Με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να έχουν ανακοινώσει πως η κατάληψή τους θα λήξει στις 11 Μαρτίου, οι αστυνομικές δυνάμεις, έχοντας προηγουμένως παραταχθεί περιμετρικά του Πανεπιστημίου, πραγματοποίησαν την ίδια ημέρα μία ακόμη «έφοδο», αγνοώντας την ενημέρωση που είχαν λάβει για τη λήξη της κατάληψης. Αστυνομικοί της κρατικής ασφάλειας, παρουσία εισαγγελέα, μπήκαν στο ισόγειο της Πρυτανείας και ανακοίνωσαν στους καταληψίες ότι ο χώρος θα εκκενωθεί, με τη χρήση δακρυγόνων και τις μαζικές προσαγωγές φοιτητών στην Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης να μην απουσιάζουν από την επέμβαση. Όλα αυτά φυσικά διαδραματίστηκαν μόλις τρεις εβδομάδες μετά την πρωτοφανή βία εκ μέρους της αστυνομίας προς φοιτητές και δημοσιογράφους, όταν το κτίριο της Πρυτανείας του ΑΠΘ είχε καταληφθεί από μέλη φοιτητικών οργανώσεων που αντιδρούν στην εφαρμογή του «νόμου Κεραμέως-Χρυσοχοΐδη» και την εγκαθίδρυση αστυνομίας στα ΑΕΙ.
Στον απόηχο της καταχρηστικής επίδειξης αστυνομικής δύναμης και αυταρχισμού σε βάρος φοιτητριών και φοιτητών, χιλιάδες κόσμου ξεχύθηκαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για την προκλητική συμπεριφορά της αστυνομίας, στον κατεξοχήν κοινωνικό και όχι μόνο εκπαιδευτικό χώρο του Πανεπιστημίου, υπερασπιζόμενοι τα δικαιώματα των φοιτητών και καταγγέλλοντας την συνολική στάση του Πρύτανη του ΑΠΘ, που δεν κατέβαλε καμία προσπάθεια να αποτρέψει την παρέμβαση της αστυνομίας.
Έχοντας ξεφωνίσει ένα «ουφ, πάλι καλά που δεν είμαι φοιτήτρια εν έτει 2021» λίγο αφότου συνειδητοποίησα πως η επιβολή ενός ακόμη lockdown στις 11 Φεβρουαρίου συμβάδισε με τη ψήφιση του νομοσχεδίου που «πέρασε νύχτα» εν απουσία φυσικής παρουσίας των φοιτητών στις αίθουσες διδασκαλίας λόγω της πανδημίας, προσπαθώ να αναστοχαστώ εάν η ύπαρξη της αστυνομίας στα Πανεπιστήμια θα μπορούσε να λειτουργήσει και κάπως διαφορετικά, κάπως ας πούμε πιο ωφέλιμα, πέρα από την επιλογή της να επιβάλλει το δόγμα «νόμος και τάξη» στα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Παράλληλα, πολλές απορίες γεννώνται σχετικά με τις υπόλοιπες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ανάμεσα στις οποίες βρίσκεται η ελεγχόμενη είσοδος στα ΑΕΙ, η ελάχιστη βάση εισαγωγής, ο συγκεκριμένος αριθμός επιλογών στο μηχανογραφικό και το χρονικό όριο φοίτησης. Ο καθηγητής του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Σταμάτης Πουλακιδάκος και τέσσερις φοιτητές διαφορετικών Τμημάτων ΑΕΙ καταθέτουν στην Popaganda τις απόψεις τους για τις ρυθμίσεις του εκπαιδευτικού νομοσχεδίου, που μία ταραχή, ομολογουμένως, μας την έχει προκαλέσει.
Στην ερώτησή μου σχετικά με το γιατί επιλέχθηκε το παρόν διάστημα για τη ψήφιση του νομοσχεδίου, ο Σταμάτης Πουλακιδάκος μου αναφέρει: «Η κυβέρνηση ανέβηκε στην εξουσία με ένα πολύ συγκεκριμένο και εξαιρετικά συντηρητικό ιδεολογικό αφήγημα, βασικός πυλώνας του οποίου είναι οι παρεμβάσεις της στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (και όχι μόνο). Αρκεί να θυμηθούμε ότι από τους πρώτους νόμους που ψηφίστηκαν μετά τις εκλογές της 7ης Ιουλίου ήταν η άρση του πανεπιστημιακού ασύλου, ενώ οι «παρεμβάσεις» σε βάρος του δημόσιου πανεπιστημίου συνεχίστηκαν με την αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων κολλεγίων, και έχουν κορυφωθεί μέχρι στιγμής με τη θεσμοθέτηση της παρουσίας της αστυνομίας μέσα στα πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση αδιαφορεί για τη γνώμη της πανεπιστημιακής κοινότητας, την οποία αγνοεί επιδεικτικά».
Η Χριστίνα, τεταρτοετής φοιτήτρια του Τμήματος Μηχανικών Βιοϊατρικής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, νιώθει θυμό στην ιδέα ότι ο πρωθυπουργός της χώρας χαρακτηρίζει τους φοιτητές «αιώνιους», αντιμετωπίζοντάς τους ως βάρος για τον Έλληνα φορολογούμενο. «Πώς ακριβώς γίνεται αυτό, όταν ο φοιτητής μετά τα ν+2 χρόνια φοίτησής του παραδίδει το πάσο του και δεν έχει κανένα φοιτητικό προνόμιο, αφού απλά χαλάει μερικές κόλλες χαρτί στην εξεταστική; Έχω φίλους που κάνουν ακόμα και δύο δουλειές για να σπουδάσουν και οι καθηγητές έχουν δείξει κατανόηση σε αυτό, για να έρθει μια κυβέρνηση και έμμεσα να μετατρέψει τη δημόσια εκπαίδευση σε προνόμιο για τους λίγους».
«Το σύνολο των διατάξεων του νομοσχεδίου ουσιαστικά αποσκοπεί στη μείωση της κρατικής δαπάνης για το δημόσιο πανεπιστήμιο. Η ελάχιστη βάση εισαγωγής θα αφήσει αρκετές χιλιάδες υποψηφίους εκτός τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτοί με τη σειρά τους θα στραφούν στα ΙΕΚ και τα κολλέγια, με μόνο γνώμονα τις δυνατότητες της «τσέπης» τους. Παράλληλα, το υπουργείο τους κρατάει ανοιχτή την πόρτα εισόδου στη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση, μέσω κατατακτηρίων εξετάσεων που θα μπορούν να δώσουν μετά την αποφοίτησή τους από το όποιο ιδιωτικό εκπαιδευτικό ίδρυμα έχουν φοιτήσει, χωρίς καμία απολύτως πρόβλεψη για έλεγχο και αξιολόγηση των ακαδημαϊκών στάνταρ». Ενώ το δημόσιο πανεπιστήμιο περνάει από συνεχείς αξιολογήσεις (ποσοτικές και ποιοτικές), για τα ιδιωτικά κολλέγια δεν υπάρχει καμία τέτοια πρόβλεψη από το υπουργείο, όπως μου τονίζει ο κ. Πουλακιδάκος.
Σχολιάζοντας τις ρυθμίσεις που αφορούν το ανώτατο όριο φοίτησης, η Ελένη Ανδρώνη, τεταρτοετής φοιτήτρια του Τμήματος Νομικής στο ΕΚΠΑ, επισημαίνει πως πρόκειται για ένα μέτρο που πλήττει τους “ασθενέστερους”, μία θέση στην οποία βρίσκονται όσοι εργάζονται παράλληλα με τις σπουδές τους. «Η έλλειψη διδακτικού προσωπικού, η υπερβολικά αργοπορημένη διανομή συγγραμμάτων και η διεξαγωγή διαλέξεων και εξετάσεων ηλεκτρονικά υπό δυσμενέστατες συνθήκες είναι κάποια μόνο παραδείγματα επιβαρυντικών για τους φοιτητές παραγόντων, για τους οποίους οι ίδιοι ουδεμία ευθύνη φέρουν», συμπληρώνει.
Σχετικά με το ν+2 στο όριο φοίτησης, ο Σίλβιο Σιλβέστρος, απόφοιτος του Τμήματος Χημικών Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, παρουσιάζεται σύμφωνος καθώς «ο φραγμός θα σε παρακινεί να διαβάζεις και να μη χαλαρώνεις, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό που άπαξ και κοπείς σε ορισμένα μαθήματα, κάνεις ξανά από την αρχή τη χρονιά. Διαφωνώ με το να τελειώνεις σε 8-9 χρόνια τη Σχολή, με εξαίρεση φυσικά τις περιπτώσεις φοιτητών που παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα υγείας κλπ. Για τη βάση εισαγωγής, δε γίνεται να υπάρχει Πανεπιστήμιο, ακόμη και ΤΕΙ – που υπάρχουν απλά για να στηρίζουν την τοπική οικονομία σε κάθε νησί ή στην επαρχία – με βάση εισαγωγής κάτω από 10.000. Δεν πρέπει σώνει και ντε να σπουδάζουν όλοι. Θεωρώ ότι πρέπει να καταργηθούν μερικά τμήματα».
Η απουσία χρηματοδοτήσεων, οι τεράστιες ελλείψεις στα εργαστήρια, ακόμα και οι ανεπαρκείς κτιριακές υποδομές, συγκαταλέγονται για τη Χριστίνα ανάμεσα στα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΑΕΙ και τα οποία «θυσιάζονται στο βωμό της ενίσχυσης των ιδιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Έχω βρεθεί σε αίθουσες όπου οι φοιτητές κάθονται στο πάτωμα, έχω κάνει εργαστήρια με πολύ παλιό και αρκετά συχνά χαλασμένο εξοπλισμό».
Αναφερόμενος στη ρύθμιση του ανώτατου ορίου φοίτησης, ο κ. Πουλακιδάκος συνεχίζει επισημαίνοντας πως αποτελεί ακόμη μία ιδεοληψία των κυβερνώντων. «Οι λεγόμενοι «αιώνιοι φοιτητές» ουσιαστικά δεν επιβαρύνουν τα κόστη λειτουργίας των πανεπιστημίων και τον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς δεν έχουν πρόσβαση σε κανένα οικονομικό προνόμιο (σίτιση, στέγαση, μειωμένο εισιτήριο σε ΜΜΜ, δωρεάν συγγράμματα). Οι σπουδές στο πανεπιστήμιο είναι δικαίωμα και όχι υποχρέωση. Συνεπώς, καθεμία/καθένας θα πρέπει να είναι ελεύθερος να αποφασίζει το χρονικό διάστημα περάτωσης των σπουδών της/του, χωρίς περιορισμούς, οι οποίοι θα δημιουργήσουν προβλήματα στην εκπαιδευτική διαδικασία: Ποια απόφαση θα πρέπει να πάρει η διδάσκουσα/διδάσκων ως προς τη βαθμολόγηση του γραπτού, εάν μία/ένας φοιτήτρια/τής εξεταστεί σε ένα μάθημα όντας στο όριο να διαγραφεί (δηλαδή δεν έχει άλλη ευκαιρία να πάρει πτυχίο) και δεν γράψει καλά; Να την/τον «κόψει» επειδή το γραπτό δεν θα είναι καλό ή να περάσει το γραπτό, μολονότι δεν είναι καλό, υποβαθμίζοντας ευθέως την εκπαιδευτική διαδικασία; Το δίλημμα είναι ίσως από τα πλέον δύσκολα που μπορεί να αντιμετωπίσει μια διδάσκουσα/διδάσκων».
«Οι περιορισμοί στη δυνατότητα εισαγωγής στην τριτοβάθμια είναι προσχηματικοί και αποτελούν ξεκάθαρα μέτρο ενίσχυσης ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων/κολλεγίων, αφού πλέον οι απόφοιτοί τους θα λαμβάνουν ισότιμα πτυχία με εκείνα των δημόσιων ιδρυμάτων», επισημαίνει από την πλευρά της η Χριστίνα.
Για τον Αλέξη, τριτοετή φοιτητή του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο ΕΚΠΑ, μπαίνοντας ένας φοιτητής στη σχολή του, υπάρχει η ανάγκη να ξέρει πως βρίσκεται σε ένα περιβάλλον το οποίο είναι «για εκείνον», που το νιώθει δικό του. «Αισθάνεσαι ελεύθερος, σου δίνεται η ευκαιρία να γνωρίσεις κόσμο, να σκεφτείς και να συζητήσεις, να κάνεις φίλους και να ερωτευτείς, να κάνεις βόλτες μετά το μάθημα. Όλα αυτά δίνουν μια επιπλέουσα σημασία στη λεγόμενη φοιτητική ζωή και δεν μπορεί να στα στερήσει κάποιος. Μέχρι σήμερα τουλάχιστον, που σου ανακοινώνεται πως αν ποτέ επιστρέψεις στο περιβάλλον που τόσο απολαμβάνεις θα έχεις για παρέα αστυνομικές δυνάμεις εκτός από συμφοιτητές. Και καθώς η αστυνομία θα προχωράει προς το πανεπιστήμιο παράλληλα θα το εγκαταλείπουν η ελευθερία, η διάθεση, όλη αυτή η δύναμη που νιώθεις πως έχεις στα 20 σου να αλλάξεις τον κόσμο. Όλα αυτά θα μπουν σε μια κλούβα ΜΑΤ από τις πάρα πολλές που πλέον θα συναντώ στον αγαπημένο μου περίπατο προς τη σχολή».
Ο Σίλβιο, τάσσεται υπέρ της ύπαρξης φύλαξης, ωστόσο όχι απαραίτητα αστυνομικής. «Ως φοιτητής στην Πάτρα, έχω ζήσει να μου ανοίγουν μπροστά στα μάτια μου το αμάξι και να μου κλέβουν το ραδιόφωνο και ό,τι είχα στο ντουλάπι, μέσα στο campus του Πανεπιστημίου, δίπλα ακριβώς στο τμήμα μου. Πιστεύω ότι οι Πρυτάνεις (αν δεν διαφωνούσαν μεταξύ τους) θα πρέπει να ορίζουν το πώς θα γίνεται η φύλαξη σε κάθε πρυτανεία. Καταδικάζω απόλυτα τα περιστατικά βίας που έχουν σημειωθεί από την αστυνομία προς φοιτητές και διδάκτορες. Θέλω να πιστεύω ωστόσο πως δε θα συμβούν τέτοιου είδους άλλα περιστατικά. Όπως υπάρχουν security στα Πανεπιστήμια του εξωτερικού, έτσι θα πρέπει να υπάρχει προστασία και στην Ελλάδα. Όχι αστυνομικοί οπλισμένοι φυσικά. Και όσοι θα αναλάβουν αυτό το ρόλο θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι, να μην υπάρχει κατάχρηση εξουσίας όπως είδαμε να συμβαίνει στη Νέα Σμύρνη που πλάκωσαν στο ξύλο τον φοιτητή».
«Πώς προστατεύεται η ελευθερία της έρευνας και της διδασκαλίας, η ανάπτυξη της προσωπικότητας και οι εγγυήσεις της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας; Αν δίπλα στο φοιτητή, τον ερευνητή και τον καθηγητή στέκονται διμοιρίες οπλισμένες -ελαφρώς, αν έτσι χαρακτηρίζονται τα γκλοπ- με δυνατότητα καταστολής καθ’ ιεραρχική εντολή; Αν μη τι άλλο, στα δικά μου αυτιά η προάσπιση της ελευθερίας μέσω της κρατικής καταστολής ακούγεται τουλάχιστον οξύμωρη και με παραπέμπει σε προγενέστερες δεκαετίες και κοινωνίες», καταγγέλλει από την πλευρά της η Ελένη.
Η εγκαθίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας, βρίσκει αντίθετο και τον κ. Σταμάτη Πουλακιδάκο. «Με τη σταθερή παρουσία της αστυνομίας εντός τους, τα πανεπιστήμια θα πάψουν κατ’ εμέ να μπορούν αν θεωρούνται πανεπιστήμια. Το πανεπιστήμιο θα «τελειώσει» ως χώρος ελεύθερης σκέψης, διαλόγου, ανάπτυξης κριτικής σκέψης και ελεύθερης και πολύπλευρης κοινωνικοποίησης. Τα πανεπιστήμια (πρέπει να) έχουν ως πυρηνικό χαρακτηριστικό τους την ελευθερία και το σεβασμό. Η αστυνομία, από την άλλη, εδράζεται ιδεολογικά και πρακτικά στην καταστολή και τον περιορισμό. Τα πρώτα αρνητικά δείγματα αυτής της εντελώς παράταιρης συνύπαρξης τα βλέπουμε στα γεγονότα του ΑΠΘ».
Η Χριστίνα εκφράζει την αγανάκτησή της, καταγγέλλοντας πως η Υπουργός Παιδείας παρουσιάζει ένα νομοσχέδιο το οποίο δίνει στη φύλαξη των πανεπιστημίων τον χαρακτήρα της αστυνόμευσης, καταπατώντας τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αυτονομία των πανεπιστημίων. «Η συντριπτική πλειοψηφία της γενιάς μας έχει ακόμη βιώσει ή έχει γίνει μάρτυρας περιστατικών βίαιης, σεξιστικής ή/και ρατσιστικής συμπεριφοράς εκ μέρους της αστυνομίας, η οποία αντί να καταδικάζεται αποκτά ακόμη ένα νέο σώμα, έχοντας ακόμη και τη δυνατότητα πρόσβασης σε οπτικοακουστικό υλικό των πανεπιστημίων».
Αναφερόμενος στις δυσκολίες που ανακύπτουν λόγω covid, ο κ. Πουλακιδάκος μας αναφέρει πως «πέραν των τεχνικών προβλημάτων που υποβαθμίζουν την εξ αποστάσεως εκπαιδευτική διαδικασία ή όποιων άλλων σοβαρών ζητημάτων πρόσβασης σε ειδικό εξοπλισμό εκ μέρους των φοιτητών, η ίδια η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ειδικά όταν διεξάγεται γενικευμένα και όχι απλά επικουρικά, υποβαθμίζει την ποιότητα του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου. Όσα εργαλεία διαδραστικότητας κι αν υπάρχουν στις πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης, η δια ζώσης αλληλεπίδραση, η αίσθηση του «ανήκειν» σε μια κοινότητα, οι «ζωντανές» συζητήσεις, η ανταλλαγή απόψεων, δεν υποκαθίστανται».
Η Χριστίνα καταλήγει προσθέτοντας στις δυσχερείς συνθήκες φοίτησης που έχουν δημιουργηθεί λόγω του κορωνοιού το ότι «οι φοιτητές ιατρικής, οι οποίοι σε μερικά χρόνια θα είναι οι δικοί μας γιατροί, έχουν χάσει πάνω από ένα χρόνο των κλινικών τους λόγω της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, καθώς τα εργαστήρια επιτρέπεται να πραγματοποιούνται μόνο για τους τελειόφοιτους».
