Ο Δημήτρης Λίτινας μέσα στην κάβα του Θα σε κάνω βασίλισσα
Τον Φεβρουάριο που μας πέρασε έσκασε η είδηση. Ο Δημήτρης Λίτινας του Αριστερά Δεξιά ετοιμάζει νέο μαγαζί. Κι αυτό δεν είναι άλλη μια άφιξη. Όλοι θυμούνται το εστιατόριο που άλλαξε για πάντα τα δεδομένα στο γαστρονομικό χάρτη της Αθήνας. Όσοι τον ξέρουν καταλαβαίνουν ότι το νέο του πόνημα θα ταράξει τα νερά γιατί έτσι λειτουργεί ο Λίτινας. Δεν πάει στα σίγουρα, δεν βαδίζει εκ του ασφαλούς. Αυτός ο άνθρωπος είναι η ουσία της πρωτοπορίας στην αθηναϊκή εστίαση. Φέτος συναντά τον Kirios Criton μετά από 16 χρόνια -ναι, τόσα πέρασαν από τη άφιξη του θρυλικού Αριστερά Δεξιά- και συστήνει στο αθηναϊκό κοινό τη νέα του πρόταση αναφωνώντας Θα σε κάνω βασίλισσα.
Ο χώρος από μόνος του είναι εντυπωσιακός. Μου κόβεται η ανάσα κοιτώντας την οροφή, που υψώνεται στα επτά μέτρα. Πρόκειται για μια απίθανη ξύλινη κατασκευή του 1932, εκεί που κάποτε στεγάστηκε το πρώτο συνεργείο της Volkswagen. Το Θα σε κάνω βασίλισσα προετοιμάζεται από τον Φεβρουάριο. Οι ρυθμοί ήταν αργοί γιατί όλα έχουν γίνει με το χέρι ενός μόνο ανθρώπου, του μάστορα Αλέκου, όπως ακριβώς γινόταν παλιότερα, όταν τα πράγματα γεννιόντουσαν με μεράκι και επιμονή στη λεπτομέρεια χωρίς τσαπατσουλιές και βιασύνες.
Ο Kirios Criton και η Εύα Μητάλα
Τι λέει όμως ο ίδιος ο Δημήτρης Λίτινας για το νέο του παιδί; «Επέλεξα το συγκεκριμένο σημείο της Ιερά Οδού, κάπως μακριά από άλλα μαγαζιά γιατί πολύ απλά δεν μου αρέσουν οι πιάτσες. Θέλω να δημιουργώ χώρους που αποτελούν προορισμό και όχι πέρασμα. Το μαγαζί είναι αντισυμβατικό, είναι ένας χώρος που αντιπροσωπεύει τα 49 μου χρόνια. Το μπαρ είναι αφιερωμένο στα μαύρα ποτά. Το 95% του αλκοόλ που προσφέρουμε είναι σκούρο δηλαδή ουίσκι, ρούμι, κονιάκ, αρμανιάκ και άλλα. Δεν φτιάχνουμε κοκτέιλ, δεν σερβίρουμε πατατάκια, κόκα-κόλα και τυποποιημένους χυμούς. Θα υπάρχουν άλλα πράγματα όμως για να συνοδεύουν το ποτό, όπως για παράδειγμα μικρές μπρουσκέτες. Επίσης εδώ δεν θα πιεις βότκα-πορτοκάλι. Έχουμε βέβαια premium βότκα και τζιν, εκεί με σεβασμό στη γεύση μπορούμε να στύψουμε μερικές σταγόνες lime στην πρώτη ή να βάλουμε ένα πραγματικά καλό τόνικ στο δεύτερο. Το βασικό είναι ότι δε θα βρείτε εδώ απλά ποτά γιατί απλώς δεν έχουμε Johnnie, Haig, Absolut κλπ. Το πιο απλό μας ουίσκι είναι το Glenfiddich, που το πουλάμε 6 ευρώ γιατί ο στόχος μας δεν είναι να πουλάμε πανάκριβα ποτά αλλά να μάθουμε στον κόσμο ότι υπάρχουν καλύτερα πράγματα να πιεί από γλυκά ζουμιά με σιρόπια και χρώματα. Προσωπικά λατρεύω το ποτό, ως γεύση και όχι ως ποσότητα. Είμαι λάτρης των δεκαετιών ’40 και ’50 κι ονειρεύομαι το μπαρ στην αρχέγονη μορφή του, θέλω να σερβίρω στον θαμώνα και να συνομιλώ μαζί του πρόσωπο με πρόσωπο και να μην είναι ο πελάτης απλώς ένα χέρι που υψώνεται πάνω από κεφάλια και περιμένει το ποτήρι με το ποτό του. Αυτό δεν το θέλω και δεν πρόκειται να συμβεί εδώ».
Αυτά όσον αφορά το ποτό αλλά τι γίνεται με το κρασί; Είναι γνωστό ότι ο Λίτινας διαθέτει μια σπουδαία και τεράστια κάβα που την εμπλουτίζει διαρκώς από το 1995 μέχρι σήμερα. Πώς ξεκίνησε όλο αυτό; Η οικογένεια του ασχολούταν με το χονδρεμπόριο ποτών, ο ίδιος σπούδασε στην Αθήνα χημικός, συνέχισε με δύο μεταπτυχιακά στην Αγγλία πάνω στα τρόφιμα και μετά σηκώθηκε και έφυγε στη Γαλλία γιατί απέκτησε την πετριά του κρασιού, έκανε ένα diploma στο Μονπελιέ στη γευσιγνωσία κρασιού, το 1992 επέστρεψε και το 1995 άνοιξε το περίφημο Aspro στου Ψυρρή, όπου ήταν το πατρικό του πατέρα του. Ήταν ο πρώτος που έφερε στην Ελλάδα κρασιά Νέου Κόσμου. Στο Aspro γνώρισε και τον Χρύσανθο Καραμολέγκο, που τότε είχε ανοίξει τη Βιτρίνα, και αποφάσισαν αργότερα να συμπράξουν στο Αριστερά Δεξιά, αυτό το μυθικό, πια, εστιατόριο στο Ρουφ.
«Όσον αφορά το κρασί, θα υπάρχει μια λίστα περίπου 50 κρασιών με εκπροσώπηση της Ελλάδας στο ποσοστό που της αναλογεί, δηλαδή έξι με επτά κρασιά. Κι αυτή η λίστα θα είναι οικονομική, θα έχει κρασιά από 16 έως 38 ευρώ κι από αυτά τα μπουκάλια θα γίνεται καθημερινά μια επιλογή για ποτήρια, που θα κοστίζουν από 2,5 έως 4 ευρώ. Θα υπάρχει μια επιπλέον λίστα από την προσωπική μου κάβα, που κι αυτή θα ανανεώνεται γιατί πού να χωρέσει εδώ όλη η κάβα μου που τώρα βρίσκεται σε τρεις διαφορετικές αποθήκες. Θα έρχονται λοιπόν κιβώτια που θα εμπλουτίζουν αυτή την κάβα. Συμβαίνει να έχω μυθικά κρασιά και θέλω να δώσω την ευκαιρία στον κόσμο να τα δοκιμάσει. Έτσι λοιπόν θα τα πουλάω σε ποτήρι σε τιμές κάτω της σημερινής χονδρικής. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος ένα μπουκάλι κρασί που στην χονδρική του τώρα κοστίζει 600 ευρώ, θα μπορώ να το δίνω 50 ευρώ το ποτήρι που σημαίνει ότι κατεβάζω τη λιανική του στα 300 ευρώ. Κάπου εδώ να πω ότι δεν είμαι συλλέκτης. Μου αρέσει να τα πίνω τα κρασιά απλώς πού να προλάβω όλα, πρέπει να αποτοξινώνεται και το συκώτι» μου λέει και γελάει. Είναι ολοφάνερο ότι διασκεδάζει την όλη προετοιμασία, του το λέω και μου το επιβεβαιώνει «Μα ναι, είμαι εδώ από την πρώτη μέρα, κάθε μέρα. Δεν μπορείς να φανταστείς τι χαρά μου προσφέρει να είμαι εδώ και να παρακολουθώ και να συμμετάσχω στη διαδικασία του να μεταμορφώσουμε τον άδειο χώρο σε μπαρ».
Και τι γίνεται με το φαγητό; «Α, θέλω να το ξεκαθαρίσεις. Εδώ δεν είναι εστιατόριο. Εδώ είναι ένας χώρος με ποτό και κρασί και με ωραία πράγματα που το συνοδεύουν. Θα έχουμε menu με τυριά αλλά όχι ποικιλία τυριών γιατί δεν πάνε όλα με τα πάντα, θα υπάρχουν επίσης διάφορα delicatessen πατέ, αλίπαστα, καπνιστά, σολομοί, γαλέοι. Υπάρχει όμως ένα οινομαγειρείο μέσα στο Θα σε κάνω βασίλισσα. Θα σερβίρει από τις 20:30 και μετά –ενώ το μπαρ θα είναι ανοιχτό από τις 19:00- φαγητά οινομαγειρείου όπως κατσίκι στο φούρνο και μοσχαράκι στην κατσαρόλα. Και εάν τυχόν τελειώσουν οι μερίδες και πεινάσει κάποιος δεν θα φύγει παραπονεμένος, θα του φτιάξουμε κάτι επιτόπου με ό,τι υλικό έχει μείνει όπως έκαναν στα μαγειρεία».
Όποιος ξέρει τον Λίτινα ξέρει πόσο λατρεύει την μουσική. Έπαιζε πιάνο από 4 χρονών, αγαπάει τη τζαζ και τα μαύρα ακούσματα και παραδέχεται ότι αγνοούσε τη Χαρούλα Αλεξίου μέχρι τα 30 του, τότε γνώρισε τη γυναίκα του Νάντια και αυτή τον μύησε και στο καλό, ελληνικό τραγούδι. Την επιμέλεια της μουσικής θα έχει ο Προκόπης Δούκας, η Ρουμπίνη Σταγκουράκη (και οι δύο παραγωγοί του Kosmos FM), καθώς και ο Σάκης Τσιτομενέας του Εν Λευκώ. Θα υπάρχει κι ένα πιάνο με ουρά, θα γίνουν διάφορα ενδιαφέροντα πράγματα με άξονα τη μουσική, θα τα μάθουμε στην πορεία.
Και πώς προέκυψε αυτό το ευφάνταστο και ευφυές όνομα; «Στην αρχή ήταν να ονομαστεί Χύμα αλλά ένα βράδυ ο Kirios Criton μας είπε ότι ονειρεύεται ένα μαγαζί που θα το λένε Θα σε κάνω βασίλισσα και στο οποίο θα σερβίρουν drag queens. Tο κατοχυρώσαμε εμείς το όνομα γιατί μας κάνει, πάει στο σενάριο που θέλουμε να δημιουργήσουμε. Να ξέρεις ότι όλα τα επιτυχημένα μαγαζιά κρύβουν ένα σενάριο. Το Μπάτμαν στο Νέο Κόσμο είναι το after που πηγαίναμε όταν κλείναμε τα δικά μας μαγαζιά, έχει το σενάριο του «μένω ανοιχτά μέχρι το πρωί», το σενάριο του Αριστερά Δεξιά βασιζόταν στη απίθανη διακόσμησή του που ήταν τόσο δυνατή ώστε έδωσε το όνομα της στον χώρο. Επίσης η Νάντια μου είπε «δεν είναι φοβερό ό,τι όποιος παίρνει τηλέφωνο για να κάνει κράτηση το πρώτο πράγμα που θα ακούει θα είναι η φράση Θα σε κάνω βασίλισσα; Άσε που το «Θα σε κάνω βασίλισσα» το έχουμε πει όλοι οι άντρες, το έχετε ακούσει όλες οι γυναίκες, κι εδώ κάθε βράδυ θα υπάρχει μια αποθέωση καθώς ανά βραδιά θα επιλέγεται, με χιούμορ, η «βασίλισσα» ανεξαρτήτως φύλου».
Ας επιστρέψουμε και πάλι στον χώρο. Μιλάμε για μια πραγματική υπερπαραγωγή. Το εικαστικό στον εξωτερικό τοίχο του μαγαζιού, δημιουργία της εγκατεστημένης στο Βερολίνο Εύας Μητάλα, οδηγεί τον κόσμο από την Ιερά Οδό στην είσοδο επί της οδού Βεροίας. Στην πλάτη της κουζίνας, που βρίσκεται στα αριστερά του μπαρ, τα κοσμήματα «οπτικής απάτης» της Δάφνης Βαλέντε εκτίθενται σε 12 φωτεινά καρέ. Ανήκουν στη σειρά που παρουσίασε τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε στο Παρίσι κι είναι ένα concept που το δουλεύει εδώ και δύο χρόνια και ταιριάζει γάντι στο σενάριο του «Θα σε κάνω βασίλισσα». Στην τουαλέτα ο Kirios Criton εκθέτει τμήμα της εγκατάστασης «Μεγάλα Λόγια» και «Λεξικό Ανοησίας», που ήταν η πρώτη εγκατάσταση που είχε εκτεθεί στο Αριστερά Δεξιά, το 1999. Ένα θα σας πω: Say Cheese. Στον επάνω χώρο, που ο Kirios Criton ονομάζει «θέατρο τσέπης», θα παρουσιαστεί αρχικά το γλυπτό μεγάλων διαστάσεων “Ο βασιλιάς καρνάβαλος” του γνωστού εικαστικού Δημήτρη Αντωνίτση ενώ στον κάτω θα μπορεί κανείς να βρει τα βιβλία του Kirios Criton καθώς και άλλα βιβλία που έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Οδός Πανός του Γιώργου Χρονά. Η ομάδα είναι πολύ δυνατή, δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει αυτό. Και «θα υπάρχει και μια εμφάνιση-έκπληξη σε κρεμάστρα» μου λέει χαμογελώντας αινιγματικά ο Kirios Criton.
Σκέφτομαι ότι το Θα σε κάνω βασίλισσα θα είναι μια μοναδική περίπτωση στην αθηναϊκή νύχτα, ένα μαγαζί που όμοιο του δεν έχουμε ξαναδεί. Ρωτάω τον Δημήτρη να μου πει τα τρία αγαπημένα του μαγαζιά που έχει ξεχωρίσει στα πολυάριθμα ταξίδια του στο εξωτερικό. «To Boisdale στο Λονδίνο, πίσω από το Victoria Station, ένας ναός του malt, η είσοδος του είναι ένας μεγάλος υγραντήρας πούρων. Είναι ένα σχετικά μικρό μαγαζί, με μια καταπληκτική μπάρα με απίστευτα malt, με σκοτσέζικο φαγητό. Την πρώτη φορά που πήγα με τη Νάντια πήραμε για πρώτο πιάτο ένα φιλέτο σολομού καπνισμένου με συγκεκριμένο τρόπο, έκαιγαν βαρέλια που είχαν μέσα Lagavulin, παρήγγειλα και δύο Αrdbeg του ’73 και την ώρα που τρώμε την πρώτη μπουκιά και πίνουμε την πρώτη γουλιά από το ουίσκι, που μας προκάλεσε ηδονή από την κορυφή του κεφαλιού μέχρι τις φτέρνες, ξεκινάει να παίζει live jazz με ένα πιάνο και μια τραγουδίστρια να τραγουδάει το Blue Moon. Θυμάμαι τη Νάντια να λέει την ατάκα «Πω, πωωωω. Λιώμα θα γίνουμε σήμερα». Ένα άλλο μαγαζί είναι από μια επίσκεψη μας στη Φλωρεντία. Λέω για την Εnoteca Pinchiorri που ήμουν τόσο ευτυχισμένος που σκέφτηκα ότι εκεί μέσα θέλω να πεθάνω. Όταν το επισκεφτήκαμε τη δεκαετία του ’90 ο Pinchiorri ακόμη ζούσε. O Pinchiorri ήταν ο μάγειρας του τελευταίου Ιταλού βασιλιά και το μότο του ήταν «Ο κάθε πελάτης σε ένα εστιατόριο έχει το δικαίωμα να περνάει δύο ώρες σαν βασιλιάς. Ήταν μια απίστευτη εγκεφαλική εμπειρία με φοβερή κάβα και απίστευτο σέρβις καθώς είχε μόνο οκτώ τραπέζια. Πανάκριβο αλλά ήταν μια εμπειρία ζωής. Το τρίτο ήταν το Santa Christo στην Μαδρίτη, ένα εστιατόριο σε ένα κτίριο που πριν ήταν το πρώτο χρηματιστήριο της χώρας και ακόμη πρωτύτερα ήταν εκκλησία. Κάθε φορά που το σκέφτομαι αναλογίζομαι πόσο οπισθοδρομικοί είμαστε στην Ελλάδα για το πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι χώροι. Στο Santa Cristo σου σέρβιραν ένα ολόκληρο αρνίσιο μπούτι, που ήταν μαγειρεμένο για ώρες, και ερχόταν ο σερβιτόρος στο τραπέζι σου και το τεμάχιζε επιτόπου. Αυτή τη γεύση δε θα την ξεχάσω ποτέ».
Τις επόμενες ημέρες το μπαρ θα μας υποδεχθεί και θα μας καλοσωρίσει στον υπέροχα φωτισμένο κόσμο του. Και καθώς εμείς θα πίνουμε και θα τρώμε θα αναπαριστούμε άθελα μας τον «Μυστικό Δείπνο» του Andy Warhol, τον πίνακα που δεσπόζει στη μεγάλη “πλατεία” του Θα σε κάνω βασίλισσα.
Θα σε κάνω βασίλισσα, Βεροίας 13 και Ιερά Οδός 64, τηλ. 210 3459299.
