Spoiler Alert: «Όχι, οι Αθηναίοι δε φλερτάρουν πια!», αυτή ήταν η απάντηση που πήραμε περισσότερο από κάθε άλλη στη διάρκεια του ρεπορτάζ, συνοδευόμενη και από μια κίνηση του κεφαλιού που εκφράζει απελπισία και παραίτηση. Το ζήτημα που ταλαιπωρεί τις μοναχικές – και μη – ψυχές αυτής της άσπλαχνης πόλης, έπεσε στο τραπέζι της Popaganda. Και το διερευνήσαμε ενδελεχώς. Ρωτήσαμε ίσο αριθμών ανδρών και γυναικών, πιάσαμε όλες τις ηλικίες (εντάξει, όχι και όοολες), κινηθήκαμε προς τις διαφορετικές σεξουαλικές κατευθύνσεις gay και straight, απευθυθήκαμε σε μύστες του διαδικτυακού φλερτ και χρήστες των application εκείνων που έχουν αντικαταστήσει το κερασμένο σφηνάκι, ζητήσαμε τη γνώμη των άγρυπνων παρατηρητών της νύχτας – των barmen και των DJs που το έμπειρο μάτι τους έχει μάθει να κόβει την κίνηση μέσα στα μπαρ και τα κλαμπ, μέσα στην απόλυτη αρένα του φλερτ.
Μάθαμε πολλά. Ποια είναι η σχέση κρίσης – φλερτ; Πόσο ρόλο παίζει η ηλικία; Τα μαγαζιά και οι περιοχές που βγαίνουμε; Έχουν αντικαταστήσει τελικά τα social media, το φλερτ σε πραγματικό χρόνο; Πριν από όλα όμως…
Ας ορίσουμε το φλερτ
Σύμφωνα με τον Μπαμπινιώτη φλερτ είναι: φλερτ το [flért] (άκλ.) : 1. η εκδήλωση της ερωτικής συμπάθειας, του ερωτικού ενδιαφέροντος προς κπ., με ορισμένη συμπεριφορά (κινήσεις, χειρονομίες, λόγια, βλέμματα κτλ.) και με επιδίωξη τη σύναψη ερωτικής σχέσης· ερωτοτροπία, κόρτε | 2. ερωτική σχέση μικρής διάρκειας και χωρίς δεσμεύσεις | 3. (μτφ.) εκδήλωση συμπάθειας, επιδίωξη σύναψης μιας σχέσης.
Φωτογραφία: Photoharrie
Το φλερτ είναι το ερωτικό παιχνίδι, εκείνο το κομπλιμέντο που θα σου ανεβάσει το ηθικό, το βλέμμα που θα γαργαλήσει την ψυχή σου, το χαμόγελο που θα σου φτιάξει το βράδυ, η σωστή ατάκα. Μπορεί να καταλήξει σε one night stand, μπορεί σε κάτι περισσότερο, μπορεί και πουθενά. Τα κάνουν όλα αυτά οι Αθηναίοι; Τα στρατόπεδα είναι κυρίως δύο και εκφράζουν τις εξής απόψεις: Οι γυναίκες θεωρούν πως οι άντρες δεν φλερτάρουν, οι άντρες αμύνονται, λέγοντας πως τα κορίτσια φταίνε που μοιάζουν πολύ απελπισμένα για αγάπες και έρωτες. «Δεν είστε όλες ρε παιδί μου, αλλά όσες είστε, φαίνεστε ότι θέλετε ντε και καλά να χωθείτε κάτω από τις φτερούγες μας. Δε σας θέλουμε κι εντελώς απόμακρες βέβαια. Απλώς όχι τόσο διαθέσιμες», θα πει ο Γ. (36). «Δεν φλερτάρει ο κόσμος όχι. Και να σου πω κάτι; Ξέρεις τι τους ενδιαφέρει τους άντρες πλέον; Να πιουν τόσο ώστε να γίνουν κώλος ή να πάνε στην τουαλέτα να πάρουν κόκες, παρά να φλερτάρουν μια κοριτσοπαρέα για παράδειγμα!», η Π.(37), είναι καταιγιστική θέτοντας επί τάπητος ένα μεγάλο ζήτημα. Οι άνδρες που ρωτήσαμε παραδέχονται πως ναι, θέλουν όντως να βγουν έξω με τους φίλους τους και να πιουν παραπάνω από όσο αντέχουν, αν παίξει φλερτάκι ενδιάμεσα έχει καλώς, δεν είναι όμως αυτοσκοπός τους ούτε το παιχνίδι, ούτε η αναζήτηση της συντρόφου της ζωής τους, ούτε καν το one night stand. Αν τίποτα από όλα αυτά δεν «τύχει», θα γυρίσουν σπίτι κι απλώς θα πέσουν σε κόμμα. Ποιος είναι όμως ο λόγος πίσω από αυτό;
«Όταν δουλεύεις πέντε ή έξι μέρες την εβδομάδα, για 500 και λιγότερα ευρώ και γαμιέσαι τόσο, ναι, την Παρασκευή θες απλά να βγεις “με τα παιδιά” και δεν έχεις καμία όρεξη να φλερτάρεις», λέει ο Κ. (29), «Έχει τύχει να μη βγω επειδή δεν έχω λεφτά για βενζίνη. Ναι ξέρω, να πάρω το μετρό. Όχι ρε φίλε, έχεις ξενερώσει ήδη! Σου γαμιέται η διάθεση μετά, δεν πας πουθενά!», συμπληρώνει αγανακτισμένος ο Π. (30). «Μένω ακόμα με τους γονείς μου, καθώς ο μισθός μου δε μου επιτρέπει να νοικιάσω μόνος. Αυτό είναι ανασταλτικός παράγοντας, τουλάχιστον για το φλερτ που θα οδηγήσει στο one night stand», καταθέτει ο Σ. (31). Το ότι η κρίση σκότωσε το φλερτ όμως είναι η εύκολη διαπίστωση. Είναι σίγουρα ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, όχι όμως ο μόνος.
Φωτογραφία: Παναγιώτης Τζάμαρος / FOSPHOTOS
«Δεν υπάρχουν πια straight άντρες έξω! Σε όλα τα μαγαζιά πλέον συναντώ μόνο τους gay φίλους μου, οι οποίοι όχι μόνο φλερτάρουν, αλλά οι περισσότεροι έχουν και σχέσεις, σχέσεις ζωής!», θα πει η Κ. (27). Η gay κοινότητα όμως, μας έχει νέα κορίτσια. Ο Γ. (26) έφτιαξε έναν υπέροχο ορισμό (που δυσκολεύομαι να σας μεταφέρω αυτολεξεί), ο οποίος περιγράφει έναν άνδρα που είναι μεν πρόθυμος να κάνει παιχνίδι, αλλά δεν σκοράρει ποτέ. «Δεν τολμάει το ένα τσικ παραπάνω, έχουμε περιοριστεί μόνο σε βλέμματα πια. Το “να σε κεράσω ένα ποτό” έχει πεθάνει λόγω κρίσης, οπότε άντε το πολύ – πολύ να σου κλείσει κανείς το μάτι. Κατά τα άλλα μόνο ωμά πράγματα συμβαίνουν, ο έρωτας και το γνήσιο παιχνίδι λείπει στις μέρες μας. Θέλουμε πλέον να ξέρουμε όσο λιγότερα γίνεται για τον άλλο, ει δυνατόν ούτε καν το όνομά του». Ο Ι. (39) μερικές μέρες πριν σε ένα μπαρ, μου είπε πάνω – κάτω το ίδιο. «Πια δεν τον ενδιαφέρει τον άλλο ούτε να μάθει το όνομά σου. Θέλει να πέσετε με τη μία στο κρεβάτι. Ε, όχι αγάπη μου! Με ξέρεις; Σε ξέρω; Μιλήσαμε καθόλου; Αλλά ο κόσμος βαριέται. Πριν κάνω σχέση, είχα κόψει τα one night stand. Σου αρέσω; Έλα να βγούμε να μιλήσουμε, να μάθεις λίγα πράγματα για μένα και μετά sex. Στα gay bar πλέον ο κόσμος πηγαίνει αποκλειστικά γι’ αυτό. Ε, λοιπόν κι εγώ δεν ξαναπάτησα».
Same here λοιπόν. Η τελευταία κουβέντα του Ι. ωστόσο, δίνει πάσα για τον παράγοντα νούμερο τρία.
Τα μαγαζιά
Υπάρχουν ερωτικά μαγαζιά στην Αθήνα. Ήδη τώρα σας έχουν έρθει δυο – τρία πρόχειρα ονόματα στο μυαλό. Είναι συνήθως τα μικρότερα μπαρ, τα ορθάδικα, ο χορός φέρνει πάντα κοντά, ενώ στα μεγάλα clubs κι ακόμα περισσότερο στα μεγάλα events τα πράγματα είναι απρόσωπα, οι αποστάσεις δεν γεφυρώνονται εύκολα. Στα δε πιο underground αφτεράδικα το παιχνίδι είναι ακόμα πιο έντονο και ειδικά εκεί που ευνοείται η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ ή όπιων άλλων ουσιών. Η Λ. (25) εκτιμά πως «τότε γίνεσαι πιο εκδηλωτικός απ’ ότι νηφάλιος και προσεγγίζεις ευκολότερα κάποιον που σου αρέσει». Ο Χ. (26) συμφωνεί και δηλώνει πως είτε με, είτε χωρίς πολύ αλκοόλ, φλερτάρει κορίτσια που του αρέσουν. Με τι τρόπο; «Συνήθως θα βρω κάτι που είναι πολύ ωραίο πάνω της και θα την κολακέψω για αυτό, όπως π.χ. “τι ωραίο φόρεμα” και τέτοια μωρέ, ξέρεις».
Barrett – Φωτογραφία: Κατερίνα Σαμαρτζή / FOSPHOTOS
Οι Ειδικοί
Αν κάποιος όμως γνωρίζει καλύτερα τι συμβαίνει στα μπαρ της πόλης, είναι οι άνθρωποι τους. Ο μπάρμαν, που σφουγγίζει με την πετσέτα του νερά, ποτά, ενδεχομένως και δάκρυα και ο DJ που φροντίζει να βάλει το ιδανικό χαλί για να έρθουν οι άνθρωποι πιο κοντά. Ο Ντ. βρίσκεται χρόνια πίσω από τη μπάρα των πιο γνωστών club της Αθήνας και πρόσφατα άνοιξε το δικό του. Ακόμη στη θέση του μπάρμαν, θεωρεί πως το φλερτ ζει «Ανέκαθεν το φλερτ αποτελούσε ένα από τα συστατικά μιας καλής εξόδου, αναμφισβήτητα. Αυτό δεν έχει αλλάξει, τουναντίον, οι έξοδοι έχουν περιοριστεί λόγω της οικονομικής κρίσης κι έτσι, όταν γίνεται, η έξοδος πρέπει να περιλαμβάνει απαραίτητα όλα τα συστατικά της επιτυχίας. Το φλερτ λοιπόν δίνει και παίρνει ισάξια από άντρες και γυναίκες και όσο πιο προχωρημένη είναι η ώρα τόσο πιο έντονο γίνεται». Ο Χ., μεταδίδει από το dj booth: «Υπάρχει παιχνίδι στην αθηναϊκή νύχτα, απλά έχει αλλάξει κανόνες τον καιρό της κρίσης. Οι Αθηναίοι βγαίνουν λιγότερο και πίνουν λιγότερο. Αυτό όμως τους κάνει πιο αποφασισμένους μπροστά σε μια πιθανή κατάκτηση. Φυσικά υπάρχουν οι πιάτσες και στέκια που χονδρικά υπάρχει το ποθητό target group για κυνήγι. Τα θεαματικότερα ζευγάρια πάντως έρχονται πάντα από πιο “εξωτικούς” προορισμούς (δηλαδή οι πιο λαϊκές γειτονιές ή ζευγάρια διαφορετικών εθνικοτήτων)».
Η ηλικία
Οι 20something, θεωρούν ότι η Αθήνα φλερτάρει όντως ακόμη, μια γενιά που το smartphone της είναι η προέκταση του χεριού της, αλλά μάλλον φαίνεται πιο τολμηρή. Το φλερτ ίσως σωθεί από τη «ρετρολαγνεία», καθώς στο πλαίσιό της μπορεί να νομιμοποιηθεί η πιο “old fashion” προσέγγισή του. Από τα 30 και πάνω, όλοι είναι λίγο πιο κουρασμένοι. Έχουν περάσει όλες τις φάσεις του φλερτ στην πόλη. «Η Disney φταίει, που καλλιέργησε τα λάθος πρότυπα στα κορίτσια και όλες περιμένουν τον πρίγκιπα πάνω στο άλογο!», θα πει η Π. – και όχι κάποιος άντρας – η οποία ρίχνει το φταίξιμο στην Σταχτοπούτα και τη Χιονάτη, τονίζοντας τις υψηλές προσδοκίες των κοριτσιών και το ξενέρωμα που τρώνε τα αγόρια, όταν τους τρίβεις στη μούρη ότι μάλλον είναι βάτραχοι και η βέσπα τους δεν έχει στιλπνή χαίτη, ούτε οπλές.
Ο μπάρμαν ξέρει – Φωτογραφία: Άγγελος Χριστοφιλόπουλος / FOSPHOTOS
Γεωγραφία αυτή η μάστιγα
Κλισέ, έλα όμως που, όπως είδαμε και παραπάνω, όλοι συμφωνούν ότι σε πιο «λαϊκές» γειτονιές ο κόσμος φλερτάρει περισσότερο. Στις συνοικίες των δυτικών προαστίων, σύμφωνα με τη Ζ. (25), το αίμα των κατοίκων βράζει. «Ένα βράδυ είμαι σταματημένη με το αμάξι στο φανάρι. Ξαφνικά ένας τύπος ανοίγει την πόρτα του οδηγού, γονατίζει μπροστά μου και μου λέει “Θα με παντρευτείς;”. Ε, Αυτά συμβαίνουν μόνο στα Δυτικά!». Κι εδώ, επιτρέψτε μου, να παρεμβάλλω μια προσωπική εμπειρία. Έχω μια παιδική φίλη, την Δ. (27) από το Περιστέρι, εκεί γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε και οι δύο. Πάντα μου έλεγε πως στο κέντρο που κυκλοφορώ «δε θα δω προκοπή». Όσες φορές κι αν προσπάθησα να της εξηγήσω ότι δεν παίζει ρόλο η περιοχή, κάθε φορά που έκλαιγα πάνω από ένα κουτί χαρτομάντιλα, για τουλάχιστον μια 5ετία άκουγα την ατάκα: «Μα είναι και εκεί που πας και τους βρίσκεις!». Μέχρι σήμερα η Δ., επιμένει πως, τέλος πάντων, παπούτσι από τον τόπο σου. «Η περιοχή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο», λέει και ο Φ. (39) που υποστηρίζει πως στα Β.Π. για παράδειγμα ο κόσμος είναι αρκετά σνομπ. «Νομίζω ότι έχουν περισσότερα κολλήματα οι άνθρωποι των βόρειων ή των νότιων προαστίων. Δεν είναι κι απόλυτο, αλλά υποτίθεται ότι είναι πιο ακομπλεξάριστος ο κόσμος στις λαϊκές γειτονιές».
Μήπως ρίξαμε όλο το βάρος στα αγόρια;
Μισό λεπτό. Τόση ώρα, σα να κουνάμε επιδεικτικά το δάχτυλο στα αγόρια. Δηλαδή, τι έγινε, το φλερτ είναι δική τους αποκλειστική αποστολή; Τα κορίτσια φλερτάρουν; Κι αν ναι πώς; Τα κορίτσια δικαιούνται να φλερτάρουν, επιβάλλεται να φλερτάρουν. Τα αγόρια το δέχονται φυσιολογικά, ή η πεισματάρικα πατριαρχική μας κοινωνία, ο ρόλος του άντρα-κυνηγού και μερικά ακόμη φαλλοκρατικά κατάλοιπα, τους φέρνουν αμήχανους και μουδιασμένους μπροστά σε αυτή την προοπτική; «Ναι, τώρα πια οι γυναίκες φλερτάρουν περισσότερο. Πριν από κάποια χρόνια οι άντρες δεν ένιωθαν και πολύ άνετα με αυτό, τώρα πια νομίζω ότι είναι αρκετά αποδεκτό» εικάζει ο Κ. (30) και η Χ. (29) χαιρετίζει τις γυναίκες που κάνουν την πρώτη κίνηση: «Λατρεύω τους άντρες που κάνουν την πρώτη κίνηση. Δυστυχώς ή ευτυχώς εγώ δυσκολεύομαι να το κάνω όταν με ενδιαφέρει κάποιος. Δείχνω το ενδιαφέρον μου (ναι, με βλέμματα και τέτοια, αλλά οκ είναι αρκετά ξεκάθαρο) κι από εκεί και πέρα βλέπουμε. Βλέπω γυναίκες να φλερτάρουν και να κάνουν την πρώτη κίνηση με το να κεράσουν σφηνάκια ή κάτι τέτοιο και τις χαίρομαι. Πώς αισθάνονται οι άντρες δεν ξέρω… Ελπίζω κολακευμένοι».
Boys, boys, boys – Φωτογραφία: Photoharrie
Το pick-up line
Άνδρας ή γυναίκα, gay ή straight, ας μας πει κάποιος, υπάρχει συνταγή στο φλερτ; Τι πιάνει και τι όχι; Παραθέτω ολόκληρη την απάντηση του Κ., που μοιάζει με manual που θα ‘πρεπε να έρχεται μαζί με τη συσκευασία, δηλαδή από τη στιγμή που παίρνεις τον μονάκριβο γιο σου από το μαιευτήριο: «Το πετυχημένο καμάκι βασίζεται σε μερικούς πολύ απλούς κανόνες: Καλή εικόνα (καθαριότητα, κομμένα νύχια, αποσμητικό, ρούχα της προκοπής, βουρτσισμένα δόντια), αυτοπεποίθηση για να μη σε λυπηθεί και να έχεις χιούμορ. Δεν πετυχαίνουν τα εξής: χιούμορ γυμνασίου, ιστορίες απ’ τον στρατό, επίδειξη δυνατοτήτων στην κατανάλωση αλκοόλ».
Η Χ. επιβεβαιώνει για το χιούμορ, «Σε μένα λειτουργεί 100% το χιούμορ. Αν κάποιος που με ενδιαφέρει με κάνει να γελάω σίγουρα θα βγούμε», ενώ την ξενερώνει αν δει ότι ο άντρας απέναντί της ακολουθεί μια συγκεκριμένη τακτική, καθώς πιστεύει ότι πρέπει η κάθε γυναίκα να αντιμετωπίζεται ως αυτό που είναι, δηλαδή μοναδική, θέλει να ακούει τι του λέει και να είναι ευγενικός. Τι δεν πιάνει στα κορίτσια; Σύμφωνα με την Χ. «Να είναι αγενής και επιθετικά διεκδικητικός. Ένας με το που μου μίλησε με άρπαξε από το μπράτσο λέγοντας “Έλα, γιατί να χάνουμε χρόνο!”, να απαριθμεί τα ακίνητα και κινητά περιουσιακά του στοιχεία και κυρίως να προσπαθεί να μειώσει την κοπέλα θεωρώντας ότι ρίχνοντας την αυτοπεποίθηση της είναι πιο πιθανό να καταλήξει η φάση αυτή σε σεξ».
Το Tinder και το Facebook
Εδώ που παίζονται όλα. Η χώρα που οι λέξεις αντικαταστάθηκαν από emoji και το σεξ μπορεί να συμβεί μετά από ένα αμοιβαίο like. Τα social media, κυρίως το Facebook, κι εφαρμογές όπως το Tinder, έκαναν το φλερτ, λιγάκι πιο εύκολο, για αυτό και πιστεύουμε όλοι πως το εξαφάνισε από την πιάτσα. Όπως λέει και ο Μ. (29) «Πίσω από την οθόνη ο άλλος έχει χρόνο να σκεφτεί, να βρει την κατάλληλη ατάκα, να δει το about σου στο Facebook και να πάρει μια συλλογική εικόνα για το τι σου αρέσει, χωρίς να “κουραστεί” κάνοντας ερωτήσεις. Όσο για το Tinder, που είναι πιο άμεσο, το αμοιβαίο like είναι μια σύμβαση, ότι αφού κάναμε και οι δύο το like έχουμε μια βάση αυτοπεποίθησης να μιλήσουμε». Ο Κ. το θέτει λίγο πιο ωμά «Με το Τinder, ποτέ το σεξ δεν ήταν τόσο εύκολο. Δυο κολακευτικές σέλφι είναι αρκετές για να γαμήσεις».
Ο έρωτας στα χρόνια των social media – Φωτογραφία: Γεράσιμος Δομένικος / FOSPHOTOS
Ρωτήσαμε τον Σ. (32) που είναι ενεργός χρήστης του Tinder εδώ κι ένα χρόνο και έχει βγει αρκετά ραντεβού μέσω της εφαρμογής «Έκανα λογαριασμό στο Tinder μετά από προτροπή φίλων, που μου έλεγαν ότι εκεί το φλερτ και η πιθανότητα να βρεις κάποιον είτε για μια εφήμερη σχέση, είτε για κάτι παραπάνω είναι πιο εύκολα. Έχω βγει έξι ραντεβού, τα τέσσερα από αυτά πήγαν καλά. Ο τρόπος που δουλεύει το Tinder σε βάζει στη διαδικασία να σκεφτείς να βγεις με κάποια κοπέλα που δε θα της την έπεφτες καν στο μπαρ, καθώς το αμοιβαίο like σε κάνει να θεωρείς σίγουρη την επιτυχία σου». Βέβαια για τον Σ. η εφαρμογή δεν αναιρεί το φλερτ σε φυσικό χώρο, συνεχίζει να φλερτάρει, απλώς θεωρεί πως είναι τόσο ζόρικο πλέον το φλερτ στην πόλη, που «πρέπει να είσαι στο mood».
Κι επειδή έρευνα χωρίς μια αναδρομή στο παρελθόν, δεν είναι έρευνα, θα σας πω τι μου είπε η μητέρα μου (62) όταν της είπα τι ρεπορτάζ έχω αναλάβει. Κάποτε, ένα αγόρι περνούσε κάθε μέρα έξω από το σπίτι της με την ελπίδα να την πετύχει στο παράθυρο, κάποιος άλλος της είχε παίξει κιθάρα σε ένα πάρτι, ενώ εκείνη μάλιστα συνοδεύονταν από άλλο αγόρι (και μαντέψτε, αυτόν με την κιθάρα τον παντρεύτηκε, γιατί πάντα πιάνει ρε γαμώτο!) και γενικά οι προτάσεις για χορό στα κέντρα διασκέδασης, τα βλέμματα και τα χαμόγελα, όχι απλά δεν έλειπαν, αλλά ήταν και συνθήκη. «Δεν γινόταν να βγεις έξω και να μην σου κάνουν πειράγματα, στα οποία συνήθως ανταποκρινόμαστε κάνοντας τις δύσκολες, αλλά ταυτόχρονα δίναμε και ένα μικρό πράσινο φωτάκι αν μας άρεσε κάποιος».
Λοιπόν μαμά, δεν μπορώ να καταλάβω πώς στο καλό το κάνατε αυτό, αλλά εδώ στο 2016, τα πράγματα, όπως φαίνεται είναι ζόρικα. Αλλά οι Αθηναίοι κρατάνε. Και ναι, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, περισσότερο ή λιγότερο, φλερτάρουν ακόμα.
