μποτεγιόν αποτελούσε και αποτελεί τόσο μεγάλη υπόθεση ώστε οι κάτοικοι διοργάνωσαν, μάταια καλώς ή κακώς, πορείες διαμαρτυρίας για να αντιταχθούν σε κάθε προσπάθεια περιορισμού ή ακύρωσής του -αγγίζει τα 600 ευρώ. Ανάλογη κατάσταση επικρατεί στη Βαρκελώνη, όπου αν σε δει το όργανο να πίνεις στο δρόμο ενδέχεται να φας καμπάνα εκατοντάδων ευρώ, αλλά και σχεδόν σε όλη την Ισπανία. Αρκεί όμως μια βόλτα στο El Raval ή στην Alameda de Hércules της Σεβίλης για να διαπιστώσει κανείς ότι όλο αυτό μένει ως επί το πλείστον στα χαρτιά.
Κομμάτι της προσπάθειας των Αρχών να χαλιναγωγηθεί κάπως η κατάσταση αποτελεί και ο ορισμός συγκεκριμένων και εποπτευόμενων κομματιών του δημόσιου χώρου, για να γίνονται εκεί τα,εκ των πραγμάτων πιο χαμηλών τόνων μποτεγιόν. Είναι τα λεγόμενα “botellódromos”, ελληνιστί «μπουκαλοδρόμια». Ως γνωστόν, όμως, το do-it-yourself έχει άλλη χάρη και η ανυπακοή, τουλάχιστον μέχρι να μεγαλώσεις και να σταματήσει να βράζει το αίμα σου, έχει τη γλύκα της.
Δεν υπάρχει κάποιο βαρύτιμο ηθικό δίδαγμα σε όλα τα προαναφερθέντα, απλά ακριβώς επειδή τα έζησα από πρώτο χέρι, με αφορμή τα πρόσφατα «γεγονότα» στην πλατεία της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη, θυμήθηκα αυτό που είχε καταγραφεί ακόμη και από τον διεθνή Τύπο της εποχής ως «το πιο μεγάλο μποτεγιόν στην ιστορία της Ισπανίας». Τον Μάρτιο του 2006, μετά από κινητοποίηση εβδομάδων και διάδοση από στόμα σε στόμα, το πλάνο που οι κατά τόπους φοιτητές σκαρφίστηκαν ως εορτασμό για τον ερχομό της άνοιξης, γρήγορα εξελίχθηκε σε άτυπο διαγωνισμό για το πού θα συγκεντρωνόταν περισσότερος κόσμος, με αποτέλεσμα στις 17 Μαρτίου 2006 να πραγματοποιηθεί ένα επικολυρικών διαστάσεων “macro-botellón” που άφησε εποχή – και τα ράφια των φαρμακείων άδεια από παυσίπονα την επόμενη μέρα, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς.
Πατείς με, πατώ σε στην πανεπιστημιούπολη της Σαραγόσα, μια από τις 20 πόλεις που στις 17 Μαρτίου 2006 συμμετείχαν στο αχαλίνωτο macro-botellon (EPA/JAVIER BELVER)
And the macro-botellon Oscar goes to…Granada! (EPA/Juan Ferreras)
Από τις είκοσι πόλεις που συμμετείχαν νικήτρια αναδείχθηκε η Γρανάδα, με σχεδόν 30000 άτομα να χορεύουν ντίρλα στους πανέμορφους δρόμους της, στην πλειοψηφία τους άκακοι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έλειψαν τα μπάχαλα, κυρίως όμως στο Raval της Βαρκελώνης και την Plaza Mayor της Σαλαμάνκα.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά από εκείνο το αμφιλεγόμενο και ελαφρώς επεισοδιακό εθνικό μεθύσι, με τις χειραψίες, τις αγκαλιές και τα φιλιά εν μέσω πανδημίας να έχουν μπει στον πάγο μέχρι νεωτέρας, σχετικά με το αν και πώς θα συνεχιστούν τα μποτεγιόν στην Ισπανία και τον υπόλοιπο κόσμο της κοινωνικής απόστασης ο καθένας μπορεί να κάνει τη δική του υπόθεση. Μάλλον όμως μία είναι η πιο ασφαλής. Αλίμονο…
![[Ταξίδι στο αστικό τοπίο], του Ευάγγελου Ρουσάκη](https://popaganda.gr/wp-content/uploads/2019/10/Noites-Apoikies-Euaggelos-Rousakis-300x200.jpg)
