Το Δεύτερο Κύμα

Αισθάνεστε ότι χτυπήθηκε η ελευθερία του λόγου επειδή ο Γρηγόρης Πετράκος τελικά δεν ξεδίπλωσε και στην τηλεόραση την εντελώς αντιεπιστημονική του θεωρία; Ή ότι στο παρά πέντε δεν είχαμε επανάληψη του έργου με την Χρυσή Αυγή προ δεκαετίας, μόνο που αυτή τη φορά θα κανονικοποιούνταν αντί για τους ναζί οι αρνητές; Γίνεται να θεωρείτε καθαρό χρυσαυγιτισμό χωρίς «ναι μεν αλλά» αυτό που έκαναν οι τραμπούκοι στον πρύτανη της ΑΣΟΕΕ και παράλληλα να θέλετε να κατέβει το γουέστερν που νομίζει ότι παίζει ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης επικηρύσσοντας τους δημοσίως με 100 χιλιάρικα; Έχει αναλάβει ποτέ τις ευθύνες της η πανεπιστημιακή κοινότητα που προσεχώς θα φωνάζει για την κάρτα εισόδου και την «αστυνομία των πανεπιστημίων»; Μειώνει το κλείσιμο της εστίασης τις επιλογές διασκέδασης του, ακόμα φυγόδικου φλανέρ, Χρήστου Παππά; Τελείωσε την «αντιπολίτευση του τσιμέντου» η τοποθέτηση του Μανώλη Κορρέ για την Ακρόπολη; Μπορεί να υπερασπίζεται κανείς την ελευθερία του κάθε Charlie Hebdo να σατιρίζει όσο, όπως κι όποιον θέλει, αλλά παράλληλα να μην βρίσκει ούτε έναν καλό λόγο να προβάλλονται αυτά τα σκίτσα σε δημόσια κτίρια; Συμπαθεί απαραίτητα κάποιος τους ισλαμιστές τρομοκράτες αν διακρίνει στον λόγο του Μακρόν πολιτική υστεροβουλία κι ακούσιο κούρεμα του γρασιδιού για να παίξει μπάλα η Μαρίν Λε Πεν αύριο-μεθαύριο; Να φύγει πάση θυσία ο Τραμπ, αλλά τι έμπνευση για leader of the free world να προκαλέσει κι ο Μπάιντεν; Προσβάλλει το θρησκευτικό συναίσθημα η απαίτηση, μετά και το παρατράγουδο κρούσμα του μητροπολίτη Θεόκλητου, να κλείσουν επιτέλους οι εκκλησίες; Πόσες Navtex ακυρώνουν 6.7 βαθμοί της κλίμακας Ρίχτερ που προκαλούν ερείπια και θύματα και στις δύο πλευρές;

Παράγουμε περισσότερα ντιμπέιτ απ’ όσα μπορούμε να καταναλώσουμε. Το συμπέρασμα δεν διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, αλλά σε μια χρονιά σαν το 2020 (που έχει ακόμα 60 μέρες να ξεπεράσει τον εαυτό της) ισχύει στο απόλυτο. Η εποχή μας μοιάζει (και είναι) πιο περίπλοκη απ’ όσο μπορούμε να διαχειριστούμε – είναι οριστικό πια. Παρατηρούμε τον κόσμο να αλλάζει δίπλα μας, η περίφημη «τέταρτη βιομηχανική επανάσταση» δημιουργεί μια κατάσταση μόνιμης κρίσης, οι ορισμοί αλλάζουν και οι ταυτότητες είναι πια πολύ συγκεχυμένες – πάντα ελκυστικές για να οχυρωθείς πρόσκαιρα πίσω τους, όχι όμως χωρίς να γίνεις κάτι που ίσως ποτέ δεν ήθελες ή φανταζόσουν (δηλαδή ταλιμπάν). 

(‘Οχι ακριβώς) Ιδανική συνθήκη για να προστεθεί στο κάδρο μια πανδημία, έτσι δεν είναι;

Το δεύτερο κύμα κορωνοϊού βρίσκει τις πολιτικές ηγεσίες σε όλον τον πλανήτη σε πλήρη αμηχανία και τον κόσμο, ειδικά σε χώρες αδύναμες ή με μικρή εμπιστοσύνη στο κράτος (όπως η Ελλάδα), σχεδόν εξουθενωμένο. Όχι τόσο από αυτό που προηγήθηκε, αλλά από αυτό που όλοι αισθάνονται ότι έρχεται. Το μοντέλο – πείτε το «νεοφιλελεύθερο», πείτε το «καζινοκαπιταλισμό», πείτε το «μεταπολιτική», πείτε το όπως θέλετε ή όλα αυτά μαζί – που τόσα χρόνια συντηρείται ορθώνοντας ένα τείχος Μη Εναλλακτικής σε όποιον το αμφισβήτησε (σαν τον «παλαβό» Μπέρνι και τον «αντισημίτη» Τζέρεμι) μοιάζει να βρήκε τη δική του ΤΙΝΑ. Αν κάτι έχουμε καταλάβει διανύοντας τον ένατο μήνα σε κατάσταση παγκόσμιου συναγερμού είναι ότι απόλυτη υγειονομική προστασία κι απρόσκοπτη οικονομική δραστηριότητα δεν γίνεται με τίποτα να συμβαδίσουν. Για να φτάσει η μία στο μέγιστο δυνατό, πρέπει να θυσιάστεί αρκετή από την άλλη. Σχεδόν 47 εκατομμύρια κρούσματα και 1.2 εκατομμύρια θανάτους μετά, μήπως ήρθε και η ώρα να κατανοήσουμε, έστω κι εκπρόθεσμα, κι ότι ο κορωνοϊός δεν είναι ο «εχθρός» με τον οποίο έχουμε «πόλεμο» (όπως λέει κάθε μα κάθε φορά στα διαγγέλματά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης), αλλά κάτι με το οποίο πρέπει να μάθουμε να ζούμε για καιρό ακόμα; (Κάποιοι πολύ επιφυλακτικοί μιλάνε για πλήρη «επιστροφή στην κανονικότητα» ακόμα και το 2024).

Αν κάτι έχουμε καταλάβει διανύοντας τον ένατο μήνα σε κατάσταση παγκόσμιου συναγερμού είναι ότι απόλυτη υγειονομική προστασία κι απρόσκοπτη οικονομική δραστηριότητα δεν γίνεται με τίποτα να συμβαδίσουν. Για να φτάσει η μία στο μέγιστο δυνατό, πρέπει να θυσιάστεί αρκετή από την άλλη.

Δύσκολη ως αδυνατη τέτοια προσέγγιση σε μια συνθήκη που τα κλειδιά κρατάνε ηγέτες που είναι ταυτόχρονα αρνητές και κρούσματα όπως ο Ντόναλντ Τραμπ κι ο Ζαϊρ Μπολσονάρου, που ξεκίνησαν από την «ανοσία της αγέλης» για να καταλήξουν σε καθολικό lockdown όπως ο Μπόρις Τζόνσον, που ζουν στο δικό τους σύμπαν με το δικό τους εμβόλιο όπως ο Βλάντιμιρ Πούτιν ή που φαίνονται ακόμα και στο πρωτοφανές της πανδημίας να νοιάζονται κυρίως για την προσωπική τους πολιτική επιβίωση την μεθεπόμενη ημέρα σαν τους περισσότερους Ευρωπαίους (το κάδρο συμπληρώνει ο απαραίτητος «σουλτάνος» εξ Ανατολάς, Ταγίπ Ερντογάν).

Η ελληνική κυβέρνηση βιάστηκε. Αν ψάχνει υπεύθυνο για τη χαλάρωση οφείλει να ξεκινήσει από τον καθρέφτη. Βιάστηκε να πανηγυρίσει την επιτυχημένη διαχείριση του πρώτου κύματος. Να την εξαργυρώσει σε πολιτικό κεφάλαιο, λες και δεν έχει άφθονο να ξοδέψει όντας «είκοσι μονάδες μπροστά». Να προσθέσει και την εικόνα του επιδημιολογικού success story, δίπλα στα υπόλοιπα που απονέμει η ίδια στον εαυτό της μέσω της «λίστας Πέτσα». Να πριονίσει σε χρόνο ρεκόρ την ευρεία αποδοχή και συναίνεση που έδειχνε προς στιγμήν να απολαμβάνει, κατασκευάζοντας εσωτερικούς εχθρούς (με την ανεκδιήγητη στοχοποίηση των νέων) και προβάλλοντας ως φετίχ την περίφημη «ατομική ευθύνη». Κυρίως, «κατάφερε» να μην αποτελέσει σε κανένα σημείο παράδειγμα, πόσο μάλλον στήριγμα. Είτε με την συμπεριφορά των μελών της (Πρωθυπουργός και κυβερνητικά στελέχη δε φορούσαν όλο το καλοκαίρι μάσκα επικοινωνώντας μια δήθεν εικόνα ασφάλειας και πυγμής, αφήστε τα διαρκή πάρε δώσε των υπουργών στις εκκλησίες), είτε με τις κινήσεις που δεν έκανε. Η μη ενίσχυση του ΕΣΥ και των ΜΜΜ είναι τα δυο πιο κραυγαλέα παραδείγματα. 

Αντίθετα, από το (απαραίτητο πλην άτσαλα επιβεβλημένο άνευ όρων από τους μεγάλους τουριστικούς players) άνοιγμα του τουρισμού με το σόου της Σαντορίνης κι έπειτα παρατηρούμε ένα ρεσιτάλ φθηνής επικοινωνίας εις βάρος της ουσιαστικής πολιτικής. Ας πούμε, κανείς δε δικαιούται να αμφισβητεί την κατάρτιση του «επιστήμονα Τσιόδρα» και τις προθέσεις του «ανθρώπου Τσιόδρα», όμως ήταν λογικό κι επόμενο ότι το «icon Τσιόδρας» θα καιγόταν αν τα νούμερα γύριζαν τούμπα. Ο καθηγητής είναι χαρισματικός, αλλά δεν «κατατάχθηκε» ούτε για «κυβερνητικός εκπρόσωπος», ούτε για «εθνικός ψυχολόγος» μας. Η εικόνα του την προηγούμενη εβδομάδα να προσπαθεί να δικαιολογήσει (ενώ καθόλου δεν το οφείλει) τις αντιφάσεις του γενικότερου σχεδιασμού είχε τα αντίθετα αποτελέσματα: περισσότερο εξόργισε παρά ανακούφισε.

«Την ατζέντα πρέπει να τη θέτουμε εμείς και όχι ο ιός», ήταν ο τρόπος που έκλεινε μια ακόμα δημόσια τοποθέτησή του πριν λίγες μέρες ο καθηγητής Ηλίας Μόσιαλος, εκπρόσωπος της χώρας στους διεθνείς οργανισμούς υγείας. Με το ΕΣΥ να είναι λίγο πριν τα κόκκινα, το 80% των χειρουργείων να αναβάλλεται και την χώρα να μπαίνει πια σε μερικό ή καθολικό lockdown σίγουρα η ατζέντα έχει ξεφύγει από τα χέρια μας. Κι έτσι καταλήξαμε, με τα πραγματικά δύσκολα να είναι τώρα μπροστά μας, να βρισκόμαστε (ούτε καν στα πρόθυρα αλλά) σε πλήρη νευρική κρίση. Ξοδεύτηκαν 22 εκατομμύρια ευρώ για ενημέρωση επί της πανδημίας κι αυτά έπιασαν τόσο τόπο ώστε οι Έλληνες να είναι οι δεύτεροι μεγαλύτεροι αρνητές του κορωνοϊού στον κόσμο μετά τους Νιγηριανούς. Γιατί η φυσική αντίδραση στο άγνωστο δεν είναι ο ορθολογισμός. Αλλά η συνωμοσιολογία και η κουλτουρα not in my backyard – «εγώ δεν ξέρω κανέναν που να έχει κολλήσει, εσύ;»/ «κλείσε πρώτον τον άλλον και μετά εμένα».

Φαινόταν από καιρό ότι δε θα πάει καλά αυτό…