16/10/1949, το ΚΚΕ βάζει «το όπλο παρά πόδα»

Στις 29 Αυγούστου 1949 οι οπισθοφυλακές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) εγκατέλειπαν τα οχυρά του Γράμμου, κάτω από την σαρωτική υπεροπλία του Εθνικού Στρατού. Ο ελληνικός εμφύλιος, ή τουλάχιστον η στρατιωτική του φάση που συμβατικά διαρκούσε από το 1946, είχε λήξει. Στις 16 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, ο γραμματέας του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης δήλωνε από το ραδιόφωνο του Βουκουρεστίου το περίφημο «βάζουμε το όπλο παρά πόδα».

Με άλλα λόγια, ότι ο πόλεμος δεν τελείωσε και ο αγώνας συνεχίζεται. Αυτή η αμφιλεγόμενη δήλωση είχε και βαρύτητα και διάρκεια ζωής. Για δεκάδες χιλιάδες κρατούμενους κομμουνιστές σε φυλακές στρατόπεδα και ξερονήσια, όπως και για τους δεκάδες χιλιάδες αντάρτες που είχαν μόλις αναγκαστεί, μετά την ήττα, να εγκαταλείψουν τη χώρα και να ζήσουν (άγνωστο για πόσο) στις σοσιαλιστικές χώρες της ανατολικής Ευρώπης η δήλωση ήταν κατά κάποιο τρόπο ενθαρρυντική.

Για το κυβερνητικό στρατόπεδο και τους αντιπάλους της Αριστεράς η δήλωση σήμαινε ότι οι κομμουνιστές ετοιμάζονται ήδη να εξαπολύσουν άλλον έναν κύκλο αίματος και τρομοκρατίας. Χωρίς να το ξέρει, ο Ζαχαριάδης επιβεβαίωσε με αυτή του τη δήλωση, μια αλήθεια που την αντιλαμβανόμαστε και στο σήμερα: Ότι ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος δεν λύθηκε με σπονδές, συμφωνίες ή συμφιλιωτικές ενέργειες. Κατά κάποιο τρόπο δεν έληξε ποτέ. Όχι «επίσημα» τουλάχιστον.