Η Νορβηγία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που καταργεί τα FM

Η Νορβηγία έγινε σήμερα η πρώτη χώρα στον κόσμο η οποία άρχισε σταδιακά την κατάργηση του αναλογικού ραδιοφωνικού σήματος (FM) στο δημόσιο ραδιόφωνό της και την αντικατάστασή του από το ψηφιακό, μια μετάβαση που πραγματοποιείται με διάφορους τρόπους και αλλού στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το Επίγειο Ψηφιακό Ραδιοφωνικό Σήμα (RNT) βελτιώνει την ποιότητα του ήχου, αυξάνει τον αριθμό των σταθμών και των περιεχομένων και έχει κόστος μετάδοσης οκτώ φορές μικρότερο απ’ ό,τι τα FM που ξεκίνησαν το 1945 στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το RNT (DAB στα αγγλικά, Digital Audio Broadcasting – Ψηφιακό Σήμα Μετάδοσης) προσφέρει καλύτερη κάλυψη της επικράτειας, επιτρέπει την επανακρόαση μιας εκπομπής (podcast) και την ευκολότερη μετάδοση σημάτων συναγερμού σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, εκτιμούν επίσης οι αρχές.

«Η μεγάλη διαφορά και ο κύριος λόγος πίσω από αυτή τη μεγάλη τεχνολογική αλλαγή είναι ότι θέλουμε να προσφέρουμε ένα καλύτερο ραδιόφωνο σε όλο τον πληθυσμό», εξηγεί ο Όλε Γέργκεν Τόρνβμαρκ, επικεφαλής της Digitalradio Norge, μιας εταιρίας επαγγελματιών (το δημόσιο NRK και το εμπορικό ραδιόφωνο P4).

Προκειμένου να διασφαλίσει μια ομαλή μετάβαση, η Νορβηγία προετοιμάζει το έδαφος: σε αυτή τη χώρα που λατρεύει γενικώς την τεχνολογία, το RNT συνυπάρχει με τα FM από το 1995. Και 22 σταθμοί εθνικής εμβέλειας μεταδίδουν σε ψηφιακή μορφή με χώρο για μια εικοσαριά άλλους, ενώ ο παλαιός τρόπος μετάδοσης δεν επιτρέπει παρά πέντε σταθμούς εθνικής εμβέλειας το πολύ.

Πολλοί εκτιμούν ωστόσο πως η μετάβαση αυτή είναι πρώιμη. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Daglabet τον Δεκέμβριο, 66% των Νορβηγών τάσσονται κατά της κατάργησης του σήματος FM έναντι μόνον 17% που δηλώνουν ότι τάσσονται υπέρ.

Αν το 74% του πληθυσμού έχει ήδη τουλάχιστον μια συσκευή που επιτρέπει τη λήψη ψηφιακού σήματος, το πρόβλημα τίθεται με οξύτητα για τους αυτοκινητιστές, καθώς μόνο ένα τρίτο των ΙΧ μπορούν σήμερα να λάβουν το RNT.

Και για να το λάβουν χρειάζεται να αγοράσουν έναν αποκωδικοποιητή, η τιμή του οποίου κυμαίνεται μεταξύ 1.000 και 2.000 κορωνών (από 110 έως 120 ευρώ), ή, λύση ακόμη πιο επαχθής, να αντικαταστήσουν το ραδιόφωνο του αυτοκινήτου τους.

«Είναι εντελώς ηλίθιο, γιατί δεν έχω ανάγκη περισσότερους σταθμούς από αυτούς που έχω σήμερα», δηλώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Άιβιντ Σέτοβ, ένας 76χρονος συνταξιούχος ο οποίος ζει στο Όσλο. «Είναι πολύ ακριβό. Περιμένω να πέσουν οι τιμές των αποκωδικοποιητών προτού αγοράσω έναν για το αυτοκίνητό μου».

Ενώ το πέρασμα στο ψηφιακό σήμα μειώνει το κόστος μετάδοσης για τους επαγγελματίες, οι καταναλωτές είναι αυτοί που υφίστανται το κόστος της μετάβασης.

Για τον Τόρνβμαρκ, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας: «Είναι σαφές πως, όταν υπάρχει μια μεγάλη τεχνολογική αλλαγή, ορισμένοι θέτουν ερωτήσεις και είναι κρίσιμες», όμως «οι μισοί ακροατές ακούνε ήδη κάθε εβδομάδα σταθμούς που δεν θα υπήρχαν χωρίς [το ψηφιακό σήμα]».

Ο κύριος λόγος για τον οποίο η Νορβηγία είναι η πρώτη χώρα που κάνει το βήμα συνδέεται με την τοπογραφία της χώρας: τα φιόρδ και τα βουνά της καθώς και η διασπορά του πληθυσμού σε μεγάλες επιφάνειες καθιστούν το κόστος εκπομπής στα FM ακριβό.

Η διαδικασία κατάργησης του αναλογικού σήματος ξεκινά στη Νόρντλαντ, μια βόρεια περιοχή της χώρας, σήμερα στις 11:01 τοπική ώρα (12:11 ώρα Ελλάδας) και θα επεκταθεί και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας έως το τέλος του έτους. Οι τοπικοί σταθμοί έχουν στη διάθεσή τους πέντε χρόνια για να πραγματοποιήσουν τη μετάβαση.

Στην Ευρώπη, η Ελβετία, η Βρετανία και η Δανία ακολουθούν από κοντά. Όμως πολλές χώρες το καθυστερούν.

«Παίρνει πολύ καιρό», λέει ο Σάιμον Σπάνσουικ, επικεφαλής της Διεθνούς Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (AIB, Association for International Broadcasting).

Οι αρχές δείχνουν απροθυμία να περάσουν σε πλήρες ψηφιακό σήμα ώστε να μην δυσαρεστήσουν τους ιδιοκτήτες των κλασικών ραδιοφωνικών δεκτών ζητώντας τους «να επενδύσουν σε νέο εξοπλισμό», είπε.

Στη Γαλλία, ορισμένα ραδιόφωνα άρχισαν να εκπέμπουν σε ψηφιακό σήμα με μεγάλη καθυστέρηση στο Παρίσι, στη Μασσαλία και στη Νίκαια το 2014. Οι περιοχές του Στρασβούργου, της Λίλλης και της Λιόν αναμένεται να περάσουν προσεχώς στο ψηφιακό σήμα. Οι μεγάλοι ιδιωτικοί όμιλοι και το Radio France, αντίθετα, αρνούνται να αναλάβουν σχετική δέσμευση, εκτιμώντας ότι το ψηφιακό σήμα είναι πολύ δαπανηρό και πρόκειται σύντομα να αντικατασταθεί από τη μετάδοση μέσω διαδικτύου.

Στη Γερμανία, η καταληκτική προθεσμία για την κατάργηση της μπάντας των FM, που είχε οριστεί αρχικά για το 2015, καταργήθηκε από τους βουλευτές της Μπούντεσταγκ τον Οκτώβριο του 2011.