Δουλεύει στη δημοτική βιβλιοθήκη Αλεξανδρούπολης και πιάνει συζήτηση με τα παιδιά που πηγαίνουν εκεί για να διαβάσουν. «Τι θέλετε να κάνετε στην ζωή σας;» τους ρωτάει. «Θέλω να κάνω το χ, αλλά επειδή είναι δύσκολο, θα κάνω το ψ». Εκείνη τους ρωτάει ξανά: «Προσπάθησες να κάνεις αυτό που ήθελες και δεν τα κατάφερες; Ναι, είναι δύσκολα τα πράγματα, αλλά μην σταματάς να επιμένεις σε κάτι που θέλεις.» Αυτή είναι η στάση ζωής της Κικής Τσακαλδήμη που ενώ δεν είχε ξανακάνει ποτέ στην ζωή της ορειβασία, κατάφερε να γίνει η πρώτη Ελληνίδα που έφτασε τόσο κοντά στην κορυφή του πιο ψηλού βουνού της οροσειράς των Ιμαλαΐων και του υψηλότερου σημείου πάνω στη Γη.
«Αν δεν έχεις δοκιμάσει κάτι, δεν ξέρεις άμα γίνεται ή όχι. Αν κάποιοι άλλοι δεν τα κατάφεραν, δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς κι εσύ. Καμία Ελληνίδα δεν είχε ανέβει στο Έβερεστ. Εγώ όμως ανέβηκα. Είχα ακούσει στο παρελθόν για μια Ελληνίδα που είχε στόχο να πάει, αλλά τελικά δεν της έφτασαν τα χρήματα. Είτε δεν προσπάθησε πολύ, είτε δεν το ήθελε πολύ. Δεν υπάρχει περίπτωση να θες να κάνεις κάτι πάρα πολύ και να μην το κάνεις.» Αυτές οι γραμμές θα μπορούσε να πει κανείς ότι συμπυκνώνουν την φιλοσοφία της, με την πίστη της πως όλα είναι δυνατά σε αυτήν την ζωή, αν η φλόγα της θέλησης καίει δυνατά.
“Higher than Everest” είναι το μότο και ο τίτλος του project της Κικής Τσακαλδήμη που σκοπεύει να φτάσει ακόμη «ψηλότερα».
Ήταν όνειρό σου να ανέβεις στο Έβερεστ; Το να πάω στο Έβερεστ δεν υπήρχε ούτε σαν όνειρο στην ζωή μου, ούτε καν σαν ιδέα. Δεν είχα καμία σχέση με την ορειβασία κι αυτό είναι το πιο ωραίο απ’ όλα. Αποφάσισα όμως ότι μπορούμε στην ζωή μας να κάνουμε τα πάντα. Έτσι, όταν ξεκίνησα μαθήματα ορειβασίας, δεν αρκέστηκα απλά στο να πάω στον Όλυμπο. Το 2015 που το αποφάσισα ήταν μια περίοδος που όλοι γκρίνιαζαν. Υπήρχαν τα όνειρα αλλά παρέμεναν απλά όνειρα, γιατί «δεν υπάρχουν λεφτά». Εγώ πιστεύω ότι άμα θες κάτι πολύ, πρέπει πρώτα να πιστέψεις σε αυτό και μετά να το κάνεις πραγματικότητα. Και το έκανα. Ούτε εμπειρία είχα, ούτε τα χρήματα, ούτε ήξερα πως θα γίνει. Απλώς μέσα μου, έβλεπα τον εαυτό μου στην κορυφή. Δεν είχα ιδέα το πως θα το κάνω, μόνο έλεγα ότι θα το κάνω. Το είχε πει και ο Disney αυτό, με άλλα λόγια, ότι αν μπορείς να ονειρευτείς κάτι, μπορείς και να τα καταφέρεις.
Είναι αισιόδοξο το σκεπτικό σου. Είμαι όπως όλοι οι άνθρωποι που βλέπεις γύρω σου. Μέχρι τα 37 μου έλεγα «Αχ τι ωραία που κάνετε τα όνειρά σας, αλλά εγώ δεν μπορώ…» Όχι, δεν ήταν ότι δεν μπορούσα, απλά δεν ήθελα. Δεν ήθελα να ζοριστώ.
Πως ξεκίνησε όμως όλο αυτό; Αρχικά, να σου εξηγήσω την αλλαγή που έγινε στον εαυτό μου. Κάποια στιγμή είχα παρακολουθήσει ένα TEDxThessaloniki, τα οποία σου προτείνω να παρακολουθείς. Δεν ήξερα τι είναι το TedX, παρόλο που μια φίλη μου με καλούσε κάθε χρόνο. Το 2014 όμως αποφάσισα να πάω και άκουσα την ομιλία του Satyabrata Dam που σήμερα είναι οδηγός μου. Έπαθα σοκ με τα λόγια του. Τελείωσε η βραδιά, γύρισα σπίτι και δεν μπορούσα να συνέλθω. Αναρωτιόμουν τι κάνω στην ζωή μου, γιατί βρίσκομαι εδώ πέρα και δεν κυνηγάω τα όνειρά μου… Είχα τρελαθεί. Για πέντε μέρες δεν μπορούσα να κοιμηθώ. Ήθελα να αλλάξω την ζωή μου, αλλά δεν ήξερα πως. Ευτυχώς ο Satyabrata Dam μου έκανε μια συνεδρία μέσω Skype, γιατί είναι και life coach και μέσα σε μία συνεδρία μου έδειξε τον τρόπο. Προϋπέθετε βέβαια πολλή δουλειά από την πλευρά μου και να αναλάβω την ευθύνη των επιθυμιών μου. Ναι μεν θέλουμε κάτι, αλλά θέλουμε να συμβεί και εύκολα. Αυτό που μου είπε κάποια στιγμή είναι ότι ο καλύτερος τρόπος για να βρεις τον εαυτό σου είναι να απομονωθείς από τα ερεθίσματα που έχεις γύρω σου και να περάσεις κάποιες ώρες στην φύση. Αυτό ισχύει και με βοήθησε πάρα πολύ. Μου πρότεινε να κάνω πεζοπορία κι εγώ του ζήτησα να πάμε μαζί κάπου. «Δεν γίνεται», μου είπε. «Εσύ είσαι άσχετη, εγώ είμαι σε άλλο επίπεδο και δεν έχω χρόνο. Αν θέλεις πραγματικά να κάνεις κάτι μαζί μου, πήγαινε γράψου σε μια σχολή και αν δεις ότι σου αρέσει η ορειβασία και ανέβεις επίπεδο, ξαναεπικοινώνησε μαζί μου.»
Στον δρόμο για την κορυφή…
Και μετά; Πήγα στην Κομοτηνή από Αλεξανδρούπολη, βρήκα σχολή, παρακολούθησα μαθήματα για τέσσερις μήνες και αναρρίχηση και χειμερινού βουνού. Τελικά το ερωτεύτηκα σαν σπορ και ήθελα πραγματικά να το κάνω και να γίνω πάρα πολύ καλή. Οπότε επικοινώνησα ξανά μαζί του και κάναμε μαζί ορειβασία σε κάποια βουνά της Ευρώπης. Παθιάστηκα. Παράλληλα, συνέχισα να κάνω μικρά πράγματα στην ζωή μου που παλιότερα ούτε καν θα σκεφτόμουν ότι θέλω να τα κάνω. Διοργάνωσα το TEDxAlexandroupolis, που δεν είχα καμία ιδέα από διοργάνωση ενός τόσο μεγάλου event. Και είδα ότι μπορώ να το κάνω. Τότε δεν μας έδινε κανείς λεφτά, έπεφτε η κυβέρνηση κάθε έξι μήνες και υπήρχε πολλή αστάθεια. Η ομάδα μου έλεγε «Ξέχνα το Κική, δεν μπορούμε να το κάνουμε. Ας προσπαθήσουμε του χρόνου.» Είχαμε βρεθεί ένα μήνα πριν την διοργάνωση και η ομάδα με είχε αφήσει. Εγώ όμως είχα αποφασίσει ότι θα το κάνω. Ακόμη και στο σπίτι μου. Με είδαν ότι δεν σταματάω και δεν τα παρατάω και τελικά, όχι μόνο το κάναμε, αλλά βρήκαμε κι επιπλέον χρήματα από όσα χρειαζόμασταν. Όταν δεν τα παρατάς, γίνονται τα πράγματα! Απλώς μέχρι τότε δεν το ήξερα. Ποτέ δεν είχα μπει στην διαδικασία να ζοριστώ, να επιμείνω και να το καταφέρω. Κατάλαβε κι ο Satya πως όταν θέλω να κάνω κάτι, θα το κάνω, και πήγαμε σε πιο μεγάλα βουνά. Αλλά γιατί να σταματήσω σε πιο μικρούς στόχους; Γιατί να είμαι απλά μέτρια; Τον ρώτησαν λοιπόν «Εγώ μπορώ να ανέβω στο Έβερεστ;» και μου απάντησε πως άμα κάνω ό,τι μου πει, θα μπορέσω.
Έτσι, έβαλες πλώρη για Έβερεστ… Ναι, αφού σκέφτηκα αρκετά την ερώτησή του «Είσαι έτοιμη να πεθάνεις; Γιατί μπορεί να συμβεί το οτιδήποτε. Είσαι έτοιμη να δώσεις τα πάντα για το όνειρό σου;» Δεν είχα όνειρο να ανέβω στο Έβερεστ, απλά ήταν ο συμβολισμός ότι μπορώ να καταφέρω το μέγιστο. Από την στιγμή που είπα το ναι και το πίστεψα μέσα μου, συνειδητοποίησα ότι μέσα σε έναν χρόνο έτρεξα πάρα πολύ για να τα καταφέρω.
Ποιές ήταν οι δυσκολίες που συνάντησες; Πρώτον, ήταν το χρηματικό εμπόδιο, που ήταν σαν να ανέβαινα δεύτερο Έβερεστ και δεύτερον, να καταφέρω να εκπαιδευτώ για να φτάσω εκεί. Έπρεπε να κάνω μεγάλα ταξίδια σε Λατινική Αμερική, Νορβηγία, Καύκασο, για να μπορέσω να ανέβω στο Έβερεστ. Έκανα καθημερινά τρελή προπόνηση. Ενώ είχα πολύ καλή φυσική κατάσταση και είμαι αθλητικός τύπος, δεν ήταν αρκετό. Έπρεπε να φτάσω το μάξιμουμ των δυνατοτήτων μου και να το ξεπεράσω ίσως.
Δηλαδή τι προπονήσεις έκανες; Καθημερινά κουβαλούσα ένα σακίδιο πάνω από 20 κιλά στην πλάτη και είτε έτρεχα είτε περπατούσα. Ή ήμουν στην παραλία και τραβούσα βαριές ρόδες. Κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή και Δευτέρα ήμουν πάντα στη Βουλγαρία και σκαρφάλωνα σε βουνά. Ενδιάμεσα, ταξιδεύαμε στην Ευρώπη ή στον Όλυμπο τον χειμώνα. Ήταν πολύ δύσκολα, γιατί δεν είχα τα μέσα. Στην Αλεξανδρούπολη έπρεπε να εξομοιώσω όσο το δυνατόν περισσότερο τις συνθήκες που επικρατούν στο Έβερεστ. Ήταν πολύ δύσκολο, όμως το έκανα.
Τα χρήματα τελικά πως τα βρήκες; Ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη προσπάθεια κι αυτή, γιατί κανείς δεν έδινε. Πρώτον, δεν με ήξεραν. Στις περισσότερες εταιρείες που απευθύνθηκα, είπα ότι είμαι η Κική και θα ανέβω του χρόνου στο Έβερεστ. Με ρωτούσαν αν είμαι ορειβάτης και τους απαντούσα ότι δεν έχω καμία σχέση. Υπήρχε αμφισβήτηση και δεν με πίστευαν γιατί δεν με ήξεραν. «Εδώ άλλοι πάνε στον Όλυμπο και δεν τα καταφέρνουν, εσύ θα πας στο Έβερεστ;» έλεγαν. Δεν ήθελαν να δώσουν τα χρήματά τους σε κάτι που δεν πίστευαν. Εγώ πίστευα σ’ εμένα και έπρεπε να τους πείσω. Κάτι έπρεπε να γίνει για να δείξουμε στους Έλληνες και στις γυναίκες κυρίως ότι μπορούμε να καταφέρουμε τα πάντα. Μια εβδομάδα πριν την αναχώρησή μου για το Έβερεστ, δεν έφταναν τα χρήματα, όμως ποτέ δεν σκέφτηκα ότι υπάρχει πιθανότητα να ακυρωθεί η αποστολή μου. Δεν ήξερα τι θα έκανα, πάντως θα πήγαινα. Ήμουν πολύ τυχερή τελικά, γιατί βρήκα χορηγό το Tuvunu από την Κομοτηνή, του οποίου ιδιοκτήτης είναι ο Δημήτρης Πολιτόπουλος που έχει τη μπύρα Βεργίνας. Έτσι, κάλυψα όλα μου τα έξοδα για να κάνω και προηγούμενα ταξίδια στο εξωτερικό αλλά κυρίως για να πληρώσω το τεράστιο ποσό για την άδεια που χρειάζεται η ανάβαση στο Έβερεστ, συν τα έξοδα για την διατροφή, την πληρωμή των Σέρπα, του οδηγού και της κατασκήνωσης που στήνεται.
Πώς πίστεψε σε εσένα; Πρέπει να σου πω ότι η συμφωνία έκλεισε στα τρία πρώτα λεπτά. Μετά, μου είπε ότι είδε ένα κορίτσι να μπαίνει στο γραφείο του με τα μάτια γεμάτα φωτιά και δεν άκουγε τίποτα απ’ όσα του έλεγα. Έβλεπε τη γλώσσα του σώματός μου. «Από το σώμα σου κατάλαβα ότι εσύ θα πας. Ότι μπορείς» μου είπε. Δεν χρειάστηκε να του πω τίποτα. Μόνο ότι είμαι η Κική Τσακαλδήμη και θέλω να πάω στο Έβερεστ. Είναι κι εκείνος παθιασμένος και έχει τον ίδιο τρόπο σκέψης. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος γι’ αυτό είναι επιτυχημένος στην ζωή του, γιατί είναι ανοιχτός. Το πιστεύω και τώρα, άμα θέλεις κάτι, πρέπει να πας και να δείξεις με όλο σου το σώμα ότι το θέλεις. Πρέπει εσύ ο ίδιος να πιστεύεις στο όνειρο που θες να πετύχεις. Εγώ εκείνη την ώρα ακτινοβολούσα αυτοπεποίθηση. Δεν πίστεψα ούτε μια στιγμή ότι δεν θα πάω. Και στην εταιρεία εξοπλισμού TheNorthFace που απευθύνθηκα μου είπαν το ίδιο πράγμα: «Πιστέψαμε σε εσένα από τον τρόπο που μας μίλησες. Έχουμε ακούσει πολλούς να μας λένε το ίδιο πράγμα, αλλά εσύ είχες κάτι στον τρόπο που μας έδειχνε ότι θα πας.»
Άρα ό,τι στόχο έχουμε στην ζωή μας μπορούμε να τον καταφέρουμε; Ναι, όμως όχι απαραίτητα ορειβατικό στόχο. Επειδή πήγα εγώ στο Έβερεστ, δεν σημαίνει ότι πρέπει να πάνε όλοι. Δεν είναι όλοι φτιαγμένοι για ταλαιπωρία σωματική. Άμα θες να γίνεις ο καλύτερος ζωγράφος, μπορείς, ακόμη κι αν δεν έχεις πιάσει ποτέ στην ζωή σου πινέλο. Υπάρχει τρόπος.
Μπορείς να μας περιγράψεις εν συντομία την εμπειρία σου; Πρόκειται για μια αποστολή δύο μηνών. Το ταξίδι ξεκινάει από το χωριό Lukla. Είναι μια δεκαήμερη πεζοπορία για να φτάσεις ως το basecamp, η οποία δεν είναι δύσκολη, αλλά είναι μια πρόκληση λόγω υψομέτρου. Πολύς κόσμος κάνει αυτήν την διαδρομή για να έρθει πιο κοντά στον εαυτό του και σταματάει στο basecamp, στα 5.400μ. Και μόνο αυτό είναι ένας άθλος γιατί το οξυγόνο είναι περιορισμένο εκεί πέρα. Το ενδιαφέρον και το ουσιαστικό είναι η ζωή στο basecamp. Είναι μονίμως δύσκολη. Ακόμη και το πιο απλό πράγμα, το να κάνεις ένα βήμα ή να δέσεις το παπούτσι, σου κόβει την ανάσα. Νιώθεις ότι τρέχεις σε μαραθώνιο. Δεν μπορείς να κοιμηθείς, σου κόβεται η όρεξη για φαγητό (κοντά στην κορυφή καταναλώνεις ούτως ή άλλως 20.000 θερμίδες) και το περιβάλλον είναι αφιλόξενο. Το νερό είναι περιορισμένο. Αλλά είναι κάτι που αποδέχεσαι και κοιτάς την κορυφή. Πάντα έχεις μαζί σου τους Σέρπα, τους ανθρώπους που πηγαίνουν πριν από εσένα και στήνουν την κατασκήνωσή σου, κουβαλάνε μεγάλο βάρος από τον εξοπλισμό σου και σε βοηθάνε με ό,τι χρειαστείς. Κάθε ορειβάτης έχει συνήθως από έναν Σέρπα. Είναι εκπληκτικός λαός, τους ερωτεύτηκα. Είναι πρόθυμοι να ρισκάρουν την ζωή τους για να σε βοηθήσουν. Έχουν άλλες αντοχές, επειδή είναι μεγαλωμένοι σε μεγάλα υψόμετρα και φοράνε οξυγόνο πάνω από το τέταρτο camp, πριν κάνουμε την τελευταία προσπάθεια για την κορυφή, στο dead zone. Οι ορειβάτες φοράμε ήδη από το τρίτο camp οξυγόνο.
Η Κική Τσακαλδήμη έφτασε στα 600μ. πριν την κορυφή του Έβερεστ.
Η μεγαλύτερη δυσκολία; Σίγουρα το τελευταίο στάδιο. Πρέπει σε όσο πιο σύντομο χρονικό διάστημα να φτάσεις στην κορυφή. Ορειβατείς ασταμάτητα. Είναι μια εβδομάδα συνεχόμενης ανάβασης που νιώθεις εξαντλημένος. Σου λείπει το οξυγόνο και κουράζεσαι. Μετά το τέταρτο camp, έκανα πέντε βήματα κι έλεγα πότε θα τελειώσει. Πίστευα ότι η καρδιά μου από την πολλή ένταση θα ξεσκίσει την σάρκα μου. Είναι πολύ δύσκολο σωματικά και ψυχολογικά για να το διαχειριστείς και να μην τα παρατήσεις. Το πολύ κρύο (ο αέρας εκεί πήγαινε με 100χλμ/ώρα) σε συνδυασμό με την αϋπνία και την κούραση σε εξαντλεί. Δίπλα σου βλέπεις νεκρούς ανθρώπους και διασώστες που δεν τα κατάφεραν και τους κουβαλούν οι Σέρπα. Σκέφτεσαι τι θα σου συμβεί. Λες «άμα συνεχίσω, θ’ αντέξω; Θα ζήσω;». Από την άλλη βλέπεις ότι η κορυφή είναι λίγο πιο πάνω. Είναι το πιο δύσκολο και πιο αληθινό που μου έχει συμβεί.
Κάνουν ορειβασία οι γυναίκες; Γενικότερα, η ορειβασία στο εξωτερικό είναι σε πολύ καλύτερα επίπεδα απ’ ότι στην Ελλάδα. Στην χώρα μας δεν έχουμε γυναίκες που ορειβατούν σε ψηλά βουνά. Είναι μετρημένες στα δάχτυλα. Έξω είναι πολύ πιο διαδεδομένο. Φυσικά η αναλογία σε σχέση με τους άντρες είναι πολύ μικρή. Στο Έβερεστ ήμασταν 50 γυναίκες και 200 άνδρες. Θεωρώ όμως ότι η γυναίκα δεν υπολείπεται σε κάτι σε σχέση με τον άντρα. Δεν έχει να κάνει με άρση βαρών. Αντίθετα, είμαστε πιο πεισματάρες και πιο αποτελεσματικές, γιατί σκεφτόμαστε πιο πολύπλευρα. Απλώς οι γυναίκες αφιερώνονται περισσότερο στην οικογένειά και δεν θέλουν να ρισκάρουν. Έχουμε την αίσθηση της αυτοπροστασίας πιο έντονη. Μιλάμε για κάτι πολύ επικίνδυνο, μπορεί να πας και να μη γυρίσεις ποτέ. Αλλά δεν υπάρχει κάτι που να μην μπορούν να κάνουν οι γυναίκες και το αποδεικνύουν καθημερινά. Μάλιστα φέτος, γνώρισα μια Ινδή, την Ανσού Τζαμσέντα, που ανέβηκε για δεύτερη φορά στο Έβερεστ, μέσα σε 6 μέρες από την πρώτη της ανάβαση. Πριν 3 χρόνια είχε το παγκόσμιο ρεκόρ για δεύτερη ανάβαση σε 12 μέρες, αλλά ήθελε να διασφαλίσει ότι δεν θα το σπάσει κάποιος.
Η Κική Τσακαλδήμη μαζί με έναν Σέρπα στο Camp2 στα 6.400μ.
Το project σου έχει τίτλο “Higher than Everest”. Ποιά είναι τα «υψηλότερα» σχέδιά σου από εδώ και πέρα; Αρχικά, ονόμασα έτσι το project γιατί για εμένα δεν ήταν ο στόχος της ζωής μου, ήταν απλά το πρώτο βήμα για να κάνω όλα τα υπόλοιπα όνειρά μου πραγματικότητα. Ορειβατικά, ανεβαίνοντας στο πιο ψηλό σημείο της Γης δεν σημαίνει ότι σταματάει η καριέρα σου. Από εκεί, βλέπεις πόσο υπέροχος είναι ο κόσμος και πόσα άλλα υπέροχα βουνά υπάρχουν για να ανακαλύψεις. Οπότε θέλω να βρεθώ σε όλα τα όμορφα βουνά που υπάρχουν -όσα περισσότερα μπορώ. Θέλω να πάω στις Εφτά Κορυφές των εφτά ηπείρων, το Seven Summits. Όχι απλά για να τα κάνω. Δεν έχω τη ματαιοδοξία να κάνω κάτι που δεν έχει κάνει άλλος μέχρι τώρα. Απλά με γοητεύει να ταξιδέψω στις εφτά ηπείρους και να επισκεφθώ το ψηλότερο βουνό της κάθε μίας. Όμως για ‘μένα, το πιο μεγάλο όνειρο είναι να δώσω στον κόσμο να καταλάβει πως τα όνειρα μπορεί να τα κάνει πραγματικότητα. Για παράδειγμα, από μικρή ήθελα να ταξιδέψω σε όλο τον κόσμο. Μέχρι πριν από 3 χρόνια ήταν απλά ένα όνειρο. Τώρα όμως δουλεύω για να το κάνω πραγματικότητα. Είμαι ευτυχισμένη. Αυτό είναι το βασικό.
