Η "μέθοδος της Μαρίας"

Το θέμα του ανθρώπινου τράφικινγκ που απασχολεί τα εγχώρια και διεθνή μέσα και τις οργανώσεις ίσως να μην άγγιζε την ελληνική πολιτεία αν δεν ερχόταν στο προσκήνιο η ιστορία της μικρής Μαρίας. Η παράνομη αγοραπωλησία του ξανθού κοριτσιού άνοιξε τον φάκελο «παράνομες υιοθεσίες» και έκτοτε παρόμοιες περιπτώσεις σε κάθε σημείο της χώρας απασχολούν τις αρχές.

Για μια ακόμη φορά οι έλληνες ακούγοντας την ιστορία της μικρής Μαρίας πέφτουν από τα σύννεφα λες και δεν είναι σε όλους γνωστό ότι η Ελλάδα αποτελεί Γη της Επαγγελίας για τέτοιες «συμφωνίες». Τέτοιες υποθέσεις γίνονται ιδανικά σενάρια για κινηματογραφικές ταινίες. Ο κινηματογράφος όμως εκτός από το να λειτουργεί μιμητικά αποτυπώνοντας και να μεταφέροντας τέτοια γεγονότα στη μεγάλη οθόνη, λειτουργεί σε κάποιες περιπτώσεις ως προφήτης και γίνεται πιο επίκαιρος από ποτέ.

Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί και το «Alienation». Με αφορμή παρόμοια περιστατικά και ιστορίες ο Βούλγαρος σκηνοθέτης Milko Lazarov εμπνεύστηκε ένα σενάριο μία παράνομης υιοθεσίας από έναν ζευγάρι ελλήνων που κατοικούν στην Βόρεια Ελλάδα. Το «Alienation», που συμμετειχε στο επίσημο πρόγραμμα του πρόσφατου Φεστιβάλ Βενετίας και προβλήθηκε στην Ελλάδα στις Νυχτες Πρεμιέρας, είναι βασισμένο σε ένα πολύ επίκαιρο περιστατικό. Σύμφωνα με την υπόθεση, ο Γιώργος, που τον υποδύεται ο Χρήστος Στέργιογλου, ταξιδεύει με το αυτοκίνητό του μέχρι τη Βουλγαρία για να αγοράσει ένα νεογέννητο. Σιδηρουργός στο επάγγελμα κατασκευάζει μια ειδική θήκη στο πορτ – μπαγκάζ του αυτοκινήτου του για να μεταφέρει το βρέφος. Ο τοκετός όμως καθυστερεί και ο ήρωας μένει μόνος του ανάμεσα σε αγνώστους.

Όπως μας εξήγησε ο Χρήστος Στέργιογλου, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων έγιναν πολλές αλλαγές στο σενάριο, ενώ το πιο δύσκολο κομμάτι ήταν να βρουν κατάλληλο τίτλο για την ταινία. Τότε ούτε και ο ίδιος δε μπορούσε να φανταστεί ότι η ταινία θα γινόταν τόσο επίκαιρη, εκείνος πάντως προσπάθησε να κάνει αυτό που κάνει πάντα, να κατανοήσει, δηλαδή, τη φύση του ήρωα που υποδυόταν. «Έχω κάνει όλη την γκάμα της ανθρώπινης διάστασης. Έχω υποδυθεί πολύ καλούς και πολύ κακούς ήρωες. Αυτό που προσπαθώ όμως είναι να βρω το δίκιο τους όσο αποτρόπαιες και αν είναι οι πράξεις τους», αναφέρει. Τα λόγια που του έρχονται στο μυαλό μετά το τελευταία γεγονότα είναι μία ατάκα από την ταινία. «Τελικά δεν υπάρχουν κακοί άνθρωποι, μόνο πράξεις κακές υπάρχουν», λέει ο πρωταγωνιστής. Ομως,ποιος μπορει να κατακρίνει με ευκολία πράξεις όπου η ανάγκη συνανθρώπων μας (να αποκτήσουν παιδί) συναντά την ανέχεια και την απόλυτη αδυναμία άλλων (να αναθρέψουν ένα παιδί);

Τελικά δεν υπάρχουν κακοί άνθρωποι, μόνο πράξεις κακές υπάρχουν», λέει ο πρωταγωνιστής. Όμως, ποιος μπορει να κατακρίνει με ευκολία πράξεις όπου η ανάγκη συνανθρώπων μας (να αποκτήσουν παιδί) συναντά την ανέχεια και την απόλυτη αδυναμία άλλων (να αναθρέψουν ένα παιδί);

Στη χώρα μας, οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν τουλάχιστον μία περίπτωση άκληρης οικογένειας που υιοθέτησε παράτυπα παιδί πληρώνοντας ,εκτός από τους πραγματικούς γονείς ,το γυναικολόγο και το μαιευτήριο, ωστε όλα να πάνε κατ ευχήν; Στην ταινία του Lazarof (στην οποία σημειωτέον σχεδόν όλοι μιλούν ελληνικά) ο Γιώργος, κάτοικος χωριού κοντά στα βουλγαρικά σύνορα κάνει ανάληψη 12.000 ευρώ από την Τράπεζα: αυτό είναι το ποσό (καθόλου τυχαίο ή αυθαίρετο) που θα χρειασθεί να ξοδέψει για να επιστρέψει στην Ελλάδα με ένα παιδί. Περιλαμβάνονται τα χρήματα που θα πάρει η μητέρα, η μαία, ο άνθρωπος στο σπίτι του οποίου θα γίνει ο τοκετός, τα έξοδα του ταξιδιού. Τη διαμεσολάβηση στην συγκεκριμένη περίπτωση έχει αναλάβει η (μεγαλωμένη στην Ελλάδα) Βουλγάρα μαία η οποία, μαζί με την ετοιμόγεννη, συναντά το μέλλοντα «πατέρα» μόλις αυτός περάσει τα σύνορα. Ένα μοναχικό εξοχικό σπίτι με τα στοιχειωδώς απαραίτητα για τον τοκετό θα φιλοξενήσει τους ήρωες της ταινίας μέχρι τη γέννα. Τραβηγμένο σενάριο; Κάθε άλλο. Κοινό μυστικό.

Για ποιους όμως λόγους ευνοούνται οι παράνομες υιοθεσίες στην χώρα μας; Από τη μία το διάτρητο σύστημα έκδοσης ληξιαρχικών βεβαιώσεων και από την άλλη η ανεπαρκής νομοθεσία που ορίζει την διαδικασία μιας υιοθεσίας έχουν δημιουργήσει ένα έδαφος ιδιαίτερα πρόσφορο για την ανάπτυξη κυκλωμάτων εμπορίας βρεφών. Ο υπερβολικός χρόνος αναμονής για υιοθεσία μέσω ιδρυμάτων που σε μερικές περιπτώσεις φτάνει μέχρι και τα πέντε χρόνια αναγκάζουν πολλά άτεκνα ζευγάρια να προτιμήσουν παράνομες οδούς και αφήνει πολλά παιδιά στα δωμάτια των ιδρυμάτων που τα φιλοξενούν. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή», μέσω του Ιδρύματος Βρεφών «Μητέρα» δίνονται ετησίως περί τα 35 παιδιά για υιοθεσία, με τις αιτήσεις να φτάνουν τις 200. Η τεράστια λίστα αναμονής σύμφωνα με τους ανθρώπους τους ιδρύματος οφείλεται στην έλλειψη παιδιών προς υιοθεσία. Όπως αναφέρεται μάλιστα στη συνέχεια του ρεπορτάζ, αυτό οδηγεί στην ιδιωτική διεκπεραίωση με αποτέλεσμα από τα περίπου 500 παιδιά που υιοθετούνται κάθε χρόνο, μόνο το 1/5 να αφορά όσα προστατεύονται σε ιδρύματα.

Η υπόθεση της μικρής Μαρίας, εκτός των άλλων πτυχών της, έχει φέρει στο προσκήνιο και το ζήτημα των διακρίσεων εις βάρος των Ρομά. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και δημοσιοποιήθηκε το 2009, οι Ρομά ανέφεραν το υψηλότερο ποσοστό διακρίσεων συγκριτικά με όλες τις μειονότητες που εξετάστηκαν, ενώ στην χώρα μας πάνω από το 50% των ερωτηθέντων παραδέχθηκε μία τουλάχιστον ρατσιστική επίθεση εις βάρος του λόγω καταγωγής. Προς απογοήτευση πάντως πολλών το σενάριο αρπαγής του «ξανθού αγγέλου» από κάποιο ζευγάρι σκανδιναβών δεν ευδοκίμησε καθώς η έρευνα των αρχών και της Interpol για τον εντοπισμό των βιολογικών γονιών της μικρής Μαρίας οδήγησε σε μία οικογένεια πάμπτωχων Ρομά στην Βουλγαρία.