Οι Τροικανοί πιστεύετε ότι ξέρουν τι κάνουν; Ως ένα βαθμό. Θέλησαν να φέρουν την εσωτερική υποτίμηση, «να γίνουν τα ημερομίσθια αντίστοιχα των ανταγωνιστών σας π.χ. της Λετονίας και της Βουλγαρίας» έλεγε ο μέχρι πρότινος τοποτηρητής του ΔΝΤ Μπομπ Τράα.
Τα εμπιστευτικά έγγραφα του ΔΝΤ το έλεγαν ήδη από το 2010 ότι θα εκτιναχθεί η ύφεση και ότι το χρέος δε θα γίνει ποτέ βιώσιμο. Το βλέπουμε τώρα. Έχουμε 27% ανεργία, 25% μείωση του ΑΕΠ και το χρέος έχει φτάσει στο 171%, μεγαλύτερο από όταν ξεκινήσαμε. Τα ήξεραν άπαντες αυτά όταν ξεκινήσαμε.
Ακολουθήσαμε τη γραμμή Γερμανών και Γάλλων , που ήθελαν να καλύψουν τις τράπεζες τους, κι ας έπεφτε η Ελλάδα. Το είπε ξεκάθαρα η Μέρκελ τον περασμένο Δεκέμβρη.
Η γενιά σας μεγάλωσε με την αμερικάνικη κουλτούρα του ροκ εν ρολ κι ενστερνίστηκε τα ευρωπαϊκά κοσμοπολίτικα ιδεώδη, αυτό είναι εμφανές στα άρθρα σας. Πιστέψατε κάποια στιγμή στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης; Απογοητευθήκατε από την εξέλιξή τους; Η Ευρώπη βρίσκεται σε πνευματική και πολιτική παρακμή. Εμείς από το 1980, απολύτως θεμιτά, εκχωρούσαμε εθνική κυριαρχία με αντάλλαγμα πλούσια οφέλη από τα πακέτα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πάσχει σοβαρά σε δημοκρατία στο ομοσπονδιακό επίπεδο. Κι επίσης δεν υπάρχουν ηγέτες. Μέρκελ κι Ολάντ έιναι νάνοι μπροστά σε Σμιντ, Μιτεράν, Ντελόρ. Εκείνοι ήταν μακιαβελικοί τύποι, αλλά επειδή είχαν ζήσει τον πόλεμο ήξεραν να αξιολογούν τα διακυβεύματα.
Προσωπικά, όταν το 1980 με σταμάτησαν στο τρένο πηγαίνοντας από Βερολίνο προς Ολλανδία, και χρειάστηκε να καλέσω ένα φίλο Ολλανδό για να με περάσει οδικώς από τα σύνορα, μου είχε στοιχίσει. Είχα πει «τι σόι Ευρωπαίοι είμαστε;», μόλις είχαμε υπογράψει την ένταξη. Μετά από χρόνια έφτασα να επισκέπτομαι τη Νέα Υόρκη και να είμαι πιο πλούσιος από τον αντίστοιχό μου Νεοϋορκέζο, με το ευρώ να είναι στο 1.52 έναντι του δολαρίου. Μόνο που αυτό δεν αντιστοιχούσε στην πραγματική οικονομία της χώρας μου. Αυτή η κουλτούρα της υπερκατανάλωσης όντως μεταφράστηκε σε γενικευμένη «χλίδα» εδώ. Το καύσιμο γι΄αυτό ήταν το ευρώ. Ήταν φθηνό το χρήμα για το κράτος και τις τράπεζες.
Θεωρείτε ότι ο μέσος πολίτης παρασύρθηκε από αυτό το περιβάλλον; Τα θυμάσαι τα «διακοποδάνεια»; Θυμάσαι ότι το ΠΑΣΟΚ των εκσυγχρονιστών κατέβηκε στις εκλογές του 2000 με κεντρικό σύνθημα το «θαύμα του χρηματιστηρίου»; Ποιο θαύμα; Με τις ενέσεις του κράτους και τον Παπαντωνίου να λέει «οι αγορές μας ψηφίζουν»; Δουλεύαμε τότε στη Σωκράτους και πηγαίναμε στον «Λευτέρη» της Σατωβριάνδου για σουβλάκια κι έπαιζε μια οθόνη μόνιμα το ταμπλώ με τις τιμές των μετοχών. Σταματούσαν ταξιτζήδες και ρωτούσαν πως πάει η τάδε μετοχή. Απίστευτα πράγματα. Ήταν η πρώτη μεγάλη επιδρομή στο σεντούκι του πόπολου. Ο ελληνικός λαός δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που την πάτησε.
Σύμφωνοι, αλλά το Χρηματιστήριο δεν είναι Πάμε Στοίχημα… Θα έπρεπε κάποιος να τους το πει. Να τους φρενάρει αντί να τους ενθαρρύνει.
Τώρα θα έρθουμε αναγκαστικά στον ΣΥΡΙΖΑ. Πάνω σε αυτή τη λογική της «συνολικής δικαιολογίας», στο απολύτως αντίθετο δηλαδή του «μαζί τα φάγαμε», δε στηρίχθηκε η επιχειρηματολογία της ανόδου του; Ο ΣΥΡΙΖΑ κατά ένα μέρος εκφράζει τη νέα Ελλάδα που θέλει να ζήσει με δικαιοσύνη, αξίες και ισότητα. Ένα άλλο μέρος του είναι αγκιστρωμένο στο παρελθόν. Μπορεί να συμμερίζεται κάποιες ιδέες, αλλά είναι μιας κάποιας ηλικίας. Ας πούμε κάποιος στην ηλικία μου, 55 χρονών, είναι και λίγο τελειωμένος, πώς να αλλάξει μυαλό;
Δεν υπάρχει όμως κι ένα μέρος που μετακινήθηκε εκεί, φέροντας ας πούμε την κουλτούρα ΠΑΣΟΚ, γιατί πιστεύει ότι μπορεί να συνεχιστεί το πάρτι; Τα δημογραφικά των εκλογών του Ιουνίου του 2012 δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ προέρχονται από αστικά κέντρα, είναι σε ηλικίες παραγωγικές κι έχουν μόρφωση από μέσο επίπεδο και πάνω. Είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής κοινωνίας που επλήγη. Δε νομίζω ότι έχουν αυταπάτες περί μαγικού ραβδιού. Από το 2010 ζούμε έναν αργό θάνατο, οπότε είναι πολλοί αυτοί που λένε από μια βαριά χημειοθεραπεία που καταστρέφει συνεχώς ζωτικά όργανα ας επιλέξω μια ρισκαδόρικη εγχείρηση κι ό,τι γίνει. Εν πολλοίς, ο ΣΥΡΙΖΑ λειτουργεί ως εργαλείο της Ιστορίας που θα ανακατέψει τη μαρμίτα. Νομίζω ότι σε 3-4 χρόνια θα δούμε πολιτικά σχήματα που δεν μπορούμε να φανταστούμε σήμερα. Το σύστημα που έφερε τα πράγματα ως εδώ δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο.
Πάντως η νεότητα του Τσίπρα δε συνιστά από μόνη της ανανέωση αν δε συνοδευθεί κι από έναν λιγότερο οπορτουνιστικό και περισσότερο παραγωγικό πολιτικό λόγο; Ο ίδιος πάντως ο Τσίπρας κι ένας πυρήνας του ΣΥΡΙΖΑ ήταν οι πρώτοι που υποστήριξαν ολοκληρωμένα ότι η ελληνική κρίση είναι κατ’ εξοχήν ευρωπαϊκή. Κάτι που συμμερίζονται πλέον όλοι οι σοβαροί αναλυτές. Στο πρόσωπό του η ευρωπαϊκή αριστερά βρήκε τον Ντι Κάπριο της, έναν σταρ που είναι περιζήτητος. Και δεν μπορεί να μην του πιστωθεί ότι με ένα κόμμα του 4% αντιμετώπισε τους δύο γίγαντες που μέχρι πρότινος έκαναν μαζί 75%.
Λερώνοντας τα χέρια του όμως… Για πολιτική μιλάμε, κανείς δεν είναι παρθένος. Θες να σου πω την αδυναμία του; Είναι το συνολικό πρόβλημα των Ελλήνων και της ελληνικής διανόησης. Μια σύγχυση ταυτότητας, μια φριχτή έλλειψη αυτοπεποίθησης, ένα τόπος ως αφετηρία για να ξεπεράσουμε σιγά σιγά τη ζάλη.
Οι 58; Νομίζω δε θα αντέξουν. Γιατί δεν έχουν κοινωνική αναφορά. Είναι μια συνάντηση κεφαλών που οι περισσότερες είναι απελπιστικά φθαρμένες και δεν μπορούν να μιλήσουν στη βαθύτερη λαχτάρα του κόσμου. Παρότι μετριοπαθής, δε νομίζω ότι χρειαζόμαστε μετριοπάθεια τώρα. Νομίζω ότι χρειαζόμαστε υγιή επιθετικότητα. Ο βραζιλιάνος φιλόσοφος Ούνγκερ, μέντορας του Ομπάμα και του Λούλα, είχε πει ότι στους ανθρώπους πρέπει να τάζουμε μια νέα αριστερά για τον 21ο αιώνα, ούτε μαρξιστική ούτε σοσιαλδημοκρατική. Και ψωμί και όνειρο. Ο ΣΥΡΙΖΑ το λέει εν μέρει, στέκεται περισσότερο στο υλικό γιατί ένα μέρος του πατάει στον 20ο αιώνα ως εγγόνι του κομμουνιστικού κόμματος. Γι’ αυτό τους μισεί κιόλας ο Περισσός.
Να κλείσουμε με τη Χρυσή Αυγή. Η εκτίμησή σας είναι ότι πρόκειται για μια δυσάρεστη στιγμή στην ιστορία που θα εξατμιστεί, έστω αφήνοντας τα ίχνη της, όταν ξεκινήσει η ανάκαμψη; Ή ήρθε για να εδραιωθεί και να μείνει; Εύχομαι να είναι μια στιγμή, νομίζω όμως ότι είναι κάτι σοβαρό, πιο μόνιμο. Από τον απελπισμένο δεν μπορείς να ζητάς ορθολογική σκέψη. Φυσικά, προϋπήρχε η βαναυσότητα του καφενόβιου Έλληνα, και μαζί πήγαινε κι ένας πυρήνας ακροδεξιάς της τάξεως του 5-6% (ας πούμε το 1977 η εθνική παράταξη των χουντικών είχε πάρει 6.9%) που συνήθως ενσωματωνόταν στη Νέα Δημοκρατία. Πάντα όμως παίζει ρόλο πόσο ενισχύει το περιβάλλον την ατταβιστική ανάγκη να υπάρχει ένας τιμωρός. Και στην παρούσα φάση την ενισχύει πολύ. Η δημοκρατία, πώς να το κάνουμε, είναι ζόρικο σπορ κι όσο δεν μπορεί να ταΐζει τα παιδιά της φαίνεται τραυματισμένη.
