Καλλιτεχνικός διευθυντής της Λυρικής Σκηνής ο Γιώργος Κουμεντάκης

Ο πολυβραβευμένος διεθνούς φήμης συνθέτης Γιώργος Κουμεντάκης, ο μέχρι και σήμερα καλλιτεχνικός υπεύθυνος της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής (ΕΛΣ) αναλαμβάνει καθήκοντα νέου καλλιτεχνικού διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής από 3 Φεβρουαρίου οπότε και λήγει η θητεία του απερχόμενου καλλιτεχνικού διευθυντή κ. Μύρωνα Μιχαηλίδη, με σημερινή ανακοίνωση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λυδίας Κονιόρδου. Θα είναι, με άλλα λόγια, ο άνθρωπος που θα αναλάβει το τιτάνιο έργο της μεταστέγασης και λειτουργίας της Λυρικής στο νέο της σπίτι στο αρχιτεκτονικό σύμπλεγμα του Κοινωφελούς Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος στο Φαληρικό Δέλτα, ο άνθρωπος που καλείται να βάλει τον ιστορικό θεσμό σε μια νέα γεμάτη προκλήσεις εποχή.

Σε συνέντευξή του στην Popaganda την 1η Noεμβρίου του 2016, απαντώντας στις επιφυλάξεις μας ότι η Λυρική δύσκολα θα τα βγάλει πέρα με τα έξοδα της μετακόμισης καθώς και της λειτουργίας του νέου της χώρου, δήλωνε “περισσότερο αισιόδοξος, αν ισχύουν τα νούμερα που ξέρω. Οι παραγωγές βγαίνουν από τα εισιτήρια. Εμένα αυτό λίγο με απελευθερώνει. Αν όντως πετύχει, σημαίνει ότι θα έχουμε μια ανεξαρτησία κινήσεων. Βέβαια, πάντα υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ρίσκο. Δεν ξέρουμε αν ο κόσμος θα ακολουθήσει. Ελπίζω αυτό το κομμάτι να το έχουν σκεφτεί σωστά. Είμαι σίγουρος ότι θα το έχουν σκεφτεί σωστά. Έτσι όπως είναι πάντως τώρα να νούμερα η Λυρική βγαίνει οριακά. Και πού δεν είναι ζόρικα, όμως; Από την άλλη δεν γίνεται να μην διακινδυνεύσεις, ειδικά αυτή τη στιγμή. Διακινδυνεύουμε κάτι χωρίς λεφτά. Είμαστε σπόνσορες του εαυτού μας. Τι να κάνουμε; Κάποια στιγμή όλο το σύστημα θα προσαρμοστεί σε αυτό. Η έλλειψη χρημάτων δημιουργεί άλλους τρόπους επαφής, σε κάνει πιο εφευρετικό για μπορέσεις να υπάρξεις. Εφευρίσκουμε τον τρόπο να υπάρχουμε τι να κάνουμε;».

Στην ίδια συνέντευξη η κοσμοθεωρία του αποτυπωνόταν στις διαπιστώσεις κι ερωτήσεις του:”Το συναίσθημα λείπει σήμερα. Αυτό είναι πρόβλημα. Έχω μεγαλώσει στην επαρχία, σε μια γειτονιά στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου. Δεν το ανεφέρω από νοσταλγική διάθεση, ίσα ίσα που ήταν δύσκολα χρόνια αυτά για μένα. Αλλά όποτε ακουγόταν ένα τραγούδι, ένα λαϊκό άσμα, σε μια γειτονιά, γιατί κάποιος έβαζε τέρμα το ραδιόφωνό του, συντονιζόταν όλη η περιοχή μαζί του. Έβλεπες μια κοινή κατεύθυνση στο συναίσθημα. Έβλεπες ότι υπήρχε συναίσθημα. Τώρα υπάρχει το αντίθετο. Δεν υπάρχουν άνθρωποι, τουλάχιστον στην πολιτική, που θα έπρεπε, να βγάλουν ένα τέτοιο στοιχείο; Κάποιος που να αρχίσει να μιλάει στον κόσμο με αυτόν τον τρόπο και να μπορέσει να μας συντονίσει αλλιώς; Γιατί οικονομικά, το ξέρουμε, δεν μπορεί να μας συντονίσει. Όταν κόβουν τις συντάξεις, κόβουν τα πάντα, τι να συντονίσεις; Αφού επικρατεί χάος! Και ζεις ένα ψέμα, το οποίο διαιωνίζεται από τον ένα στον άλλο. Γιατί τα ίδια κάνουν όλοι. Πόσο θα συνεχιστεί αυτό; Πόσο μπορείς να αποδέχεσαι ένα ψέμα και να γίνεσαι ενεργά μέλος της παρτίδας; Τι είναι οι άνθρωποι, τραπουλόχαρτα;». 

Αν και τα βιογραφικά, σε πολλές περιπτώσεις, δεν λένε κάτι ουσιώδες για τα αντικειμενικά προσόντα ενός ανθρώπου, και οπωσδήποτε  δεν μπορούν να αποτυπώσουν τις δυνατότητες του πραγματικά ικανού,ταλαντούχου και οραματιστή Κουμεντάκη, παραθέτουμε το κείμενο που επέλεξε το Υπουργείο Πολιτισμού να στείλει μαζί με την αναγγελία του νέου διορισμού του:

Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1959 και ανήκει στους πιο προικισμένους και πολυδιάστατους Έλληνες συνθέτες. Εκτός από τα πολυάριθμα έργα συμφωνικής μουσικής και μουσικής δωματίου, μεγάλο κομμάτι της καλλιτεχνικής του πορείας έχει αφιερωθεί στη σύνθεση μουσικής για τις παραστατικές τέχνες (θέατρο, κινηματογράφος, χορός, όπερα, installations).

Οι σημαντικές διακρίσεις του ξεκινούν από το 1985, όταν ο György Ligeti τον επιλέγει και του αναθέτει τη σύνθεση του έργου Σύμμολπα 5, ενώ λίγους μήνες αργότερα συμμετέχει στη Biennale της Βενετίας. Το 1987, συνεργάζεται για πρώτη φορά με το περίφημο γαλλικό συγκρότημα σύγχρονης μουσικής Ensemble InterContemporain και αρχίζει μία ανοδική πορεία διεθνούς αναγνώρισης, που οδηγεί, το 1992, στην τιμητική υποτροφία Prix de Rome, η οποία συνοδεύεται από ένα χρόνο παραμονής και δημιουργίας στη Γαλλική Ακαδημία της Ρώμης (Villa Medici).

Την ίδια χρονιά ξεκινά τη μακρά συνεργασία του με το χορογράφο-σκηνοθέτη Δημήτρη Παπαϊωάννου και την Ομάδα Εδάφους, η οποία κορυφώνεται το 2004, με τις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, όπου διετέλεσε μουσικός διευθυντής, συνθέτης και δημιουργός του μουσικού σεναρίου.

Συνεργάστηκε με σπουδαίους καλλιτέχνες του θεάτρου, της όπερας, του χορού, όπως, μεταξύ άλλων, ο Κάρολος Κουν, ο Στέφανος Λαζαρίδης, ο Γιάννης Χουβαρδάς, η Ρούλα Πατεράκη, η Ραλλού Μάνου κ.α.

Έχει διατελέσει καλλιτεχνικός διευθυντής του μουσικού συνόλου «Νίκος Σκαλκώτας», του Kyklos Ensemble, του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ Ρεθύμνου, καθώς και υπεύθυνος καλλιτεχνικού προγραμματισμού στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού.

Από το 2015 εργάζεται ως υπεύθυνος καλλιτεχνικού προγραμματισμού της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, όπου σχεδιάζει καινοτόμα προγράμματα και παραγωγές πάνω σε καλλιτεχνικούς, εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς άξονες.

Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο, σε σημαντικές αίθουσες συναυλιών και λυρικά θέατρα, όπως, μεταξύ άλλων: Salle Olivier Messiaen, Théâtre de l’Archevêché, Teatro La Fenice, Alte Oper, Benesse Museum στη Ναόσιμα, Concertgebouw (Άμστερνταμ), Purcell Room, Wigmore Hall, Carnegie Hall, Αίθουσα Συναυλιών της Απαγορευμένης Πόλης (Πεκίνο), Muziekgebouw aan’t IJ (Άμστερνταμ), Auditorio Nacional de Música (Μαδρίτη), Clarice Smith Performing Arts Center (Μέριλαντ), Piccolo Teatro (Μιλάνο), Guarnerius Art Centre (Βελιγράδι) κ.α.

Μια από τις πιο πρόσφατες σημαντικές δουλειές του αποτελεί η δίπρακτη όπερα Η φόνισσα (2014, σε ποιητικό κείμενο Γιάννη Σβώλου, βασισμένο στο ομώνυμο «κοινωνικό μυθιστόρημα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη) που γράφτηκε κατόπιν παραγγελίας από την Εθνική Λυρική Σκηνή και η οποία συνδυάζει την ελληνική μουσική παράδοση με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ταυτότητα του είδους.