Όσα πρέπει να γνωρίζετε για το Fast Forward Festival

Παραστατικά δεκάλεπτα σε κατοικίες Ελλήνων και μετασταστών της Πλατείας Αμερικής και του Σταθμού Λαρίσης, των οποίων, υπό κανονικές  συνθήκες, ουδέποτε θα περνούσαμε το κατώφλι. Μια αυθόρμητη χορογραφία στην Πλατεία Κοτζιά, χωρίς επαγγελματίες χορευτές, με πρωταγωνιστές τους ίδιους τους θεατές που αυτενεργούν στην πιο πρωτότυπη δημόσια συζήτηση για τα όρια μεταξύ λαϊκισμού και Δημοκρατίας. Γιγάντιες προβολές καθημερινών ανθρώπων σε κτήρια του αθηναϊκού κέντρου, που λειτουργούν ως σύγχρονες Καρυάτιδες και «αντίδοτο» στον πολτό των  διαφημίσεων που κυριαρχούν στο αστικό τοπίο.

Το  δεύτερο Fast Forward Festival της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών βρίσκεται προ των πυλών. Πανέτοιμο να μας εξοικειώσει, από την ερχόμενη Παρασκευή (21/5) μέχρι το τέλος του μήνα (31/5), ξανά με νέες φόρμες και νέες τεχνολογίες, βγαίνοντας και φέτος στο δημόσιο χώρο, ο οποίος δεν λειτουργεί απλώς ως φυσικό σκηνικό: επαναδιεκδικείται.

«Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης  σε περιόδους ιστορικών αλλαγών; Έχει τη δύναμη η σύγχρονη ανεξάρτητη σκηνή να προβάλλει μια εναλλακτική  γεωγραφική αφήγηση για το κέντρο της Αθήνας; Είναι εφικτό να αρθρωθεί ένας κριτικός συλλογισμός πάνω στους μηχανισμούς ελέγχου της κοινής  γνώμης; Μπορεί ένας καλλιτέχνης να δουλέψει σε περιοχές τραυματισμένες από συγκρουσιακές μορφές συνύπαρξης και ακραία κοινωνικά φαινόμενα», αναρωτιέται η καλλιτεχνική διευθύντρια του FFF, Κάτια Αρφαρά μέσα από τις επιλογές που έχει κάνει, διευκρινίζοντας ότι ο νέος θεσμός, που  εξερευνά τη διαλεκτική σχέση υβριδικών καλλιτεχνικών πρακτικών με το δημόσιο και τον ιδιωτικό χώρο «εισχωρεί αθόρυβα στον αστικό ιστό  χωρίς προσδοκίες ηχηρής παρέμβασης».

Η «σεμνή», όπως τονίζεται, φιλοδοξία του είναι να «δούμε την τέχνη και την πόλη μας μέσα από μια διαφορετική οπτική γωνία». «Θα θέλαμε οι θεατές να αποβάλλουν τα στερεότυπα και τις φοβίες τους, σε σχέση με υποβαθμισμένες περιοχές της πόλης», προσθέτει ο Πρόδρομος Τσινοκόρης, ο άνθρωπος πίσω από την έρευνα του εγχειρήματος Χ Apartments Athens.

Οι ξένοι καλλιτέχνες που στρατολογήθηκαν (ανάμεσά τους ο γνώριμός μας Daniel Wetzel), παρέα με τους Ελληνες, κινούνται μεταξύ κινηματογράφου, performance, κοινωνικής χορογραφίας, εγκατάστασης και θεάτρου–ντοκουμέντου. Οπως και πέρσι. Ωστόσο, φέτος υπάρχουν δυο νέα στοιχεία, διευκρινίζει η Κ.Αρφαρά. Αφενός, το FFF ανοίγεται και στους Ελληνες καλλιτέχνες (από τον Σύλλα Τζουμέρκα μέχρι την Τζένη Αργυρίου), αφετέρου, δημιουργούνται έργα site specific για την Αθήνα. Ακόμη και δοκιμασμένες φόρμουλες σε μητροπόλεις του εξωτερικού επαναπροσαρμόζονται για την ελληνική πρωτεύουσα.

Stills

Οπως συμβαίνει με τα περίφημα Stills του Kris Verdonck (oι προβολές από 21-31/5 στην πλατεία Κλαυθμώνος και στη Σίνα 8, 22.00-1.00, δωρεάν). Η αρχή έγινε στη Ρώμη, με προβολή των Stills σε γιγαντιαία κτήρια σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Στην Αθήνα η κλίμακα μοιραία συρρικνώνεται. «Τα Stills είναι σαν δώρο στην Αθήνα. Πρόκειται για φυσιολογικά ανθρώπινα όντα που προσπαθούν να επιζήσουν στο σύστημα», μας εξήγησε ο αγουροξυπνημένος καλλιτέχνης απ΄τη Φλάνδρα, μέσω Skype.

X Apartments –Athens

Tην πρώτη μέρα του FFF ξεκινούν και τα X Apartments –Athens, με  δυο ταυτόχρονες διαδρομές, και σημεία εκκίνησης το καφέ Κρικέλας στον Αγ.Παύλο Κολωνού και το café Pronto στην Αγ.Μελετίου. Κατοικημένα ή εγκαταλελειμένα διαμερίσματα, ημιτελείς κατασκευές  και χώροι ημιδημόσιοι μετατρέπονται  στο σκηνικό των δεκάλεπτων επισκέψεων 15 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Στόχος τους είναι η «άρθρωση ενός κριτικού συλλογισμού γύρω από τα ετερογενή μοντέλα κατοικίας στο αθηναϊκό κέντρο», μακριά από χωρικές εξειδανικεύσεις και διαχωρισμούς ανάμεσα σε ντόπιους και ξένους, παλιούς και νεοφερμένους. Η προετοιμασία αναζήτησης κράτησε μισό χρόνο. «Έπρεπε να μπούμε μέσα σε σπίτια. Ρωτούσαμε φίλους και γνωστούς, χτυπήσαμε όμως και κουδούνια. Το δύσκολο ήταν να μπούμε σε ένα σπίτι. Άπαξ και μπαίναμε ήταν εύκολα τα υπόλοιπα», αποκαλύπτει ο Πρ. Τσινικόρης.

Ο Ελβετός Μπορίς Νίκιτιν για να προετοιμάσει  το 10λεπτό του στο Άσυλο Ανιάτων Κυψέλης, πήρε την απόφαση να μείνει σε αυτό. Εχει περάσει ήδη 6 μέρες με τους «ενοίκους» του  και αισθάνεται το χώρο «σαν ένα παράξενο νησί μέσα στην Κυψέλη»

Για ένα άλλο «νησί», «το νησί που οι Ευρωπαίοι δημιουργούμε αποκλείοντας όσους έρχονται από τις κατεστραμμένες χώρες τους» θέλει να μιλήσει στο δικό του appartment ο Σουηδός Μακους Ερν. Η Ελένη Ευθυμίου στήριξε το 10λεπτό της στην οικοδέσποινα του διαμεριμστος στο οποίο εκτυλίσσεται, μια κυρία από το πρώην ανατολικό μπλοκ που βιοπορίζεται ως καθαρίστρια.

Ο Ανέστης Αζάς πήγε ένα βήμα παρακάτω: σε ένα διαμέρισμα της οδού Κύπρου ανακάλυψε τον 18χρονο Αζίμ . Μαζί του έφτιαξε τετράωρες web radio εκπομπές τις οποίες οι θεατές (παντού  και πάντα αποκλειστικά ανά δυάδες) θα συμμετέχουν ως ακροατές. «Είναι μια δουλειά για το ζήτημα της ιθαγένειας», τονίζει ο Αζας.

Ο video artist Γιώργος Γρίβας έστησε σε μια μη χρησιμοποιημένη πλατφόρμα του σταθμού Λαρίσης ένα έργο με υλικό που άντλησε από το εγκληματολογικό τμήμα της αστυνομίας, ενώ η Τζένη Αργυρίου δούλεψε σε ένα εγκαταλελειμένο σπίτι, αναζητώντας τη «μεγάλη μνήμη του».

Η ιδέα των X-Appartments είναι του Μatthias Lilienthal, αλλά η καλλιτεχνική επιμέλεια της ελληνικής εκδοχής ανήκει στις Κάτια Αρφαρά και Anna Muelter. «H  δραματουργία αποτελείται από μικροδομές που αποτυπώνουν την ετερογένεια  και την πολυπλοκότητα κάθε περιοχής, όχι μόνο εστιάζοντας σε ζητήματα κοινωνικού αποκλεισμού των μεταναστών αλλά συγχρόνως αποκαλύπτοντας το παρελθόν και το παρόν τις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις». 

«Δεν είναι μια τουριστική περιπλάνηση. Ούτε μια διασκεδαστική ή μια ηδονοβλεπτική ματιά σε ένα θέαμα φτώχειας και μιζέριας», ξεκαθαρίζει η Αnna Muelter. «Oι θεατές είναι επίσης εκτεθειμένοι».

Domini Public

Το Domini Public του Καταλανού Roger Bernat (Πλατεία Κοτζιά ,29-31 Μαίου), που έχει ήδη παρουσιαστεί σε μεγάλες πλατείες της υφηλίου (από το Ριο ντε Τζανέιρο μέχρι το Τόκυο), είναι «θέατρο εκτός θεάτρου και χωρίς ηθοποιούς». Διακόσια πενήντα ερωτήματα τίθενται μέσω ακουστικών στους θεατές, οι οποίοι αυτενεργώντας δημιουργούν μια μη προγραμματισμένη χορογραφία που διερωτάται για τα όρια της Δημοκρατίας.

300elx50elx30el

Είναι δύσκολο να το φανταστεί κάποιος. Αλλά πάνω στην κεντρική  σκηνή της Στέγης θα στηθεί  ένα αληθινό χωριό, με αληθινά δέντρα και φυτά. Θα μυρίσει… φύση σε κλειστό χώρο. Το 300elx50elx30el των Toneelhuis/FC Bergman (29-30 Μαίου), χωρίς να αρθρώνεται μισή λέξη, θα αναπαράγει στο παρόν το μοτίβο μιας κιβωτού του Νώε (ο τίτλος είναι εξάλλου οι διαστάσεις της), εν όψει μιας επερχόμενης καταστροφής. 13 ηθοποιοί και 80 εθελοντές θα ζουν επί σκηνής αυτή την πρωτόφαντη σύμπραξη θεάτρου και κινηματογράφου.

River of Fundament

Το φεστιβάλ έχει και φιλμ. Οχι ένα τυχαίο φιλμ. Το River of Fundament των Matthew Barney και Jonathan Fundament (22-24 Mαίου, Στέγη) είναι μια 350 λεπτών βίντεο αρτ όπερα με πηγή έμπνευσης το μυθιστόρημα του Norman Mailer, Αρχαία Δειλινά.