Διακήρυξη της Ρώμης: Ποιά τα βασικά σημεία του τελικού προσχεδίου;

Οι ηγέτες όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντώνται αύριο στην ιταλική πρωτεύουσα για την επέτειο των 60 χρόνων από την ίδρυση της ΕΟΚ. Όπως και στο προηγούμενο προσχέδιο, ως βασικό σημείο υπογραμμίζεται η ανάγκη για «ενότητα» των «27» ως απάντηση στις προκλήσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ επισημαίνονται τέσσερις στόχοι/προτεραιότητες για την επόμενη δεκαετία: μια Ευρώπη που θα είναι ασφαλής, ευημερούσα, κοινωνική και ισχυρότερη στην παγκόσμια σκηνή.

Στην παράγραφο που αναφέρεται στο «κόνσεπτ» της Ευρώπης των πολλαπλών ταχυτήτων, τονίζεται με ελαφρώς διαφοροποιημένη έκφραση, αλλά με ίδιο το βασικό νόημα, ότι «Θα δράσουμε από κοινού, με διαφορετικούς ρυθμούς και την ένταση όταν χρειάζεται, ενώ παράλληλα θα κινούμαστε προς την ίδια κατεύθυνση, όπως έχουμε κάνει και στο παρελθόν, σύμφωνα με τις Συνθήκες και κρατώντας την πόρτα ανοιχτή για όσους επιθυμούν να ενταχθούν αργότερα. Η Ένωσή μας είναι αδιαίρετη». Επιπλέον, στην πρόταση περί αλληλεγγύης και ενότητας, προστίθεται μια φράση για την ανάγκη σεβασμού των κοινών κανόνων: «Θα κάνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρότερη και πιο ανθεκτική, με ακόμη μεγαλύτερη ενότητα και αλληλεγγύη μεταξύ μας και με σεβασμό στους κοινούς κανόνες».

Σημειώνεται ότι η Πολωνή πρωθυπουργός, Μπεάτα Σίντλο -σε συνέχεια της δυσαρέσκειας που προκάλεσε στη Βαρσοβία η επανεκλογή του Ντόναλντ Τουσκ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου- απειλούσε ανοιχτά να μην υπογράψει τη Διακήρυξη, εάν δε συμπεριλαμβάνονταν οι «προτεραιότητες της Πολωνίας». Οι εν λόγω προτεραιότητες αφορούν κυρίως στην ενότητα της ΕΕ, τη στενή συνεργασία σε επίπεδο ΝΑΤΟ και την ενίσχυση του ρόλου των εθνικών κυβερνήσεων, καθώς και τους κοινούς κανόνες της αγοράς. Ουσιαστικά, η Πολωνία αντιτίθεται στο «κόνσεπτ» της Ευρώπης των πολλαπλών ταχυτήτων, το οποίο κατά τη γνώμη της κυβέρνησης δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα των χωρών της ανατολικής Ευρώπης και ειδικά όσων δεν βρίσκονται στον πυρήνα της ευρωζώνης.

Η κοινή δήλωση επισημαίνει επίσης τις «πρωτόγνωρες προκλήσεις» που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως οι «περιφερειακές συγκρούσεις, τρομοκρατία, τις αυξανόμενες μεταναστευτικές πιέσεις, τον προστατευτισμό και τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες». Εξάλλου, σε ό,τι αφορά στο κοινό όραμα για την επόμενη 10ετία, το κείμενο των «27» έχει διαφοροποιηθεί. Ειδικότερα, η επιθυμία για «μια Ένωση, η οποία θα είναι ασφαλής, ευημερούσα και με ενισχυμένη την κοινωνική διάσταση» γίνεται «μια Ένωση που είναι ασφαλής, ευημερούσα και κοινωνικά υπεύθυνη».

Σχετικά με την Κοινωνική Ευρώπη (το κομμάτι της Διακήρυξης στο οποίο έδωσε και τη μεγαλύτερη έμφαση η Ελλάδα, ζητώντας να συμπεριληφθεί μια αναφορά στην ανάγκη «σεβασμού» του «ευρωπαϊκού κοινωνικού και εργασιακού κεκτημένου») το νέο κείμενο προσθέτει μια αναφορά στην ανάγκη «βιώσιμης ανάπτυξης» και διατήρησης της «ακεραιότητας της Ενιαίας Αγοράς», καθώς και ό,τι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα διαφορετικά εθνικά συστήματα. Επιπλέον, προστίθεται μια αναφορά στην ανάγκη καταπολέμησης της ανεργίας.

Συγκεκριμένα, στο τελικό προσχέδιο της Διακήρυξης της Ρώμης, σημειώνεται πως οι «27» δεσμεύονται σε «μια Ένωση που στη βάση της βιώσιμης ανάπτυξης, προωθεί την οικονομική και κοινωνική πρόοδο, καθώς και τη συνοχή και τη σύγκλιση, διατηρώντας την ακεραιότητα της Ενιαίας Αγοράς. Μια Ένωση που λαμβάνει υπόψη την ποικιλία των εθνικών συστημάτων και τον καίριο ρόλο των κοινωνικών εταίρων, μια Ένωση που προωθεί την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, μια Ένωση η οποία αγωνίζεται κατά της ανεργίας, των διακρίσεων, του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας, μια Ένωση όπου οι νέοι λαμβάνουν την καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση και μπορούν να σπουδάσουν και να βρουν θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την ήπειρο, μια Ένωση η οποία διατηρεί την πολιτιστική πολυμορφία και προάγει την πολιτιστική μας κληρονομιά».

Στις αντιρρήσεις της Πολωνίας και της Ελλάδας αναφέρεται εκτενώς σήμερα και ο ευρωπαϊκός Τύπος στις Βρυξέλλες. Ο ευρωπαϊκός ιστότοπος EUObserver δημοσιεύει ρεπορτάζ με τίτλο «Πολωνία και Ελλάδα υιοθετούν σκληρή γλώσσα πριν τη Σύνοδο της Ρώμης», ενώ και το Politico, έχει στην ιστοσελίδα του δύο κείμενα που τιτλοφορούνται «Η Ελλάδα για να υποστηρίξει τη δήλωση της Ρώμης, θέλει τη βοήθεια της ΕΕ στη μεταρρύθμιση της εργασίας» και «Η Πολωνία και η Ελλάδα απειλούν να χαλάσουν τη γιορτή στη Ρώμη». Στο τελευταίο, γίνεται μάλιστα αναφορά σε ευρωπαϊκή πηγή, σύμφωνα με την οποία «δεν είναι η ώρα για παιχνίδια» από ελληνικής πλευράς, προσθέτοντας ότι ελπίζει πως «η πολωνική περίπτωση» θα δείξει στον Αλέξη Τσίπρα τι να μην κάνει.