Ουγγαρία: Ποιος είναι στ’ αλήθεια ο Βίκτορ Ορμπάν;

Ο Βίκτορ Ορμπάν, που διεκδικεί μία τρίτη, συνεχή, πρωθυπουργική θητεία, είναι ένας κάποτε φιλελεύθερος πολιτικός που κατέληξε σε απολογητή του ανατολικοευρωπαϊκού αυταρχισμού και αυτόκλητο υπερασπιστή μίας ξενοφοβικής «χριστιανικής Ευρώπης», κερδίζοντας τον τίτλο του «νεοκομμουνιστή» μαζί με τον Γιάροσλαβ Κατσίνσκι της Πολωνίας από το Politico.

Σύμβολο της σκληροπυρηνικής δεξιάς στην Ευρώπη και στην απέναντι ακτή του Ατλαντικού, ο 54χρονος ούγγρος πρωθυπουργός κέρδισε τα εύσημα εκ μέρους του περιώνυμου αμερικανού ακροδεξιού Στιβ Μπάνον, που υπήρξε στρατηγικός σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ.

Αλλά ήταν ένας 26χρονος φιλελεύθερος νεαρός, με τα μαλλιά στον άνεμο και το λευκό πουκάμισο που αψήφησε τον Ιούνιο 1989 στη Βουδαπέστη το κομμουνιστικό καθεστώς με μία πύρινη ομιλία για την ελευθερία, φόρο τιμής στα θύματα της Εξέγερσης του 1956.

Συνιδρυτής έναν χρόνο αργότερα της Συμμαχίας των Νέων Δημοκρατών (Fidesz) θα γίνει το σύμβολο του οράματος της Ουγγαρίας για την απελευθέρωση από τον ολοκληρωτισμό και την προσχώρηση στις δυτικές αξίες.

Πρωθυπουργός το 1998, θα εγκαταλείψει την εξουσία τέσσερα χρόνια αργότερα έπειτα από τη συντριπτική του ήττα απέναντι στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, κληρονόμο των πρώην κομμουνιστών. Αυτήν την ταπείνωση δεν θα την ξεχάσει ποτέ.

Επανέρχεται στην εξουσία το 2010, την ώρα που η χώρα βρίσκεται βυθισμένη στην οικονομική κρίση και συγκλονίζεται από σκάνδαλα της προηγούμενης κυβέρνησης της φιλελεύθερης αριστεράς και φροντίζει για την ανάληψη του ελέγχου όλων των θεσμών της χώρας από το κόμμα του στο όνομα της «εθνικής σωτηρίας».

Θαυμαστής του Πούτιν

Εχοντας εξασφαλίσει την άνετη επανεκλογή του το 2014, διεκδικεί την εγκαθίδρυση μίας «ανελεύθερης δημοκρατίας» και διακηρύσσει τον θαυμασμό του για τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Είναι ο πρώτος ηγέτης ευρωπαϊκής χώρας που τον υποδέχεται μετά την προσάρτηση της Κριμαίας.

Οι έντονες επικρίσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ΗΠΑ για την παραβίαση της διάκρισης των εξουσιών στην Ουγγαρία ή για την άρνησή του να δεχθεί πρόσφυγες δεν τον κλονίζουν.

Αντίθετα, απέναντι σε μία αποδυναμωμένη Αγγελα Μέρκελ, θεωρεί ότι η πολιτική που ακολούθησε στην κορύφωση της προσφυγικής κρίσης του 2015 όταν έκλεισε τα σύνορα και ύψωσε φράκτη εκατοντάδων χιλιομέτρων τον επιβράβευσε.

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις του φθινοπώρου 2015 στο Παρίσι, τις οποίες διέπραξαν εν μέρει τζιχαντιστές που ήλθαν από τη Συρία επιβεβαίωσε στα μάτια του ότι η παράνομη μετανάστευση είναι «δηλητήριο».

Κάπου τότε, ο Βίκτορ Ορμπάν επιλέγει τον αποδιοπομπαίο τράγο του, στο πρόσωπο του Τζορτζ Σόρος, τον οποίο κατηγορεί, οργανώνοντας μία καμπάνια με αντισημιτικά χροιά, ότι χρηματοδοτεί σειρά μη κυβερνητικών οργανώσεων για την υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων στην Ευρώπη και ότι υπηρετεί ένα «σχέδιο» με στόχο να πνιγεί η Ευρώπη στους μετανάστες.

Οι εχθροί της Ουγγαρίας «δεν πιστεύουν στη δουλειά, αλλά κερδοσκοπούν με το χρήμα. Δεν έχουν πατρίδα, αλλά πιστεύουν ότι ο κόσμος τους ανήκει», δήλωσε ο ούγγρος πρωθυπουργός σε πρόσφατη ομιλία.

Γεννημένος το 1963 σε κοινότητα κοντά στη Βουδαπέστη, ο Βίκτορ Ορμπάν, πατέρας πέντε παιδιών και φανατικός ποδοσφαιρόφιλος, έχει περάσει από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης … χάρη σε υποτροφία του Τζορτζ Σόρος.

Κόκκινες γραμμές

Τυχοδιώκτης ή οραματιστής; «Η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων», λέει ο Αντρας Σβάιτσερ, του πανεπιστημίου Eotvos Lorand της Βουδαπέστης. Ενα είναι βέβαιο: οι περισσότεροι συνομιλητές του Ορμπάν «παραδέχονται το ταλέντο του και την δεξιότητά του να αντιλαμβάνεται πολύ γρήγορα τα πράγματα».

Ομως, παρά το ποσοστό της ανεργίας που βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο (3,8%) και μία δυναμική οικονομική ανάπτυξη (4% το 2017), μία κόπωση αρχίζει να εμφανίζεται στη χώρα που ταλανίζεται από το πελατειακό σύστημα. Και η συστηματική προσφυγή στην αντιμεταναστευτική ρητορική αρχίζει να εγγίζει τα όριά της.

«Η ουγγρική κοινωνία είναι πιο έξυπνη από αυτό», παραδέχεται ο Αντρας Μπέντσικ, δημοσιογράφος προσκείμενος στο κυβερνών Fidesz. Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Βίκτορ Ορμπάν ότι προσπαθεί να κρύψει τα πραγματικά προβλήματα: διαφθορά, υγεία, εκπαίδευση, αγοραστική δύναμη.

Ποιο είναι το δίδαγμα; Για τους περισσότερους αναλυτές, ο Βίκτορ Ορμπάν είναι πάνω απ΄όλα πραγματιστής που αντιλαμβάνεται τις τάσεις της ουγγρικής κοινωνίας και γνωρίζει να βάζει όπισθεν όταν το θεωρεί αναγκαίο.

Αυτός λοιπόν, που ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ αποκάλεσε με τρυφερότητα «δικτάτορα», έχει μάθει να μην παραβιάζει πλήρως τις κόκκινες γραμμές, τη στιγμή που η χώρα του εξαρτάται απόλυτα από τα ευρωπαϊκά κονδύλια για το σύνολο σχεδόν των διαρθρωτικών επενδύσεων.